CatWalk
New member
Seray Şahinler – Tıp tarihimiz için öncü isimlerden biri Besim Ömer Paşa… Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan kıssasıyla bugünkü çağdaş Türk Tıp Tarihi için de başlangıç addebileceğimiz çalışmalara imza atmış. Türkiye’de çağdaş doğum biliminin öncülerinden, birinci doğum kliniğini açan ve bu alanda birinci kitabı yayımlayan bir bilim insanı. beraberinde bayan doğum alanında kız öğrencilerin yetişmesine ön ayak olmuş, sayısız ebe ve hasta bakıcı yetiştirmiş bir aydın. Akalın’ın ömrü Biket İlhan tarafınca “Bir Doktorun Anıları” belgeseline mevzu oldu. Bahtiyar Engin’in rol aldığı belgeselin prömiyeri dün AKM’de yapıldı. Biz de İlhan’la buluştuk, Besim Ömer Paşa’yı yad ettik.
Besim Ömer Paşa, Türk tıp tarihi için sembolik bir isim. ömrünü belgeselle anlatma fikri nasıl doğdu?
Üç yıl evvel gerçekleştirdiğim ‘’Hanımlar Merkezi’’ isimli belgesel sinemamda bayanları yüreklendiren onlar için uğraş eden Dr. Besim Ömer Paşa’yı tanıdım. 1900’lerin başlarında hayata hayli farklı bakan bir doktor. Bu kadar kıymetli bir pahası geç tanıdığım için kendime kızdım. Bilhassa de pandemi sürecinde hekimlerimizin ve sıhhat çalışanlarımızın özverili çalışmaları beni epeyce etkiledi. Besim Ömer Paşa’nın kimliğinde sıhhat alanında hayat kurtarmak için savaş verenleri selamlamak istedim.
Besim Ömer Paşa’nın en karakteristik özelliklerinden biri ise onun idealizmi olsa gerek. Gerek tıp tarihine gerek bayan hareketine sunduğu katkılar epeyce değerli. Neyin hayalini kurmuş, neler yapmış?
Toplum hayatındaki kısıtlamaların, kör ve batıl inançların bilhassa bayan ve çocukları nasıl bir felakete sürüklediğini bildiği için tıp eğitiminde ana kısmını bayan doğum olarak belirliyor. Ömrünün sonuna kadar ortasında yaşadığı toplum ve insanlığa hizmet için çabalayan idealist, aydın bir bilim insanı Besim Ömer Paşa… Yıkılıp dağılan bir imparatorluğun, savaşlar yüzünden yorgun, neredeyse tükenmiş beşerlerine tıp alanındaki çalışmalarıyla, azmiyle örnek ve öncülük yapmış. Ülkenin birinci doğum kliniğinin açılması ve çağdaş eğitim sisteminin yerleşmesinde gösterdiği sistemli, kararlı, epeyce cepheli çalışma stili ve uğraşı Dr. Besim Ömer Paşa’nın bütün meslek hayatının genel özelliği olmuş.
Biket İlhan’ın yapımcılığını üstlendiği belgeselin senaryosu Aydan Gündüz’e ilişkin. Parla Şenol ise seslendirmen olarak sinemada yer alıyor.
Bayanların tıp eğitiminde de öncü bir rolü var…
Hilal-i Ahmer bünyesinde çalışırken gerek Hanımlar Merkezi’nin kurulması gerekse hastabakıcılık eğitim faaliyetleri sırasında bayanlara verdiği dayanağı üniversitede rektörlük nazaranvindeyken de sürdürür. Toplumsal cinsiyetçi bir yaklaşımın tam bilakis, eşitlikçi bir yaklaşımla yeterliliğini ve yetkisini harekete geçirdiğini görmek fazlaca değerli. O devirde en önemli hadiselerden biri de bayanların Tıp Fakültesi’ne kabul edilmemeleriydi. Bunun bir sorun olarak karşımıza çıkmasını utanç verici olarak görür. Bayanların fakülteye girmelerini engelleyen yasakların kalkması için ağır gayret sarf eder. Çağdışı inanç ve tavırların değişmesi tarafında verdiği çabayı de kazanır. Kendi rektörlüğü periyodunda göstermiş olduğu eforlar bir süre daha sonra sonuç verir ve 1922-1923 eğitim yılından itibaren bayanlarımız Tıp Fakültesi’nde eğitim almaya başlarlar.
Besim Ömer Paşa, yaşadıkları, yazdıkları ve yaptıklarıyla bugün için ne tabir ediyor?
