Dünya’da Pandemi süreci ile bir arada Merkez Bankaları gerek faiz indirimleri gerekse likidite dayanakları ile piyasaları rahatlatmaya çalıştı. Bu süreçte emtia, navlun ve güç meblağlarında süratli bir yükseliş görülmüş ve bunun kararı tüm dünyayı ‘Enflasyon’ korkusu hatta ‘Stagflasyon’ korkusu sarmaya başladı. Bu kaygının realize olmaması için pek fazlaca Merkez Bankaları faiz artırımına başlamış ve/veya piyasa verdikleri likiditeleri geri çekmelerini konuşmaya başladı.
Öteki Merkez Bankalarının bilakis hareket ediyoruz
Pandeminin başlarında dünya faiz indirirken biz ise yanlış siyasetler kararı faizleri arttırmak zorunda kaldık ve bu süreci bir biçimde atlatarak bugünlere geldik. Lakin bu günlerde dünyada ve ülkemizde enflasyon tam gaz giderken ve herkes faiz artırımı sürecinde iken biz enflasyon faiz indirme sürecine girdik. Yani eller sarfiyat mersine biz gideriz bilakis. TCMB 23 Eylül ve 22 Ekim toplantılarında faizi toplam üç puan indirerek enflasyonun altına negatif gerçek faiz verir hale geldi. Bunun kararı döviz kurları süratle üste gitmeye başladı. TCMB Lideri kur artışının faiz indirimi ile ilgisi olmadığını söylese de biroldukça uzmana nazaran gerçek Liderin söylemiş olduğinin karşıtı üzere duruyor.
Enflasyon faiz sarmalı ortasında büyüme
Her ne kadar dünyada ve ülkemizde enflasyon artışının süreksiz olduğu söylense de faizler arttırılmaya ve piyasalara verilen likiditeler geri çekilmeye başlamıştır. Ülkemizde TCMB siyasi tesirlerle faizi indirirken başka yandan 2021 yılı enflasyon raporunda enflasyon beklentisini %14.1’den %18.4 yükseltti. Faiz indirimini yapmakta temel saik, faizlerin yüksek olmasının yatırımları ve büyümeyi olumsuz etkilemesidir. Yapılacak faiz indirimleri ile tüketim ve yatırımı artırarak ekonomiyi canlandırmak amaçlanmaktadır, lakin 2021 yılı ortasında TCMB faizleri bu kadar yüksek iken bankalarda kredi kullandırımları evvelki yıl artış oranlarının altında iken Türkiye iktisadı 2021 yılı birinci çeyreğinde %7.2 ikinci çeyreğinde %21.7 büyümüştür. 2021 yılı beklentileri ise Ekim ayı TCMB piyasa iştirakçileri beklenti anketine göre %8.9 dur. IMF, OECD ve FITCH üzere kuruluşların yıllık büyüme beklentisi ise % 9 ve üzerindedir. Madem iktisat bu kadar büyümeye devam ederken faizlerdeki indirim ile sanki daha da yüksek bir büyüme mi amaçlanıyor, hedefin bu olmadığını düşünüyorum.
Merkez Bankası ile Piyasa aykırı düştü
TCMB iki ayda faizleri 3 puan indirmişken, finansal piyasalarda sanki sahiden öteki faizlerde inmiş midir? Maalesef bu soruya ‘evet’ demek mümkün değil keza TCMB faizleri indirmeye başladığından bu vakte 2 yıl, 5 yıl ve 10 yıllık devlet tahvili faizleri yükselmiştir. TCMB faizleri indirmeye başladığı 23 Eylül ve 22 Ekim’den Ekim 2021 sonuna kadar 2, 5 ve 10 yıl devlet tahvili faizleri sırasıyla 17.08’den 18.31’e; 17.06’dan 19.92’ye ve 16.67’den 20.04’e yükselmiştir. Yani, 2 yıl vadede %1.23; 5 yılda % 2.86; 10 yılda % 3.37 puan yükselmiştir.
