“Bir yeri daha evvel görmüş olma yahut bir olayı daha evvel hayatış olma duygusu.”
Üstteki cümle son birkaç haftanın bana hissettirdiği duygu olan Dejavu’nun kelamlık manası.
Liranın son haftalarda çok paha kaybı ve “süper bono/enflasyon endeksli tahvil” telaffuzlarının ete kemiğe bürünmesi bana Aralık 2021’i hatırlattı. bu biçimde da döviz “alıp da başını giderken” Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) sürpriz yumurtanın ortasından çıkıverdi. Çok kısa müddette döviz kurunda düşüş yaşanarak “kazandık” yanılgısı sonunda bir daha kan, ter ve gözyaşı vardı. Tıpkı bugün olduğu üzere uzmanlar cari açığın patlatacağını, hazineye dehşet yük getireceğini ve kuru tutamayacağımızı söylemiş oldu. Günün sonunda neredeyiz?
Kur: KKM açıklanmadan evvel 1 dolar 17,18 liraydı. Bugün 16.
Hazinenin yükü: Twitter’da severek takip ettiğim @e507 hesabı kusursuz bir grafik hazırlamış. Sayılar kesin olmamakla bir arada değerli bir gösterge. Bugün KKM’nin hazineye maliyeti 88 milyar lira. Dolar kuru 17 lira düzeyine gelirse 149 milyar lira olacak bu yük. Kimin sırtında bu yük? Vergi verenlerin, hepimizin…
Cari açık: İktisat eşrafının bilinen isimlerinden Ahmet Beyefendi paylaştığı tabloda kritik bir noktaya parmak bastı. “Bir yıl ortasında vadesi dolacak dış borç 181.4 milyar dolar. Riskin yükseldiğini düşünerek kreditörlerin %20 si borcu yenilemese bir senede ülkeden 36 milyar dolar çıkışı gerekecek.”
Toplam borç daha da berbat durumda. Hazine yeni borç almasa bile 31,1 trilyon lira anapara ve 2,8 trilyon lira faiz ödeyecek. bu biçimdelikle toplam borcun GSYH’ya oranı da %82 olacak. (2017’de bu oran %52 dolaylarında seyrediyordu.) Yalnızca birinci 5 ayda iç borcun FAİZİ 1.3 trilyon lira arttı. Geçen ay faiz anaparayı geçti. Bir de üstüne harika bono mu? Hayırlara vesile olsun.
Enflasyon muhafazalı tahvil mi bono mu?
Öncelikle tahvil nedir bono nedir ona bakalım. İkisi de temelde paraya muhtaçlık duyan devletlerin borçlanma biçimlerindendir.
Tahvil: 1 yıldan uzun vadeli borçlanma aracıdır.
Bono: 1 yıldan kısa vadeli borçlanma aracıdır.
İktisat idaresinin siyasetle olan girift münasebetine göz atarak kıymetlendirmek lazım. Hükümet seçime en uygun ekonomik kurallarda gitmek yahut iktisat düzelirse seçimi bu biçimdea getirmek istiyor. Bu bağlamda tahvil ihtimali fazla olsa da bono ihtimali de azımsanacak seviyede değil.
Örtülü faiz artırımı vol2
KKM öncesinde birebiri söylendi. Bu bir faiz artırımıdır. Gerçekten o denli de oldu. İç borç faizi birinci kez anaparayı geçti.
Siyaset faizinin %14 olduğu ortamda beşerler krediye yönleniyor. Yalnızca devlet değil bireyler de gelirini bankalarla paylaşıyor. Şenol Babuşçu aşağıdaki grafiği paylaştı. Kişisel krediler ve kredi kartı kullanması hiç olmadığı kadar arttı.
Geçmişe gidiş-dönüş: Çiller ve Derviş bonosu
Muhteşem bono birinci vakit içinderda Tansu Çiller’in meşhur 5 Nisan kararlarıyla bir arada ortaya çıktı. Dövize olan talebi kesmek ve kısa periyotlu borçları çevirmek için %400 faizi olan harika bonoyu çıkardı. Devamı same old story. 8 ay daha sonra seçim, hükümet değişimi.
