Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın (HMB) deklare ettiğı nisan ayına ilişkin merkez bütçe performansı cari açıktaki süratli artış, enflasyondaki sert yükselişin akabinde bu sene mali istikrarda de kıymetli bir açıkla karşı karşıya kalacağımızı gösteriyor.
Evvel ana kalemler üzerinden performansa bakalım.
– Merkezi İdare bütçe istikrarı nisanda 50,2 milyar TL açık verdi. Faiz dışı açık ise 31 milyar TL oldu. Nisandan nisana bütçe açığındaki genişleme %196. Nisan 2021’de faiz dışı fazla 73,4 milyar TL’den bu sene nisanda 31 milyar TL açığa dönmüş durumda.
– Birinci dört ay açısından da durum parlak değil. 2021 birinci dört ayda 5,9 milyar TL olan bütçe fazlası bu sene 19,4 milyar TL açık vermekte. Faiz dışı istikrar de tıpkı dört ay için 2021’de 73,4 milyar TL iken 2022’de 84,6 milyar TL’ye yükselebilmiş. Resmi enflasyon %70 iken maliye tarifli faiz dışı fazla yalnızca %15 artabilmiş.
Sayılardan izlenen bozulmanın Mart-Nisan 2022 periyodunda hızlandığını eklemek gerekli.
Pekala kelam konusu bozulmanın temellerinde neler var?
Nisanda toplam masraflardaki artış %93,6 iken toplam gelirler %75 artmış. her iki kalem de TÜİK resmi enflasyonu %70’in üzerinde fakat masraflardaki sıçrama 23 puan daha fazla. Faiz hariç masraflar %112 büyürken mal ve hizmet alımlarında nisandaki artış %138 ile dikkat cazibeli derecede yüksek. Misal biçimde nisan ayında değerli sarfiyat kalemlerinden cari masraflardaki sıçrama yıllık %128; sermaye masraflarındaki ise %136. Borç verme kalemindeki %580 oranlı inanılmaz genişleme ise tabi BOTAŞ’a yapılan aktarmalar kaynaklı ve devasa yükseklikte.
Faiz tarafı da değişik faiz düşürerek iktisada can suyu vermeye çalışan hükümet, TL’de yarattığı zelzeleyle yalnızca enflasyonu sıçratmış değil. faiz masraflarındaki yükseliş de kayda paha düzeyde. Faiz sarfiyatları birinci bakışta nisanda yalnızca %3 artmış. Fakat öbür kamu harcama kaleminin altına gizlenen KKM için mevduat sahibine vergilerden aklatarılan 4,5 milyon TL de eklenince faiz masraflarında nisan ayında artış %28’e varıyor. Birinci dört ayda benzeri biçimde faiz harcamaları (KKM dahil) %78 artmış durumda.
KKM’nin bütçeye yarattığı yükü anlamak için karşılaştırma gerekli. her insanın cebini yakan besin harcamalarındaki artışın önünü kesmek için daha fazla ziraî takviye ödemesi yapılacağına, ziraî dayanaklara tüm kalemlerin toplamı olarak yapılan dört aylık harcama fiyatı 15,5 milyar. Yalnızca KKM için yapılan “transfer” harcama fiyatı 16,3 milyarın altında.
Sıkıntı devirlerde AKP hükümetinin toplumun hangi kısımlarını desteklediğini netleştirmesi açısından esef verici.
Gelir tarafında ise dahilde alınan kDV nin yalnızca %20 artması nisandan nisana çok başarısız bir performans. vergi sünbvansiyonları var evet, lakin bir daha toplumun en savunmasız bölümlerine olmayan bu takviyeler hükümet siyasetlerinin yansıması, gelir düşürücü tesir yaratmakta.
Tüm gelir kümelerinin eşit biçimde her tüketim yaptığında alınan ÖTV ise giderek şişmekte. Petrol mamüllerinden nisanda elde edilen ÖTV artışı %119. Motorlu taşıtlar tüketiminden kaynaklı ÖTV’den %126.
İtbiçimde alınan KDV’de ise %131 artış dış ticarette ihracat rekoru kırmanın toplamda Türkiye iktisadını pek bir yere vardırmadığını anlatıyor keza ithal girdiler güç meblağlarının da tesiriyle daha süratli artmaya devam ediyor.
Sonuç: bütçe açığında artış hızlanacak
Pandemi devrinde %3,5’e yükselmesinin akabinde bütçe açığı GSMH oranı 2021 sonunda %2,9’a gerilemişti. .
2022 ise bu performansın berbata yanlışsız kırıldığı bir yıl olacak. Ekonomik büyüme yavaşlarken daha da artacak enflasyon gelirlerde canlılığı devam ettirebilir fakat seçim geri sayımı, KKM, ucuz konut kredileri, KGF, TCMB kredileri üzere adımlar harcamalar tarafını üç haneli düzeylerde tutacak.
2022 sonunda bütçe açığı GSMH oranının da bu gidişatla %5,5 düzeyinde olması çok makul ve olumsuz bir beklenti olarak karşımızda durmakta. Bu durumun eflasyon ateşine akaryakıtla gidildiği manasına geldiğini de eklemek gerekli.