Piyasa süratli aksiyon almadı
Gerçek piyasaları direkt etkileyecek kredi ve mevduat faizleri de tıpkı oranda düşmemiş, sembolik faiz indirimleri olmuştur. TCMB 1 hafta vadeli repo ihale faizlerini indirirken birebir TCMB, bilhassa Kredi Kartı, POS komite oranları Mayıs-Kasım periyodu için Referans oranı aylık %1.43, Azami oranı %1.88 biçiminde sabit bırakmıştır. Tıpkı periyotta kredi kartı kredilendirme faiz oranlarını da %1,98 olarak belirleyerek rastgele bir değişikliğe en azından Kasım sonuna kadar gitmemiştir.
Faiz düşmesinin Esnaf da yararını nazaranmedi
TCMB bir haftalık faizleri düşürerek lakin Ticari Bankaların TCMB’den fonlama maliyetlerini düşürdü. Bu durum bankalara nisbi yararlar sağlarken, kredi kullanan Ferdî ve KOBİ kesitlerin maliyetlerini birebir oranda düşürmemiş; POS makinesi kullanan kısımlarla, kredi kartlarını kredilendirmek durumunda kalan esnaf ve tüketicilerin lehine bir gelişme yaratamamıştır.
Faiz indirim öne sürülen nedeni ikna edici değil
Madem iktisat bu kadar büyüyor, kredi ve mevduat faizleri gereğince düşmüyor, TCMB kendisi belirlediği POS ve Kredi Kartı maliyetleri aşağı çekemiyor; devlet borçlanma maliyetleri tam zıddı artıyor, enflasyonda ülkemiz ve dünyada artış beklentisi var, bu biçimde TCMB bu faiz indirimlerini niye yapıyor? Bunu akıl ile izah etmek mümkün değildir. TCMB’nin bu indirimlerinin vakit ortasında piyasalara yansıyacağı beklendiği söylenmektedir. Zorlama ile alınan bu kararların ne kadar hakikat olacağını vakit içinde daima birlikte bakılırsaceğiz. Bu senaryoyu daha öncede tekraren gördük, İktisadın gerçeklerinden bu ölçüde uzaklaşmamız umarım ülkemizi daha ağır toplumsal, siyasi ve ekonomik çıkmazlara götürmez…
Murat Şenol – Ekonomist
FÖŞ anlattı: Dolarda diplomasi devranı
Gri listeye alınmanın yükü ağır olacak!
Rekabet Heyeti kantarın topuzunu kaçırdı: Süpermarketlere süper-ceza
Öteki Merkez Bankalarının bilakis hareket ediyoruz
Pandeminin başlarında dünya faiz indirirken biz ise yanlış siyasetler kararı faizleri arttırmak zorunda kaldık ve bu süreci bir biçimde atlatarak bugünlere geldik. Lakin bu günlerde dünyada ve ülkemizde enflasyon tam gaz giderken ve herkes faiz artırımı sürecinde iken biz enflasyon faiz indirme sürecine girdik. Yani eller sarfiyat mersine biz gideriz bilakis. TCMB 23 Eylül ve 22 Ekim toplantılarında faizi toplam üç puan indirerek enflasyonun altına negatif gerçek faiz verir hale geldi. Bunun kararı döviz kurları süratle üste gitmeye başladı. TCMB Lideri kur artışının faiz indirimi ile ilgisi olmadığını söylese de biroldukça uzmana nazaran gerçek Liderin söylemiş olduğinin karşıtı üzere duruyor.
Enflasyon faiz sarmalı ortasında büyüme
Her ne kadar dünyada ve ülkemizde enflasyon artışının süreksiz olduğu söylense de faizler arttırılmaya ve piyasalara verilen likiditeler geri çekilmeye başlamıştır. Ülkemizde TCMB siyasi tesirlerle faizi indirirken başka yandan 2021 yılı enflasyon raporunda enflasyon beklentisini %14.1’den %18.4 yükseltti. Faiz indirimini yapmakta temel saik, faizlerin yüksek olmasının yatırımları ve büyümeyi olumsuz etkilemesidir. Yapılacak faiz indirimleri ile tüketim ve yatırımı artırarak ekonomiyi canlandırmak amaçlanmaktadır, lakin 2021 yılı ortasında TCMB faizleri bu kadar yüksek iken bankalarda kredi kullandırımları evvelki yıl artış oranlarının altında iken Türkiye iktisadı 2021 yılı birinci çeyreğinde %7.2 ikinci çeyreğinde %21.7 büyümüştür. 2021 yılı beklentileri ise Ekim ayı TCMB piyasa iştirakçileri beklenti anketine göre %8.9 dur. IMF, OECD ve FITCH üzere kuruluşların yıllık büyüme beklentisi ise % 9 ve üzerindedir. Madem iktisat bu kadar büyümeye devam ederken faizlerdeki indirim ile sanki daha da yüksek bir büyüme mi amaçlanıyor, hedefin bu olmadığını düşünüyorum.
