CatWalk
New member
Nil Kural – Bu yıl çevrimiçi olarak başlayan, 18 Haziran’dan beri salonlara da dönen 40. İstanbul Sinema Şenliği, Türk sinemasının gelmiş geçmiş en büyük ustalarından Atıf Yılmaz’ın farklı devirlerinden iki sinemasının restore edilmiş kopyalarını perdede gösteriyor. Birincisi 1965 tarihindeki “Taçsız Kral”. İkincisi ise bir Atıf Yılmaz klasiği olan 1986 üretimi “Asiye Nasıl Kurtulur”. Bu vesileyle konuştuğumuz Atıf Yılmaz’ın eşi, usta oyuncu Deniz Türkali, bu iki sinema hakkındaki izlenimlerini paylaştı.
Senaryosunu başka bir ustanın Safa Önal’ın kaleme aldığı “Taçsız Kral”, futbolun unutulmaz isimlerinden Metin Oktay’ın kendisini canlandırdığı bir biyografi. Öbür rollerde Gönül Muharrir, Erol Taş ve Ajda Pekkan’ın da yer aldığı sinema, Oktay’ın İzmir’den Galatasaray’da gol krallığına ve İtalya’ya uzanan seyahatinden bir Yeşilçam melodramı yaratıyor. Sineması, Deniz Türkali, babası Vedat Türkali ile olan diyalogla hatırlıyor: “’Taçsız Kral’ olağan tanınan bir sinema. O devirde seyretmiştim. Babamın (Vedat Türkali) hiç ilgisi yok elbette. ‘Kimdir bu Metin Oktay? Sinema iş yapar mı?’ dediğinde, ‘Tabii, Türkiye’nin en kıymetli insanı’ demiştim de babam hayli gülmüştü.”
niye ben oynamadım!
Atıf Yılmaz’ın geniş filmografisinde “Taçsız Kral”dan yaklaşık 20 yıl daha sonra gelen “Asiye Nasıl Kurtulur” ise üzerinden geçen vakte karşın hem Yılmaz sinemasının köşe taşlarından biri olarak kaldı, tıpkı vakitte Türkiye’de yapılmış bayan filmlerinin… Vasıf Önbakılırsan’in değerli oyununun, 1974 tarihindeki ve Nejat Saydam direktörlüğündeki uyarlamasının akabinde gelen ikinci çevrimi. Sinema, genelevde çalışan Asiye ve onu kurtarması için mektup yazdığı Fuhuşla Uğraş Derneği Lideri Seniye üzerinden oyun ortasında oyun biçiminde ilerleyen bir yapıya sahip. Türkali; sinemanın Atıf Yılmaz ile Barış Pirhasan işbirliğinin kararı, “Adı Vasfiye”, “Aaahh Belinda” ve “Asiye Nasıl Kurtulur” diye sıralanan üç kıymetli sinemadan biri olduğunu söz ediyor: “Yılmaz, ‘Asiye Nasıl Kurtulur’da farklı ve enteresan bir sinema lisanı kullandı. Oyunculuklar fazlaca fazlaca güzeldir, Müjde (Ar), Hümeyra, Ali Poyrazoğlu… Müzikler, danslar hayli hoştur. Olağan değerli bir bahse da parmak basıyor. ‘Asiye Nasıl Kurtulur’ hâlâ epey geçerli bir sinema bence. Birinci seyrettiğimde fazlaca epey beğenmiştim, kıskanmıştım, ben niçin oynamamışım diye… “
Türkali, Atıf Yılmaz’ın Yeşilçam’dan 1980’lerdeki, feminist hareket ve kimlik siyasetleri açısından hâlâ şimdiki kalan sinemalarına uzanan yolunu, toplumsal yapıya duyduğu meraka bağlıyor: “Yılmaz, son derece meraklı, çağına fazlaca bakan, ülkesindeki toplumsal hareketleri takip eden birisi olduğu için sineması bunu saklamak, değiştirmek, buna katkıda bulunmak, gözlemlemek üzere bir bakış açısına sahip. Her vakit farklı bahisler ve arayış ortasında bir sinemacıydı, son nefesine kadar.”
Benim varlığımın katkısı oldu
Deniz Türkali, “Asiye Nasıl Kurtulur”un da ortalarında olduğu 1980 daha sonrası bayan sinemalarının feminist hareketle bağını şöyleki açıklıyor: “Türkiye’de feminist hareket yükseliyordu. Benim ve arkadaşlarımın da ortasında olduğu bir hareketti. Yılmaz’ın da ilgisini çekiyordu. Benim varlığım, ötürüsıyla konutta bu hususların daima tartışılması, sinemasında tesirli oldu.”