Derviş bonosu da 2001 yılında geldi. Maksat döviz talebini dizginlemekti. daha sonrasında uygulanan istikrar paketiyle bir arada başarılı sayılan bir teşebbüstü.
Geçmişteki tahlillerin bilakis çıkması beklenen bono/tahvilin emelini kim biliyor? Yahut niçin kimse elle tutulur bir açıklama yapmıyor? İp üstünde giden cambaz misali iktisadımızı spekülasyonlara karşı bu kadar savunmasız bırakmama bir akıl tutulması değil de nedir?
Saadet zinciri
Saadet zincirinin birinci ayağı olan KKM’nin 2023 seçimlerine kadar kopması katılaştı. ötürüsıyla yeni bir halka eklenmeli zincire. İsminin ehemmiyeti yok. Enflasyon muhafazalı tahvil yahut üstün bono. Bunlar geleceğimizi ipotek altına alarak bulduğumuz palyatif tahliller. Yeni aracın nasıl olacağı konuşuluyor. Haliyle birfazlaca soru soruluyor:
Bono mu olacak tahvil mi? Faizi ne kadar olacak? Yalnızca kurdan mı geçiş olacak? Mevduat üzere mi yoksa kağıt üzere mi olacak? Hepsine tek kalemde karşılık vereyim. hiç birinin değeri yok. “Batıyorsak niçin bilmem kaç metre yukardayız gardaşım”
Yağız Kutay Işık
Twitter: @yagizkutayisik
Kaynakça:
Twitter.com/ahmetbeyefendi
Twitter.com/e507
Twitter.com/senolbabuscu
Atilla Yeşilada- YouTube
Umur Talu: Borçların ulusal gelire oranı yüzde 82’ye yükseldi
Orhan Ökmen/SESMİR: Dövize endeksli tahvil çıkartarak, teşvik ve takviye paketleriyle enflasyonla uğraş edilemez
Muhteşem bono ve kamu uğraşı: Harika bono TL’ye kıymet kazandırır mı?
Üstteki cümle son birkaç haftanın bana hissettirdiği duygu olan Dejavu’nun kelamlık manası.
Liranın son haftalarda çok paha kaybı ve “süper bono/enflasyon endeksli tahvil” telaffuzlarının ete kemiğe bürünmesi bana Aralık 2021’i hatırlattı. bu biçimde da döviz “alıp da başını giderken” Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) sürpriz yumurtanın ortasından çıkıverdi. Çok kısa müddette döviz kurunda düşüş yaşanarak “kazandık” yanılgısı sonunda bir daha kan, ter ve gözyaşı vardı. Tıpkı bugün olduğu üzere uzmanlar cari açığın patlatacağını, hazineye dehşet yük getireceğini ve kuru tutamayacağımızı söylemiş oldu. Günün sonunda neredeyiz?
Kur: KKM açıklanmadan evvel 1 dolar 17,18 liraydı. Bugün 16.
Hazinenin yükü: Twitter’da severek takip ettiğim @e507 hesabı kusursuz bir grafik hazırlamış. Sayılar kesin olmamakla bir arada değerli bir gösterge. Bugün KKM’nin hazineye maliyeti 88 milyar lira. Dolar kuru 17 lira düzeyine gelirse 149 milyar lira olacak bu yük. Kimin sırtında bu yük? Vergi verenlerin, hepimizin…
Cari açık: İktisat eşrafının bilinen isimlerinden Ahmet Beyefendi paylaştığı tabloda kritik bir noktaya parmak bastı. “Bir yıl ortasında vadesi dolacak dış borç 181.4 milyar dolar. Riskin yükseldiğini düşünerek kreditörlerin %20 si borcu yenilemese bir senede ülkeden 36 milyar dolar çıkışı gerekecek.”