Merkez Bankası ile Piyasa aykırı düştü
TCMB iki ayda faizleri 3 puan indirmişken, finansal piyasalarda sanki sahiden öteki faizlerde inmiş midir? Maalesef bu soruya ‘evet’ demek mümkün değil keza TCMB faizleri indirmeye başladığından bu vakte 2 yıl, 5 yıl ve 10 yıllık devlet tahvili faizleri yükselmiştir. TCMB faizleri indirmeye başladığı 23 Eylül ve 22 Ekim’den Ekim 2021 sonuna kadar 2, 5 ve 10 yıl devlet tahvili faizleri sırasıyla 17.08’den 18.31’e; 17.06’dan 19.92’ye ve 16.67’den 20.04’e yükselmiştir. Yani, 2 yıl vadede %1.23; 5 yılda % 2.86; 10 yılda % 3.37 puan yükselmiştir.
Piyasa süratli aksiyon almadı
Gerçek piyasaları direkt etkileyecek kredi ve mevduat faizleri de tıpkı oranda düşmemiş, sembolik faiz indirimleri olmuştur. TCMB 1 hafta vadeli repo ihale faizlerini indirirken birebir TCMB, bilhassa Kredi Kartı, POS komite oranları Mayıs-Kasım periyodu için Referans oranı aylık %1.43, Azami oranı %1.88 biçiminde sabit bırakmıştır. Tıpkı periyotta kredi kartı kredilendirme faiz oranlarını da %1,98 olarak belirleyerek rastgele bir değişikliğe en azından Kasım sonuna kadar gitmemiştir.
Faiz düşmesinin Esnaf da yararını nazaranmedi
TCMB bir haftalık faizleri düşürerek lakin Ticari Bankaların TCMB’den fonlama maliyetlerini düşürdü. Bu durum bankalara nisbi yararlar sağlarken, kredi kullanan Ferdî ve KOBİ kesitlerin maliyetlerini birebir oranda düşürmemiş; POS makinesi kullanan kısımlarla, kredi kartlarını kredilendirmek durumunda kalan esnaf ve tüketicilerin lehine bir gelişme yaratamamıştır.
Faiz indirim öne sürülen nedeni ikna edici değil
Madem iktisat bu kadar büyüyor, kredi ve mevduat faizleri gereğince düşmüyor, TCMB kendisi belirlediği POS ve Kredi Kartı maliyetleri aşağı çekemiyor; devlet borçlanma maliyetleri tam zıddı artıyor, enflasyonda ülkemiz ve dünyada artış beklentisi var, bu biçimde TCMB bu faiz indirimlerini niye yapıyor? Bunu akıl ile izah etmek mümkün değildir. TCMB’nin bu indirimlerinin vakit ortasında piyasalara yansıyacağı beklendiği söylenmektedir. Zorlama ile alınan bu kararların ne kadar hakikat olacağını vakit içinde daima birlikte bakılırsaceğiz. Bu senaryoyu daha öncede tekraren gördük, İktisadın gerçeklerinden bu ölçüde uzaklaşmamız umarım ülkemizi daha ağır toplumsal, siyasi ve ekonomik çıkmazlara götürmez…
Murat Şenol – Ekonomist
FÖŞ anlattı: Dolarda diplomasi devranı
Gri listeye alınmanın yükü ağır olacak!
Rekabet Heyeti kantarın topuzunu kaçırdı: Süpermarketlere süper-ceza