GA.
Evvel ana kalemler üzerinden performansa bakalım.
– Merkezi İdare bütçe istikrarı nisanda 50,2 milyar TL açık verdi. Faiz dışı açık ise 31 milyar TL oldu. Nisandan nisana bütçe açığındaki genişleme %196. Nisan 2021’de faiz dışı fazla 73,4 milyar TL’den bu sene nisanda 31 milyar TL açığa dönmüş durumda.
– Birinci dört ay açısından da durum parlak değil. 2021 birinci dört ayda 5,9 milyar TL olan bütçe fazlası bu sene 19,4 milyar TL açık vermekte. Faiz dışı istikrar de tıpkı dört ay için 2021’de 73,4 milyar TL iken 2022’de 84,6 milyar TL’ye yükselebilmiş. Resmi enflasyon %70 iken maliye tarifli faiz dışı fazla yalnızca %15 artabilmiş.
Sayılardan izlenen bozulmanın Mart-Nisan 2022 periyodunda hızlandığını eklemek gerekli.
Pekala kelam konusu bozulmanın temellerinde neler var?
Nisanda toplam masraflardaki artış %93,6 iken toplam gelirler %75 artmış. her iki kalem de TÜİK resmi enflasyonu %70’in üzerinde fakat masraflardaki sıçrama 23 puan daha fazla. Faiz hariç masraflar %112 büyürken mal ve hizmet alımlarında nisandaki artış %138 ile dikkat cazibeli derecede yüksek. Misal biçimde nisan ayında değerli sarfiyat kalemlerinden cari masraflardaki sıçrama yıllık %128; sermaye masraflarındaki ise %136. Borç verme kalemindeki %580 oranlı inanılmaz genişleme ise tabi BOTAŞ’a yapılan aktarmalar kaynaklı ve devasa yükseklikte.
Faiz tarafı da değişik faiz düşürerek iktisada can suyu vermeye çalışan hükümet, TL’de yarattığı zelzeleyle yalnızca enflasyonu sıçratmış değil. faiz masraflarındaki yükseliş de kayda paha düzeyde. Faiz sarfiyatları birinci bakışta nisanda yalnızca %3 artmış. Fakat öbür kamu harcama kaleminin altına gizlenen KKM için mevduat sahibine vergilerden aklatarılan 4,5 milyon TL de eklenince faiz masraflarında nisan ayında artış %28’e varıyor. Birinci dört ayda benzeri biçimde faiz harcamaları (KKM dahil) %78 artmış durumda.
KKM’nin bütçeye yarattığı yükü anlamak için karşılaştırma gerekli. her insanın cebini yakan besin harcamalarındaki artışın önünü kesmek için daha fazla ziraî takviye ödemesi yapılacağına, ziraî dayanaklara tüm kalemlerin toplamı olarak yapılan dört aylık harcama fiyatı 15,5 milyar. Yalnızca KKM için yapılan “transfer” harcama fiyatı 16,3 milyarın altında.
Sıkıntı devirlerde AKP hükümetinin toplumun hangi kısımlarını desteklediğini netleştirmesi açısından esef verici.
Gelir tarafında ise dahilde alınan kDV nin yalnızca %20 artması nisandan nisana çok başarısız bir performans. vergi sünbvansiyonları var evet, lakin bir daha toplumun en savunmasız bölümlerine olmayan bu takviyeler hükümet siyasetlerinin yansıması, gelir düşürücü tesir yaratmakta.
Tüm gelir kümelerinin eşit biçimde her tüketim yaptığında alınan ÖTV ise giderek şişmekte. Petrol mamüllerinden nisanda elde edilen ÖTV artışı %119. Motorlu taşıtlar tüketiminden kaynaklı ÖTV’den %126.
İtbiçimde alınan KDV’de ise %131 artış dış ticarette ihracat rekoru kırmanın toplamda Türkiye iktisadını pek bir yere vardırmadığını anlatıyor keza ithal girdiler güç meblağlarının da tesiriyle daha süratli artmaya devam ediyor.
Sonuç: bütçe açığında artış hızlanacak
Pandemi devrinde %3,5’e yükselmesinin akabinde bütçe açığı GSMH oranı 2021 sonunda %2,9’a gerilemişti. .
2022 ise bu performansın berbata yanlışsız kırıldığı bir yıl olacak. Ekonomik büyüme yavaşlarken daha da artacak enflasyon gelirlerde canlılığı devam ettirebilir fakat seçim geri sayımı, KKM, ucuz konut kredileri, KGF, TCMB kredileri üzere adımlar harcamalar tarafını üç haneli düzeylerde tutacak.
2022 sonunda bütçe açığı GSMH oranının da bu gidişatla %5,5 düzeyinde olması çok makul ve olumsuz bir beklenti olarak karşımızda durmakta. Bu durumun eflasyon ateşine akaryakıtla gidildiği manasına geldiğini de eklemek gerekli.
GA.