Ekonomistler, zincir marketlere yapılan son hamleyi kıymetlendirdi: “Hoş Geldin Denetimli Piyasa Ekonomisi”

YodaUsta

Global Mod
Global Mod
Şube sayısı 200’ün üzerinde olan besin zincir mağazaları, satışa sundukları eserler ve şubelerine ait dataları Ticaret Bakanlığı’nca belirlenen sisteme aktarmakla yükümlü kılındı. Ekonomistler, bu gelişmeyi “kontrollü ekonomiye” geçiş ve “algı operasyonu” olarak nitelendirdi. Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşcu, “Hoş geldin güdümlü piyasa iktisadı, beğenilen geldin denetimli piyasa ekonomisi… Hür piyasa koşullarından uzaklaşılıp sabit fiyat sistemine geçilmesi birtakım marketleri kaliteyi düşürmeye itebilir. Hatta birtakım marketlerde birtakım tüketim malları da bulunamayabilir” dedi. Ekonomist İhtilal Zelyut, “AKP algı operasyonlarıyla günü kurtarmaya çalışıyor” derken, ekonomist Yağız Kutay Işık da “Türkiye’de iktidar özgür piyasayı kendi isteklerine göre yorumladığı periyotlar vakit zaman oldu. Zincir marketlerle ilgili alınan karar da aslında bunun bir örneği” değerlendirmesini yaptı.

Ticaret Bakanlığı’nca hazırlanan Perakende Ticarette Uygulanacak Prensip ve Kurallar Hakkında Yönetmelik’ değişikliği bugün yürürlüğe girdi. Yönetmelikte yapılan değişiklikle; şube sayısı 200’ün üzerinde olan besin zincir mağazaları satışa sundukları eserler ve şubelerine ait bilgileri bakanlıkça belirlenen sisteme aktarmakla yükümlü oldu.

Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşcu ve ekonomistler Cihan İhtilal Zelyut ile Yağız Kutay Işık, bu yönetmeliğin ne manaya geldiğini ANKA Haber Ajansı’na kıymetlendirdi.

“HOŞ GELDİN DENETİMLİ PİYASA EKONOMİSİ”

Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşcu, Twitter hesabından, “’Marketler niye, enflasyon sonuç’ söylemi fiyat sabitlemeye hakikat gidiyor… Özgür piyasa iktisadından güdümlü piyasa ekonomisine… Beğenilen geldin güdümlü piyasa iktisadı, güzel geldin denetimli piyasa ekonomisi” paylaşımı yaptı. ANKA Haber Ajansı’na da konuşan Babuşçu, şunları söylemiş oldu:

“Bir hatalı aranıyordu. Aranan hatalı olarak zincir marketler bulundu. Son 1 yıldaki yüksel enflasyonun 3 sebebi var. Birinci niye; yanlış faiz siyaseti. Faizlerin arttırılması gerekirken inatla düşürüldü. İkici olarak; döviz kurları karşımızda. Son bir yıldır döviz kurları yüzde 100’ün üzerinde arttı. Üçüncü niye de dünyada Rusya-Ukrayna savaşının da tesiriyle artan güç maliyetleri. Bence zincir marketlerin enflasyona katkısı yok. aslına bakarsan rekabetçi bir yapıları var ve o denli de kalması gerekir. Hür piyasa kurallarından uzaklaşılıp sabit fiyat sistemine geçilmesi birtakım marketleri kaliteyi düşürmeye itebilir. Hatta birtakım marketlerde kimi tüketim malları da bulunamayabilir.”

“AKP ALGI OPERASYONLARIYLA GÜNÜ KURTARMAYA ÇALIŞIYOR”

Ekonomist Cihan İhtilal Zelyut da “Hükümetin zincir marketlerle ilgili olarak yaptığı son düzenleme bence büsbütün bir acziyetin işareti” diyerek, şu değerlendirmeleri yaptı:

“Hükümet bugüne kadar vatandaşın gelirini arttırmayı başaramadı. Dönüp şirketlerin maliyetlerine baktığımızda onu da düşürmeyi başaramadı. Pekala hazirana kadar yani seçime kadar ne yapacak? Halka gösteri formunda güya pahalılıkla uğraş ediyormuş süsü vermek ismine şuan zincir marketlere savaş açmış durumda. halbukiki o zincir marketlere giden besin mamüllerinin maliyetlerine bakıldığında bu eserleri üreten çiftçinin yüzde 300 artan maliyetin altında ezilerek daha değerliye üretim yapabildiğini karşımıza çıkıyor. İktidarın vazifesi girdi fiyatlarındaki artışı önlemek olmalıydı halbuki 20 yılı heba ettiler. Yalnızca işin sonunda 3 harfli marketlere savaş açarak algı çalışmasına imza attılar. AKP algı operasyonlarıyla günü kurtarmaya çalışıyor. Yani piyasaya müdahaleler ana sorun. Maliyet artışları dururken yalnızca şov hedefini taşıyan müdahaleler sonrasındasındaki periyotta arzı azaltmasına niye olabilir. O da yıkıcı sonuçlar doğurur.”

Yaşananları Macaristan’ın seçim devrine benzeten Ekonomist Yağız Kutay Işık ise şöyleki konuştu:

“Türkiye’de iktidar hür piyasayı kendi dileklerine nazaran yorumladığı periyotlar vakit zaman oldu. Zincir marketlerle ilgili alınan karar da aslında bunun bir örneği. Öbür bir emsali Macaristan’da Viktor Orban idaresinde gördük. Seçime üç ay kala fiyatlar donduruldu ve Türkiye’deki üzere bir muhalefet birleşmesine karşı Viktor Orban yenidendan seçimi kazandı. Lakin seçim daha sonrasında özgür piyasa şartlarına geri dönmek zorunda kaldı. Aslında yaptığı bu atılım de halkı kandırmaktan öbür bir şey değildi. Öte yandan Türkiye’de şeker fabrikaları, Et Balık Kurumu üzere devletin inhisarında olan ve fiyat spekülasyonlarını engelleyecek kurumlar varken bunlar özelleştirildi. Türkiye aslında bilhassa besin enflasyonunda da özel bölümün kucağına düşmüş oldu.”

MACARİSTAN’DA NE OLMUŞTU?

Otokratik Başbakan Viktor Orban, 3 Nisan 2022 seçimleri niçiniyle bir kararname çıkararak, 1 Şubat Salı gününden 1 Mayıs 2022’ye kadar 3 ay müddetle tüm harika marketlerin ve hatta en küçük marketlerin kapılarına, “Değerli müşterilerimiz! Hükümet temel besin unsurlarının meblağlarını dondurma sonucu aldı. Buna dayalı olarak üç ay müddet ile altı temel besin unsurunun meblağları 15 Ekim 2021 meblağlarına sabitlenmiştir” yazısının yer aldığı afişlerin asılmasını zarurî tutmuştu.

Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
 
Üst