CatWalk
New member
Seray Şahinler – Tiyatro ve seslendirme sanatkarı Suzan Acun İlhan, kurucusu olduğu Tiyatro Gaia’nın birinci oyunu “Şahmaran” ile sahnede… Mitolojinin meşhur hikayelerinden Şahmaran’ı ve tarihî serüvenini bugüne taşıyan sanatçı, Gülseren Aydın ile bir arada yazdığı oyunda hanımın dünden bugüne yaşadığı değişime, dönüşüme, bayana atfedilen manalara ve bugün gelinen noktaya dikkat çekiyor. Pandemi niçiniyle dijital prömiyer yapan oyun Ekim ayında birinci defa Kadıköy’de izleyiciyle buluşacak. “Şahmaran”ı Suzan Acun İlhan’dan dinledik…
“Şahmaran”ın sahnedeki serüveni nasıl başladı? niye bu kıssayı seçtiniz birinci oyun için?
“Şahmaran”ın serüveni Tarsus Kent Tiyatrosu’nun daveti üzerine “Ezop” isimli oyununu izlemek üzere yaptığım ziyaretle başladı. Tarsus tarih kokan, sokaklarında efsanelerin, mitlerin kokusunu hissedebildiğiniz bir ilçe. O bölgeye dair bir şeyler yapmak istedim. Tarsus Kent Tiyatrosu Genel Sanat Direktörü Nihat Çapar’ın da yönlendirmesi ile ortaya “Şahmaran” çıktı. 27 yıldır özel tiyatrolarda içerik ve matematik olarak hayli güzel metinlerde değerli rolleri üstlendim. Kederi olan, derinlikli oyunları epeyce seviyorum. Bu alışkanlıkla Şahmaran’ın öyküsü beni hem bir oyuncu hem bir bayan olarak epeyce etkiledi. Şahmaran, epeyce katmanlı bir kişilik; kıssası epey derin ve manalı. Bu kadar kuvvetli bir bayanı sahneye taşımak, onun üzerinden hanımın tarihteki seyahatini anlatmak istedim. Tiyatro Gaia ismini Yunan mitolojisinde yeryüzünü simgeleyen tanrıça Gaia’dan alıyor. Gaia her şeyin yaratıcısı, her şeyle etkileşim halinde olan toprak ana… Tüm ilahların ve titanların annesi olarak tasvir ediliyor. Bu niçinle büsbütün tesadüf olsa da Tiyatro Gaia’nın birinci oyunu olmayı sonuna kadar hak ediyor.
“Şahmaran”ın kültürel ve mitolojik manası ve atıfları sizi hem yazarken hem sahnelerken nasıl etkiledi?
Sanırım bu kadar yılın ve deneyimin akabinde cebimde biriktirdiklerimi paylaşmak istedim. Artık tiyatroda yalnızca bir oyuncu olarak değil, muharrir, direktör ve idareciliği de deneyimlemek istedim. Oyunu dramaturg, sanarist Gülseren Aydın ile yazdık. Daha evvel de yazdığım iki kısa oyunum var. Fakat “Şahmaran”, seyirci karşısına çıkan birinci oyunum. Benim Şahmaran’ım nasıl olduğunu oyunda anlatıyorum. Ancak yazarken de oynarken de daima şunu düşündüm; vücudunun yarısı yılan yarısı insan olan bir varlığın insanların açgözlülüğü sebebiyla insan yanını yaşayamaması nasıl bir yüktür? Nasıl bir fedakârlıktır? İnsan yanının gereksinimlerini yok saymak nasıl bir güç ister? Tanrıça olmak, bilge olmak nedir, bir yanından vazgeçmeye kıymet mi? Bağışlamak nedir? niye bağışlarız? Şahmaran’ın öyküsü beni bu soruların karşılıklarını aramaya, araştırmaya itti. Ve hem muharrir hem oyuncu olarak epeyce keyifli bir seyahati deneyimlememe niye oldu.
