CatWalk
New member
Seray Şahinler – Rusya’da toprağa bağlı köleliğin 19. yüzyılda kaldırılmasıya, “burjuvazi yükselişi” ivme kazanır. Rusya’nın kendine has “yaşadıklarını yazma” şekli bu harekete hayatın her alanına sirayet eder. Bu ivmeyle bir arada edebiyat yapıtları de apayrı cinslere açılır. Çehov’un “Vişne Bahçesi” tam da bu atmosferde, değişen politik, ekonomik ve sosyolojik sistemle bir türlü yüzleşemeyen aristokrat bir ailenin derin uçuruma hakikat yuvarlanışını eşsiz bir lisanla betimler. Müellifin, “komedi hatta yer yer fars” tipinde yazdığını vurguladığı oyun tiyatro tarihinin ölümsüz metinlerinden. “Vişne Bahçesi” şu sıralar Mehmet Birkiye’nin yorumuyla seyirciyle buluşmaya hazırlanıyor. Kocaeli Kent Tiyatroları’nın sahneleyeceği oyun 25. İstanbul Tiyatro Şenliği kapsamında izleyiciyle buluşuyor.
Direktör Mehmet Birkiye, “Vişne Bahçesi”nin kaybolup giden, vaktin gücüne dayanamayıp eriyen, dağılan her şeyin sembolü olduğunu söylüyor. Direktör, oyunun her vakit yeniliğini nasıl koruduğunu “bazı birtakım geride kalan memnun bir hayatın, kimi bazı geri gelmesi mümkün olmayan bir hoşluğun, kimi birtakım da- itiraf edemezsek de- ayağımıza dolanan, bizi de bir arada sürükleyen bir geçmişin, kılıklarına bürünüp karşımıza çıkan yok oluşun/karanlığın bir maskesi. Freud olsaydı tahminen vefat dürtüsünün dramatik bir sözü kederi. Ve tahminen de bu niçinle her dönemde ‘Vişne Bahçesi’ karşımıza çıkıyor” kelamlarıyla anlatıyor.
Uçurumda sevinçle dans
Geçmiş bir vakte hakikat yuvarlanan bu yer üstünde tüm karakterlerin, ustalıklı akıl dolu bir dans sergilemek zorunda olduğunu belirten Birkiye, “Yoksa ‘Vişne Bahçesi’ ile bir arada tabansız bir uçuruma hakikat sürüklenebilirler. Bu dans karamsar değil Dionysoscu manasıyla ‘neşe’ dolu. Sevinç umutsuzluklarının irrasyonel tabiri olarak görülse de aslında rasyonel bir kurtuluş dileğini maskelediğini de inkâr etmek pek mümkün değil üzere. Zira sevinç hareket demektir, hareket ise yok oluşu-ölümü uzak tutmaz mı? Bu dans uçurumun kenarında yapılan fazlaca tehlikeli bir dans fakat karakterler biri hariç – ki o da isteyerek- ‘Vişne Bahçesi’ ile bir arada uçuruma düşmüyor. Tuhaf olan ise bu dansın uçurumun kenarında sevinç ile devam edecek olması ihtimali” diyor.
Bilinmezi seçenler
“Bu oyun bence ‘Vişne Bahçesi’nin vefatıdır. Hayatları buraya en hayli bağlı olan temel iki karakter, Gaev ve Lyubov Andreyevna ise bir biçimde uçurumun kenarında trajik ‘neşe’ dolu danslarını her karakter üzere hatta her karakterden daha epeyce sürdüreceklerdir. Ne âlâ ki; aşkları ve hayalleri ile bu dansa devam edecekler” diyen Birkiye’nin baş karakter Andreyevna’ya da bir iletisi var: “Sayın Lyubov Andreyevna yüreğinizden dolayı -ki bazıları aptallık diyebilir- sizi kutluyorum; bayağı bir memnunluk yerine, hayatın bilinmez karanlığını ve neşeyi seçtiğiniz için.”
Direktör Mehmet Birkiye, “Vişne Bahçesi”nin kaybolup giden, vaktin gücüne dayanamayıp eriyen, dağılan her şeyin sembolü olduğunu söylüyor. Direktör, oyunun her vakit yeniliğini nasıl koruduğunu “bazı birtakım geride kalan memnun bir hayatın, kimi bazı geri gelmesi mümkün olmayan bir hoşluğun, kimi birtakım da- itiraf edemezsek de- ayağımıza dolanan, bizi de bir arada sürükleyen bir geçmişin, kılıklarına bürünüp karşımıza çıkan yok oluşun/karanlığın bir maskesi. Freud olsaydı tahminen vefat dürtüsünün dramatik bir sözü kederi. Ve tahminen de bu niçinle her dönemde ‘Vişne Bahçesi’ karşımıza çıkıyor” kelamlarıyla anlatıyor.
Uçurumda sevinçle dans
Geçmiş bir vakte hakikat yuvarlanan bu yer üstünde tüm karakterlerin, ustalıklı akıl dolu bir dans sergilemek zorunda olduğunu belirten Birkiye, “Yoksa ‘Vişne Bahçesi’ ile bir arada tabansız bir uçuruma hakikat sürüklenebilirler. Bu dans karamsar değil Dionysoscu manasıyla ‘neşe’ dolu. Sevinç umutsuzluklarının irrasyonel tabiri olarak görülse de aslında rasyonel bir kurtuluş dileğini maskelediğini de inkâr etmek pek mümkün değil üzere. Zira sevinç hareket demektir, hareket ise yok oluşu-ölümü uzak tutmaz mı? Bu dans uçurumun kenarında yapılan fazlaca tehlikeli bir dans fakat karakterler biri hariç – ki o da isteyerek- ‘Vişne Bahçesi’ ile bir arada uçuruma düşmüyor. Tuhaf olan ise bu dansın uçurumun kenarında sevinç ile devam edecek olması ihtimali” diyor.
Bilinmezi seçenler
“Bu oyun bence ‘Vişne Bahçesi’nin vefatıdır. Hayatları buraya en hayli bağlı olan temel iki karakter, Gaev ve Lyubov Andreyevna ise bir biçimde uçurumun kenarında trajik ‘neşe’ dolu danslarını her karakter üzere hatta her karakterden daha epeyce sürdüreceklerdir. Ne âlâ ki; aşkları ve hayalleri ile bu dansa devam edecekler” diyen Birkiye’nin baş karakter Andreyevna’ya da bir iletisi var: “Sayın Lyubov Andreyevna yüreğinizden dolayı -ki bazıları aptallık diyebilir- sizi kutluyorum; bayağı bir memnunluk yerine, hayatın bilinmez karanlığını ve neşeyi seçtiğiniz için.”