‘Herkese nasip olmaz bu biçimde oyun’

CatWalk

New member
Melisa Vardal – Akıl hastası bir hanımın kendini Tomris Uyar’da aramasını mevzu edinen tek kişilik tiyatro oyunu “Tomris” seyirciyle buluştu.

İkinci Dünya Savaşı’nda gözlerini hayata açan Tomris’in doğduğu atmosferi anlamamız için hazırlanan görüntü ile başlayan oyun evvela başarılı ışık oyunları ile dikkat çekiyor, vakitsiz ve yersiz sahne dizaynıyla seyirciyi avucuna alıyor. Kaan Erkam’ın yazdığı Mehmet Ulay’ın yönettiği “Tomris”te sahne sırası Janset Paçal’a geldiğinde ise oyuncu daha birinci dakikadan kendine hayran bırakıyor.

Performansıyla rolünün hakkını veren Janset, metni birinci okuduğunda fazlaca sevdiğini zira kıssanın bütün bayanların ortak kaygısını epeyce güzel lisana getirdiğini belirtiyor fakat büyük harflerle de altını çiziyor: “Bir erkeğin elinden çıkmasına karşın.” Oyuncunun sahnede canlandırdığı karakter kendini edebiyatımızın usta kalemi Tomris Uyar sanıyor. Husus Uyar olunca çabucak soruyoruz Janset’e onun için ne tabir ediyor Tomris Uyar diye. “Duruş olarak hayli sevdiğim bir insan. kuvvetli, kendi ayaklarının üstünde duran bir bayan. hiç bir şeye muhtaçlığı yok’muş’ üzere görünüyor. Tahminen de var” diyor ve Tomris Uyar’la kadın-erkek bağlantısına bakış açılarının benzediğini anlatıyor. Oyuna hazırlanırken Tomris Uyar’ı bir daha keşfetmiş Janset. Onu daha âlâ tanımak, daha da kıymetlisi anlamak için oldukcaça araştırma yapmış. Turneye giderken de tüm kitaplarını yanına alacağını ve Tomris Uyar’ın kendine yol arkadaşlığı yapacağını anlatıyor. Ve Tomris’i değil de kendini Tomris Uyar zanniçin bir akıl hastasını sahnelemenin birilerini kırmadan oynamak için avantajlı olduğunun altını çiziyor.


Şaşırtan performans

Uzun yıllar orta verdikten daha sonra bir daha sahnede olmanın ona neler hissettirdiğini sorduğumuzda “Herkese nasip olmaz bu biçimde bir oyun” diyerek yaşadığı heyecanı da bizimle paylaşıyor. Üstelik “Tomris” onun birinci tek kişilik oyunu. ötürüsıyla heyecanı ikiye katlanıyor ve bu tecrübeden çok şey öğrendiğini anlatıyor: “Oyuncu sonsuz bir sandık ortasından daima bir şey çıkabilir” diyor.

bir daha “bizim Tomris”e dönersek oyun akıl hastası bir hanımın Tomris Uyar’da kendini var etmesini anlatırken bayan ile erkek içindeki çıkmazları hem Uyar’ın bakış açısıyla tıpkı vakitte kahramanının tecrübeleriyle sorguluyor. Seyirciyi de yanına alıp “Gerçek erkek hangisi, ilginin başındaki mi, sonundaki mi? Bayan kendine biçilen kılıfların dışına çıkamaz mı?” diye sorarak bu sorgulamaya ortak ediyor. Janset ise bağlara dair “adamların bayanlara karşı evreleri var, cicim ayları sonrasındasında kaka ayları oluyor” diyor ve aslında iki cinsin de bu sorunu yaşadığını ekliyor. Janset’e nazaran herkes bu oyunda kendinden bir kesim bulacak: “Ee ben de bu biçimde diyordum bizim beyefendiye, bizim hanıma diyecekler.”

Janset’in sonsözü de performansını şaşırtan bulanlara. Onlara katıldığını, söyleyen Janset, kendisinin de ortasından bu biçimde bir karakter çıkmasına şaşırdığını itiraf ediyor.

Tomris aslında yazarmış

Tomris Uyar’ın bir anısını okumasıyla “Tomris”i yazmaya başladığını anlatan Kaan Erkam oyunda sanıldığının bilakis Tomris Uyar, Cemal Süreya ve Turgut Uyar kelamlarından çok kendinin yazdığı kelamların kullandığını söylüyor. Mehmet Ulay direktörlüğünü kabul etmedilk evvel oyunu “Sen Tomris Uyar değilsin, sen benim” diye bitireceğini belirtiyor. Zira aslında başroldeki karakter Erkam’ın kendisiymiş. Lakin Ulay metni okuduktan daha sonra oyuna farklı bir yorum getirmiş

Tiyatronun geleceği absürtte

Mehmet Ulay uzun müddettir oyun yönetmediğini ve yönetmeyi düşünmediğini lakin metni beğenilen ve absürt bulunca fikrinin değiştiğini söylüyor. Dünyanın artık absürt tiyatroya yöneldiğinden bahseden Ulay, “Yurt haricinde yaşadığım için o şımarıklık ve yürekle bu oyunu ortaya koydum” diyor. Ayrıyeten Ulay, somut ve soyut bir sahne kullanıp ışık oyunlarından yararlandığının altını çiziyor.
 
Üst