Suzan Acun İlhan, Yeni Tiyatro Mecmuası 8. Emek ve Muvaffakiyet Ödüllerinde (komedi-müzikal dalında) “İşgüzar Bir Tekerrür” isimli oyundaki rolüyle en âlâ bayan oyuncu mükafatına bedel görüldü. Sanatkara mükafatı yarın akşam düzenlenecek merasimde takdim edilecek.
Oyunu disiplinlerarası bir anlayışla sahneliyorsunuz. Oyunun rejisine de değinebilir miyiz, nasıl şekillendi?
Tiyatro Gaia’nın ismi üzere her şeyle etkileşimde olmasını istiyorum. Tiyatro aslına bakarsan her şeyle etkileşimde olan bir sanat kolu. Oyunu yazarken kulaklarım bir müzik aradı. Şahmaran’ın tema müziği olan Kam kümesine ilişkin “Zir” modülünü dinlediğimde metin su üzere akmaya başladı. Müzik adeta metni besledi. Şahmaran daha evvel de belirttiğim üzere o denli katmanlı bir karakter ki ben de müziği onu anlatmakta bir katman olarak düşündüm. Oyun kendini bir yandan metinle söz ederken bir yandan da bir oyun müziği üzere değil de, birbiriyle uyumlanmış başlı başına bir müzikle Şahmaran’ı kendi lisanında anlatsın istedim. Şahmaran’ın iç dünyasını sözler değil, notalar anlatsın istedim. Ve bu niyet rejiye kelamsız oyunların müzikle tabir edilmesi biçiminde yansıdı. Müzikleri Kam’ın kurucusu Can Ömer Uygan yaptı ve olağanüstü bir iş çıkardı.
bununla birlikte bir bayan kıssası var karşımızda. Bugün -kadın sorununun her an gündemde olduğu bir dönem- için ne tabir ediyor Şahmaran?
Oyun bir taraftan Şahmaran efsanesini anlatırken öbür taraftan bayanın tarihteki seyahatini anlatıyor. Erkin gücünün hanımın bu seyahatini nasıl etkilediğini, istikamet verdiğini araştırıyor. Oyun her ne kadar bayanın gücü, sevgisi, bağışlama duygusu, bu hissin bayana kazandırdıklarını kaybettirdiklerini irdelemeye çalışsa da aslında temelde bayan erkek ayrımı yapmadan insan olmayı araştırıyor. Varlığımızı nasıl sürdüreceğimiz bizim seçimimizdir. Ve bu seçim hiç bir gücün monopolünde değildir.
“Şahmaran”ın sahnedeki serüveni nasıl başladı? niye bu kıssayı seçtiniz birinci oyun için?
“Şahmaran”ın serüveni Tarsus Kent Tiyatrosu’nun daveti üzerine “Ezop” isimli oyununu izlemek üzere yaptığım ziyaretle başladı. Tarsus tarih kokan, sokaklarında efsanelerin, mitlerin kokusunu hissedebildiğiniz bir ilçe. O bölgeye dair bir şeyler yapmak istedim. Tarsus Kent Tiyatrosu Genel Sanat Direktörü Nihat Çapar’ın da yönlendirmesi ile ortaya “Şahmaran” çıktı. 27 yıldır özel tiyatrolarda içerik ve matematik olarak hayli güzel metinlerde değerli rolleri üstlendim. Kederi olan, derinlikli oyunları epeyce seviyorum. Bu alışkanlıkla Şahmaran’ın öyküsü beni hem bir oyuncu hem bir bayan olarak epeyce etkiledi. Şahmaran, epeyce katmanlı bir kişilik; kıssası epey derin ve manalı. Bu kadar kuvvetli bir bayanı sahneye taşımak, onun üzerinden hanımın tarihteki seyahatini anlatmak istedim. Tiyatro Gaia ismini Yunan mitolojisinde yeryüzünü simgeleyen tanrıça Gaia’dan alıyor. Gaia her şeyin yaratıcısı, her şeyle etkileşim halinde olan toprak ana… Tüm ilahların ve titanların annesi olarak tasvir ediliyor. Bu niçinle büsbütün tesadüf olsa da Tiyatro Gaia’nın birinci oyunu olmayı sonuna kadar hak ediyor.
