‘Yaşamama müsaade ver…’

CatWalk

New member
Seyhan Akıncı – Lev Tolstoy bir hayli edebiyat otoritesi tarafınca dünyanın en uygun romanı kabul edilen yapıtı “Savaş ve Barış”ta “Herkes sırf kendi vicdanıyla savaşmış olsa, savaş olmazdı” diye muharrir. Fakat dünyanın şu sıralar Tolstoy’a, Dostoyevski’ye ya da “Palto”sundan çıktığı Gogol’e kulak verecek hâli yok üzere… Bomba seslerinin siren seslerine karıştığı bugünlerde vicdan da akıl da askıya alınmış durumda. Ukraynalı şair, sanatçı ve devrimci Taras Şevçenko’nun tüm ülkeyi süsleyen heykelleri ise hayalini kurduğu geniş ovalar yerine bombalanmış binalara bakıyor… Ve Ukraynalılar onun dizeleriyle barışı çağırıyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali üzerine tahliller, yorumlar almış başını gitmişken tüm dünyanın, en kalıcı kelamı söyleyen sanatın sesine biraz daha ihtiyacı var. Biz de Ukrayna’da yaşayan sanatçılar Andrii Nekrasov, Bohdana Tkach ve Türkiye’de üretimini sürdüren sanatçı Yekateryna Grygörenko’ya ulaştık ve tüm bu tanıklıkların onları nasıl etkilediğini sorduk.

Yekateryna Grygörenko (Resim, heykel, performans, şimdiki sanat): ”Sanatın herkese umut olması gerektiğini düşünüyorum”

“Dünyada Olmak” bana şiddetin, kinin, egonun, bencilliğin ziyadesiyle baskın olduğu bir yerde olmayı hatırlatıyor. Açıkçası bu Ukrayna savaşından evvel de bu biçimde geliyordu ondan evvelki çıkan savaşlarda da… Zira daima olarak aslına bakarsanız bencil insanların oburlarının haklarını yemesiyle hatta ve hatta ezmesiyle yaşıyoruz. Toplumsal normlar ve kültürel kodlar da bireyin kendi ortasında verdiği savaştır. Ve bu da doğumumuzdan ölümümüze kadar devam edecek bir durum. Ukrayna’daki ailemin zorluğuna tanıklık etmem fazlaca rahatsız edici bir durum. Ama anne ve anneannemin panik durumu ile benim panik durumumun fazlaca daha farklı olduğunu fark ettim. Birinci günlerde sabahtan akşama kadar elim ayağım titrerken anneannemlerle konuştuktan daha sonra biraz daha sakinleştim. Umudum başlarına bir şey gelmemesi. Bunu dilemekten öteki bir dermanım yok. ‘Sanat varlığını her kezinde yeniler’ dememin niçini sanatın hayatla ilişkisinin hayli büyük olması. Ve evet, sanat şimdiden kendisini bize göstermeye başladı. Bu trajik olayın yapıtlara yansıyacağını hatta oldukcatan yansıdığını düşünüyorum. Sanatın herkese umut olması gerektiğini düşünüyorum. Kimse kimsenin hakkını yemesin. Ve evvela biricik olan kendini sevsin. Zira, birey kendisini severse herkesi sever ve hürmet duyar. Umarım en kısa vakitte uygun şeyler, dürüst şeyler düşünmeye başlarız.


Rus sanatkarlara dönük bir cadı avı olsa bile kitap satışlarının durdurulacağını sanmıyorum zira Rusya’da 2022 yılında hâlâ satılması yasak olan Tolstoy’un birtakım kitapları var. Ve Tolstoy, o kitaplarda Rusya’nın eleştirisi ve Rusya’nın daha güzel bir ülke olması için hangi yolları izlemesi gerektiğini anlatır. Yani bu muharrirlerin ortalıkta konuşuluyor olmasının tek niçini Rus muharrirler olmaları. Ancak bu savaş bizim ile Rusya içinde değil Putin ile Ukrayna içinde geçmekte. Umudum, Rusya’nın elbette daha düzgün bir ülkeye dönüşeceği tarafında.


Ukraynalı şair Taras Şevçenko’nun heykelinin olduğu bölge de bombalandı.

