Hatırlanacağı üzere 23 Nisan 2022 tarihinde TCMB, yeni iktisat modeli çerçevesinde aldığı makroihtiyati siyasetlere bir yenisini daha ekledi ve kredileri yönlendirmek ve liralaşmayı desteklemek üzere enteresan bir adım attı. Buna göre KOBİ kredileri, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, tarım kredileri, ticari kredi kartları ve finans kuruluşlarına kullandırılan krediler ticari krediler hariç tutulmak üzere ticari krediler %10 mecburî karşılığa tabi tutulurken, 31 Aralık 2021 ile 31 Mayıs 2022 içinde kredi büyüme oranı %20’nin üzerinde olan bankalar 31 Aralık 2021 ile 31 Mart 2022içindeki kredi bakiyesi farkı için 6 ay boyunca %20 munzam karşılık tutmak zorunda hale geldiler. 10 Haziran 2022’de ise %10’luk zarurî karşılık oranı %20.0’ye yükseltildi.
Ucuz finansman ile yüksek üretime dayalı olması beklenen yeni iktisat modeli, modeli yaratanların eliyle kredileri pahalılaştırmakla kalmadı; iktisat idaresinin daha az mı yoksa daha epey mu kredi kullandırılmasını istediğine dair başlarda biroldukça soru işareti bıraktı. Üstelik kredi faizleri ile ilgili tam da beklenen oldu ve 22 Nisan itibariyle %20,65 civarında olan ortalama ticari kredi faizi oranı 10 Haziran itibariyle %24,7’ye, munzam karşılık oranındaki revizyon ile Temmuz başında %29,6’ya kadar yükseldi.
Yeni iktisat modelinin uygulanmaya başlandığı günden beri olageldiği üzere bir daha evvelde güzel tasarlanmamış bir siyasetin beklenmedik yan tesirleri ortaya çıkmış, bu yan tesirleri telafi etmek için yeni bir düzenleme muhtaçlığı doğmuştu. Sonuç olarak TCMB 20 Ağustos’ta bir diğer düzenleme ile %20 munzam karşılığı kaldırıp yerine %30 DİBS’nin teminat olarak tutulmasına, ayrıyeten bankaların 29 Temmuz 2022 ile 30 Aralık 2022 içindeki %10’u aşan kredi ölçüsü kadar DİBS’i bir yıl boyunca tutmalarına karar verdi. İktisat idaresi yalnızca ölçü değil oranlarla ilgili de tedbir aldı ve tıpkı gün TCMB, bankaların referans faiz oranının 1,4 katının (%22,8) üzerinde bir kredi faizi belirlemesi halinde bu kredi fiyatının %20’si kadar DİBS, 1.8 katının (%29.4) üzerinde bir kredi faizi belirlenmesi durumunda kredi fiyatının %90’ı oranında DİBS bulundurmaları kaidesi getirdi. bu biçimdece kredi faizlerinde açık açık olmasa da %30 civarında bir üst hudut konmuş oldu. Alınan önlemler kredi ve tahvil faizlerini çabucak etkiledi ve ortalama %30’a yaklaşan ticari kredi faizleri 26 Ağustos prestijiyle %22,15’e geriledi. Bu düşüş büyük bir muvaffakiyet üzere görünüyor olabilir fakat kredi faizlerine munzam karşılıklarla başlayan tüm bu düzenlemeler silsilesi başlamadan evvelki düzeyinin üstte belirttiğimiz üzere %20.0’nin yavaşça üzerinde olduğunu göz önünde bulundurursak kendi elimizle hiç yoktan kredilere munzam uygulaması başlatıp, ticari kredi faizlerini üst sürüp, akabinde faizleri %22’lerin biraz üzerine düşürmek ne kadar muvaffakiyet tartışılır.
Selamlar, sevgiler,
Özlem Derici Şengül
Spinn Consulting Founding Partner
Emre SEVİMLİ: İKTİSAT BÜYÜYOR, VATANDAŞ KAYBEDİYOR!
OVP tahlili: Ey, benim optimist hâllerim, çabuk aldanışlarım…
Enflasyon da TÜİK de bildiğimiz üzere & Sonbaharda neler olacak? | Güldem Atabay
Ucuz finansman ile yüksek üretime dayalı olması beklenen yeni iktisat modeli, modeli yaratanların eliyle kredileri pahalılaştırmakla kalmadı; iktisat idaresinin daha az mı yoksa daha epey mu kredi kullandırılmasını istediğine dair başlarda biroldukça soru işareti bıraktı. Üstelik kredi faizleri ile ilgili tam da beklenen oldu ve 22 Nisan itibariyle %20,65 civarında olan ortalama ticari kredi faizi oranı 10 Haziran itibariyle %24,7’ye, munzam karşılık oranındaki revizyon ile Temmuz başında %29,6’ya kadar yükseldi.
Yeni iktisat modelinin uygulanmaya başlandığı günden beri olageldiği üzere bir daha evvelde güzel tasarlanmamış bir siyasetin beklenmedik yan tesirleri ortaya çıkmış, bu yan tesirleri telafi etmek için yeni bir düzenleme muhtaçlığı doğmuştu. Sonuç olarak TCMB 20 Ağustos’ta bir diğer düzenleme ile %20 munzam karşılığı kaldırıp yerine %30 DİBS’nin teminat olarak tutulmasına, ayrıyeten bankaların 29 Temmuz 2022 ile 30 Aralık 2022 içindeki %10’u aşan kredi ölçüsü kadar DİBS’i bir yıl boyunca tutmalarına karar verdi. İktisat idaresi yalnızca ölçü değil oranlarla ilgili de tedbir aldı ve tıpkı gün TCMB, bankaların referans faiz oranının 1,4 katının (%22,8) üzerinde bir kredi faizi belirlemesi halinde bu kredi fiyatının %20’si kadar DİBS, 1.8 katının (%29.4) üzerinde bir kredi faizi belirlenmesi durumunda kredi fiyatının %90’ı oranında DİBS bulundurmaları kaidesi getirdi. bu biçimdece kredi faizlerinde açık açık olmasa da %30 civarında bir üst hudut konmuş oldu. Alınan önlemler kredi ve tahvil faizlerini çabucak etkiledi ve ortalama %30’a yaklaşan ticari kredi faizleri 26 Ağustos prestijiyle %22,15’e geriledi. Bu düşüş büyük bir muvaffakiyet üzere görünüyor olabilir fakat kredi faizlerine munzam karşılıklarla başlayan tüm bu düzenlemeler silsilesi başlamadan evvelki düzeyinin üstte belirttiğimiz üzere %20.0’nin yavaşça üzerinde olduğunu göz önünde bulundurursak kendi elimizle hiç yoktan kredilere munzam uygulaması başlatıp, ticari kredi faizlerini üst sürüp, akabinde faizleri %22’lerin biraz üzerine düşürmek ne kadar muvaffakiyet tartışılır.
Selamlar, sevgiler,
Özlem Derici Şengül
Spinn Consulting Founding Partner
Emre SEVİMLİ: İKTİSAT BÜYÜYOR, VATANDAŞ KAYBEDİYOR!
OVP tahlili: Ey, benim optimist hâllerim, çabuk aldanışlarım…
Enflasyon da TÜİK de bildiğimiz üzere & Sonbaharda neler olacak? | Güldem Atabay