Uzun müddettir sinemada izleyiciyle buluşamayan bu iki sinemanın restore edilmiş olarak beyazperdede gösterilecek olmasıyla ilgili ise Türkali, “’Asiye Nasıl Kurtulur’da hayli sevdiğim bir sineması tekrar seyredeceğim. İtiraf edeyim, ‘Taçsız Kral’ı hayli uzun vakit evvel gördüm ve hayal meyal hatırlıyorum ve fazlaca merak ediyorum” diyor.
Senaryosunu başka bir ustanın Safa Önal’ın kaleme aldığı “Taçsız Kral”, futbolun unutulmaz isimlerinden Metin Oktay’ın kendisini canlandırdığı bir biyografi. Öbür rollerde Gönül Muharrir, Erol Taş ve Ajda Pekkan’ın da yer aldığı sinema, Oktay’ın İzmir’den Galatasaray’da gol krallığına ve İtalya’ya uzanan seyahatinden bir Yeşilçam melodramı yaratıyor. Sineması, Deniz Türkali, babası Vedat Türkali ile olan diyalogla hatırlıyor: “’Taçsız Kral’ olağan tanınan bir sinema. O devirde seyretmiştim. Babamın (Vedat Türkali) hiç ilgisi yok elbette. ‘Kimdir bu Metin Oktay? Sinema iş yapar mı?’ dediğinde, ‘Tabii, Türkiye’nin en kıymetli insanı’ demiştim de babam hayli gülmüştü.”
niye ben oynamadım!
Atıf Yılmaz’ın geniş filmografisinde “Taçsız Kral”dan yaklaşık 20 yıl daha sonra gelen “Asiye Nasıl Kurtulur” ise üzerinden geçen vakte karşın hem Yılmaz sinemasının köşe taşlarından biri olarak kaldı, tıpkı vakitte Türkiye’de yapılmış bayan filmlerinin… Vasıf Önbakılırsan’in değerli oyununun, 1974 tarihindeki ve Nejat Saydam direktörlüğündeki uyarlamasının akabinde gelen ikinci çevrimi. Sinema, genelevde çalışan Asiye ve onu kurtarması için mektup yazdığı Fuhuşla Uğraş Derneği Lideri Seniye üzerinden oyun ortasında oyun biçiminde ilerleyen bir yapıya sahip. Türkali; sinemanın Atıf Yılmaz ile Barış Pirhasan işbirliğinin kararı, “Adı Vasfiye”, “Aaahh Belinda” ve “Asiye Nasıl Kurtulur” diye sıralanan üç kıymetli sinemadan biri olduğunu söz ediyor: “Yılmaz, ‘Asiye Nasıl Kurtulur’da farklı ve enteresan bir sinema lisanı kullandı. Oyunculuklar fazlaca fazlaca güzeldir, Müjde (Ar), Hümeyra, Ali Poyrazoğlu… Müzikler, danslar hayli hoştur. Olağan değerli bir bahse da parmak basıyor. ‘Asiye Nasıl Kurtulur’ hâlâ epey geçerli bir sinema bence. Birinci seyrettiğimde fazlaca epey beğenmiştim, kıskanmıştım, ben niçin oynamamışım diye… “
Türkali, Atıf Yılmaz’ın Yeşilçam’dan 1980’lerdeki, feminist hareket ve kimlik siyasetleri açısından hâlâ şimdiki kalan sinemalarına uzanan yolunu, toplumsal yapıya duyduğu meraka bağlıyor: “Yılmaz, son derece meraklı, çağına fazlaca bakan, ülkesindeki toplumsal hareketleri takip eden birisi olduğu için sineması bunu saklamak, değiştirmek, buna katkıda bulunmak, gözlemlemek üzere bir bakış açısına sahip. Her vakit farklı bahisler ve arayış ortasında bir sinemacıydı, son nefesine kadar.”
Benim varlığımın katkısı oldu
Deniz Türkali, “Asiye Nasıl Kurtulur”un da ortalarında olduğu 1980 daha sonrası bayan sinemalarının feminist hareketle bağını şöyleki açıklıyor: “Türkiye’de feminist hareket yükseliyordu. Benim ve arkadaşlarımın da ortasında olduğu bir hareketti. Yılmaz’ın da ilgisini çekiyordu. Benim varlığım, ötürüsıyla konutta bu hususların daima tartışılması, sinemasında tesirli oldu.”
Uzun müddettir sinemada izleyiciyle buluşamayan bu iki sinemanın restore edilmiş olarak beyazperdede gösterilecek olmasıyla ilgili ise Türkali, “’Asiye Nasıl Kurtulur’da hayli sevdiğim bir sineması tekrar seyredeceğim. İtiraf edeyim, ‘Taçsız Kral’ı hayli uzun vakit evvel gördüm ve hayal meyal hatırlıyorum ve fazlaca merak ediyorum” diyor.