“Şahmaran”ın kültürel ve mitolojik manası ve atıfları sizi hem yazarken hem sahnelerken nasıl etkiledi?
Sanırım bu kadar yılın ve deneyimin akabinde cebimde biriktirdiklerimi paylaşmak istedim. Artık tiyatroda yalnızca bir oyuncu olarak değil, muharrir, direktör ve idareciliği de deneyimlemek istedim. Oyunu dramaturg, sanarist Gülseren Aydın ile yazdık. Daha evvel de yazdığım iki kısa oyunum var. Fakat “Şahmaran”, seyirci karşısına çıkan birinci oyunum. Benim Şahmaran’ım nasıl olduğunu oyunda anlatıyorum. Ancak yazarken de oynarken de daima şunu düşündüm; vücudunun yarısı yılan yarısı insan olan bir varlığın insanların açgözlülüğü sebebiyla insan yanını yaşayamaması nasıl bir yüktür? Nasıl bir fedakârlıktır? İnsan yanının gereksinimlerini yok saymak nasıl bir güç ister? Tanrıça olmak, bilge olmak nedir, bir yanından vazgeçmeye kıymet mi? Bağışlamak nedir? niye bağışlarız? Şahmaran’ın öyküsü beni bu soruların karşılıklarını aramaya, araştırmaya itti. Ve hem muharrir hem oyuncu olarak epeyce keyifli bir seyahati deneyimlememe niye oldu.
Suzan Acun İlhan, Yeni Tiyatro Mecmuası 8. Emek ve Muvaffakiyet Ödüllerinde (komedi-müzikal dalında) “İşgüzar Bir Tekerrür” isimli oyundaki rolüyle en âlâ bayan oyuncu mükafatına bedel görüldü. Sanatkara mükafatı yarın akşam düzenlenecek merasimde takdim edilecek.
Oyunu disiplinlerarası bir anlayışla sahneliyorsunuz. Oyunun rejisine de değinebilir miyiz, nasıl şekillendi?
Tiyatro Gaia’nın ismi üzere her şeyle etkileşimde olmasını istiyorum. Tiyatro aslına bakarsan her şeyle etkileşimde olan bir sanat kolu. Oyunu yazarken kulaklarım bir müzik aradı. Şahmaran’ın tema müziği olan Kam kümesine ilişkin “Zir” modülünü dinlediğimde metin su üzere akmaya başladı. Müzik adeta metni besledi. Şahmaran daha evvel de belirttiğim üzere o denli katmanlı bir karakter ki ben de müziği onu anlatmakta bir katman olarak düşündüm. Oyun kendini bir yandan metinle söz ederken bir yandan da bir oyun müziği üzere değil de, birbiriyle uyumlanmış başlı başına bir müzikle Şahmaran’ı kendi lisanında anlatsın istedim. Şahmaran’ın iç dünyasını sözler değil, notalar anlatsın istedim. Ve bu niyet rejiye kelamsız oyunların müzikle tabir edilmesi biçiminde yansıdı. Müzikleri Kam’ın kurucusu Can Ömer Uygan yaptı ve olağanüstü bir iş çıkardı.
bununla birlikte bir bayan kıssası var karşımızda. Bugün -kadın sorununun her an gündemde olduğu bir dönem- için ne tabir ediyor Şahmaran?
Oyun bir taraftan Şahmaran efsanesini anlatırken öbür taraftan bayanın tarihteki seyahatini anlatıyor. Erkin gücünün hanımın bu seyahatini nasıl etkilediğini, istikamet verdiğini araştırıyor. Oyun her ne kadar bayanın gücü, sevgisi, bağışlama duygusu, bu hissin bayana kazandırdıklarını kaybettirdiklerini irdelemeye çalışsa da aslında temelde bayan erkek ayrımı yapmadan insan olmayı araştırıyor. Varlığımızı nasıl sürdüreceğimiz bizim seçimimizdir. Ve bu seçim hiç bir gücün monopolünde değildir.