Toplam borç daha da berbat durumda. Hazine yeni borç almasa bile 31,1 trilyon lira anapara ve 2,8 trilyon lira faiz ödeyecek. bu biçimdelikle toplam borcun GSYH’ya oranı da %82 olacak. (2017’de bu oran %52 dolaylarında seyrediyordu.) Yalnızca birinci 5 ayda iç borcun FAİZİ 1.3 trilyon lira arttı. Geçen ay faiz anaparayı geçti. Bir de üstüne harika bono mu? Hayırlara vesile olsun.
Enflasyon muhafazalı tahvil mi bono mu?
Öncelikle tahvil nedir bono nedir ona bakalım. İkisi de temelde paraya muhtaçlık duyan devletlerin borçlanma biçimlerindendir.
Tahvil: 1 yıldan uzun vadeli borçlanma aracıdır.
Bono: 1 yıldan kısa vadeli borçlanma aracıdır.
İktisat idaresinin siyasetle olan girift münasebetine göz atarak kıymetlendirmek lazım. Hükümet seçime en uygun ekonomik kurallarda gitmek yahut iktisat düzelirse seçimi bu biçimdea getirmek istiyor. Bu bağlamda tahvil ihtimali fazla olsa da bono ihtimali de azımsanacak seviyede değil.
Örtülü faiz artırımı vol2
KKM öncesinde birebiri söylendi. Bu bir faiz artırımıdır. Gerçekten o denli de oldu. İç borç faizi birinci kez anaparayı geçti.
Siyaset faizinin %14 olduğu ortamda beşerler krediye yönleniyor. Yalnızca devlet değil bireyler de gelirini bankalarla paylaşıyor. Şenol Babuşçu aşağıdaki grafiği paylaştı. Kişisel krediler ve kredi kartı kullanması hiç olmadığı kadar arttı.
Geçmişe gidiş-dönüş: Çiller ve Derviş bonosu
Muhteşem bono birinci vakit içinderda Tansu Çiller’in meşhur 5 Nisan kararlarıyla bir arada ortaya çıktı. Dövize olan talebi kesmek ve kısa periyotlu borçları çevirmek için %400 faizi olan harika bonoyu çıkardı. Devamı same old story. 8 ay daha sonra seçim, hükümet değişimi.
Derviş bonosu da 2001 yılında geldi. Maksat döviz talebini dizginlemekti. daha sonrasında uygulanan istikrar paketiyle bir arada başarılı sayılan bir teşebbüstü.
Geçmişteki tahlillerin bilakis çıkması beklenen bono/tahvilin emelini kim biliyor? Yahut niçin kimse elle tutulur bir açıklama yapmıyor? İp üstünde giden cambaz misali iktisadımızı spekülasyonlara karşı bu kadar savunmasız bırakmama bir akıl tutulması değil de nedir?
Saadet zinciri
Saadet zincirinin birinci ayağı olan KKM’nin 2023 seçimlerine kadar kopması katılaştı. ötürüsıyla yeni bir halka eklenmeli zincire. İsminin ehemmiyeti yok. Enflasyon muhafazalı tahvil yahut üstün bono. Bunlar geleceğimizi ipotek altına alarak bulduğumuz palyatif tahliller. Yeni aracın nasıl olacağı konuşuluyor. Haliyle birfazlaca soru soruluyor:
Bono mu olacak tahvil mi? Faizi ne kadar olacak? Yalnızca kurdan mı geçiş olacak? Mevduat üzere mi yoksa kağıt üzere mi olacak? Hepsine tek kalemde karşılık vereyim. hiç birinin değeri yok. “Batıyorsak niçin bilmem kaç metre yukardayız gardaşım”
Yağız Kutay Işık
Twitter: @yagizkutayisik
Kaynakça:
Twitter.com/ahmetbeyefendi
Twitter.com/e507
Twitter.com/senolbabuscu
Atilla Yeşilada- YouTube
Umur Talu: Borçların ulusal gelire oranı yüzde 82’ye yükseldi
Orhan Ökmen/SESMİR: Dövize endeksli tahvil çıkartarak, teşvik ve takviye paketleriyle enflasyonla uğraş edilemez
Muhteşem bono ve kamu uğraşı: Harika bono TL’ye kıymet kazandırır mı?