“Sanatımla barışı yakınlaştırabirim”

Andrii Nekrasov (Ressam):
Tarafsızların sessizliği ve eylemsizliği, saldırganın kanun dışı davranmasına yol açar daima. Saldırganı durduracak yalnızca ve yalnızca sert bir dirençtir. Aksi takdirde kötülük, bir virüs üzere tüm dünyayı ele geçirir. Vicdanımız rahat; birleştik ve savaşıyoruz. Uygar dünyanın kabahatin nerede olduğunu anladığını ve Ukrayna’nın dayanağa layık olduğuna inandığını duyduğumuzda ruhumuz güçleniyor. Dünya insanları da savaşa karşı kararlı aksiyonlarından gurur duyacak. Savaş yalnızca olumsuz hislere yol açar. Birinin konutunun işgal edilmesi, güçlerin birleşerek direniş için harekete geçmesini tetikler. Putin Rusyası’nın işgali, tüm uygar ülkelerin halklarının güzellik ve barış güçleri ile bir ortaya gelen Ukrayna halkı tarafınca durdurulacak! Saldırgan, uygar insanların birleşmesinin gücüyle durdurulmalıdır. Ailemizin iki yaşından 87 yaşına kadar olan bayanlarını hoş ruhlu Ternopil beşerler, konuk olarak muhafaza altına aldı. Tabiat hoşluğunu, hissetme ve iletme kabiliyetini sanat yapıtlarıyla insanlığa anlatır, ruhu şifalandırır, uygarlaştırır ve hayata ahenk getirir. Hoşluğun gücü, sanatkarın sesi dünyanın her yerindeki beşerler tarafınca duyulur ve anlaşılır. Ben de bir sanatçı olarak memleketimin hoşluğunu resmettim. Görüntü fotoğraflarım, düşman işgalindilk evvelki Ukraynamı, ulu Kiev’imi tanıtıyor. Sanatseverler, renklere yansıttığım hoşluk vizyonumda uygunlaştırıcı gücün olduğunu söyler. Sanatımla barışı daha da yakınlaştırabileceğime inanıyorum.

“Birbirimizin panik ataklarıyla savaşıyoruz”

Bohdana Tkach (Fotoğraf, performans):


Memleketimde olanlar fecî, dayanılmaz. İmajları izlediğinizde kalbiniz kanıyor. Sivil nüfusu da öldürüyorlar… Şimdiye kadar 16 çocuk öldürüldü. Dehşetli, her dakika seni neyin beklediğini bilmiyorsun. Sorun şu ki, Ukrayna halkı yüzsenelerdır savaşıyor… Şairimiz Taras Şevçenko’yu hatırlayın. Dün “Kobzar”ı okudum ve hiç bir şeyin değişmediğini fark ettim. Binlerce yıldır özgürlüğümüz için savaşıyoruz. Yanımda bir askeri eğitim alanı var. Ve savaşın birinci gününde yeterli uyuyamadım. Rovno kentinde bulunan biri daha zayıf, başkası hayli kuvvetli patlamalar duydum. Canlı canlı bir aile yandı. Anneme soruyorum, o tabip, ne hissettin? Altı yıl Kiev’de yaşadım ve okudum, bu kenti âlâ bilirim. Yaşananları görmek beni üzüyor. Orada tanıdıklarım ve arkadaşlarım var. Ve birçoğu hâlâ orada. Güçlerine hayret ediyorum, bu beni besliyor. Bunları yazarken kentlerin bombalanmaya devam ettiğini biliyorum. Bu dayanılmaz… Köpeğim, Martha’m yanımda uyuyor, daima huzursuz. Bu epeyce güç. Ve Charlick, o da köpeklerimizden biri, huzursuz ve muhakkak her şeyi hissediyor. Hepimiz gergin ve huzursuzuz. Ve evcil hayvanlarımız bunu ağır bir biçimde hissediyorlar. Bu ortada birbirimizin panik ataklarıyla savaşıyoruz zira bu kimse için kolay değil. Ancak kuvvetliyüz! Hayatta denetim edemediğimiz şeyler vardır savaş da onlardan biri. 21. yüzyılda bunun mümkün olduğunu kim bilebilirdi! bir epeyce sanatkarın yapıtları ziyan gördü. Ben de umarım dijital formda bir şeyler kurtarabilirim. Maria Pryimachenko’nun 20 fotoğrafının yakıldığını söylüyorlar… Lakin yenilerini yaratacağımıza inanıyorum. Dayanacağımıza inancım sonsuz. Çok yakında bu satırları tekrar okuduğumda ben, köpeklerim Martha ve Charlie ile annem, babam, erkek arkadaşım ve tüm akrabalarımla hayatta ve düzgün olacağız.
 
Üst