Tıp ve sıhhat bilimlerinde çağdaşlaşmada dönüşümsel katkılarda bulunmuş; kurumsal ve eğitsel manada yeri doldurulmaz gayretler vermiş ve bu manasıyla Osmanlı’dan Türkiye’ye geçiş sürecinde çağdaşlaşmanın taşıyıcı aktörlerinden biri olmuş. Hurafelerden sıyrılmak, çağdaş doğum kliniklerinin açılması ve diplomalı ebelerin çoğalması için faaliyete geçmiş. Kızılay’ın kırmızı hilal ambleminin kabul edilmesi de onun başarısı. Uzun uğraşlar kararı bu amblem 8. Milletlerarası Kızıl Haç (Salib-i Ahmer) Kongresi’nde onaylanır. Himaye-i Etfal Cemiyeti de(bugünkü Çocuk Esirgeme Kurumu) onun teşebbüsleri ve öncülüğünde kurulur ve kurum bir daha onun uğraşlarıyla memleketler arası örgüt tarafınca kabul edilir. Yakın tarihimize bakıp çağdaş tıbbın temellerini kimlerin attığına tanıklık ediyoruz.
Titanik’ten kurtulmuştu
1940’ta ölen Besim Ömer Paşa’nın hayatı sürprizlerle dolu… Titanik’e bilet alan Besim Ömer Paşa, olumsuz hava kuralları niçiniyle gemiye binmekten son anda vazgeçip hayata tutunmuş. Bir periyot milletvekilliği de yapan bilim beşerinin 44 kitabı var.
Besim Ömer Paşa, Türk tıp tarihi için sembolik bir isim. ömrünü belgeselle anlatma fikri nasıl doğdu?
Üç yıl evvel gerçekleştirdiğim ‘’Hanımlar Merkezi’’ isimli belgesel sinemamda bayanları yüreklendiren onlar için uğraş eden Dr. Besim Ömer Paşa’yı tanıdım. 1900’lerin başlarında hayata hayli farklı bakan bir doktor. Bu kadar kıymetli bir pahası geç tanıdığım için kendime kızdım. Bilhassa de pandemi sürecinde hekimlerimizin ve sıhhat çalışanlarımızın özverili çalışmaları beni epeyce etkiledi. Besim Ömer Paşa’nın kimliğinde sıhhat alanında hayat kurtarmak için savaş verenleri selamlamak istedim.
Besim Ömer Paşa’nın en karakteristik özelliklerinden biri ise onun idealizmi olsa gerek. Gerek tıp tarihine gerek bayan hareketine sunduğu katkılar epeyce değerli. Neyin hayalini kurmuş, neler yapmış?
Toplum hayatındaki kısıtlamaların, kör ve batıl inançların bilhassa bayan ve çocukları nasıl bir felakete sürüklediğini bildiği için tıp eğitiminde ana kısmını bayan doğum olarak belirliyor. Ömrünün sonuna kadar ortasında yaşadığı toplum ve insanlığa hizmet için çabalayan idealist, aydın bir bilim insanı Besim Ömer Paşa… Yıkılıp dağılan bir imparatorluğun, savaşlar yüzünden yorgun, neredeyse tükenmiş beşerlerine tıp alanındaki çalışmalarıyla, azmiyle örnek ve öncülük yapmış. Ülkenin birinci doğum kliniğinin açılması ve çağdaş eğitim sisteminin yerleşmesinde gösterdiği sistemli, kararlı, epeyce cepheli çalışma stili ve uğraşı Dr. Besim Ömer Paşa’nın bütün meslek hayatının genel özelliği olmuş.
Biket İlhan’ın yapımcılığını üstlendiği belgeselin senaryosu Aydan Gündüz’e ilişkin. Parla Şenol ise seslendirmen olarak sinemada yer alıyor.
Bayanların tıp eğitiminde de öncü bir rolü var…
Hilal-i Ahmer bünyesinde çalışırken gerek Hanımlar Merkezi’nin kurulması gerekse hastabakıcılık eğitim faaliyetleri sırasında bayanlara verdiği dayanağı üniversitede rektörlük nazaranvindeyken de sürdürür. Toplumsal cinsiyetçi bir yaklaşımın tam bilakis, eşitlikçi bir yaklaşımla yeterliliğini ve yetkisini harekete geçirdiğini görmek fazlaca değerli. O devirde en önemli hadiselerden biri de bayanların Tıp Fakültesi’ne kabul edilmemeleriydi. Bunun bir sorun olarak karşımıza çıkmasını utanç verici olarak görür. Bayanların fakülteye girmelerini engelleyen yasakların kalkması için ağır gayret sarf eder. Çağdışı inanç ve tavırların değişmesi tarafında verdiği çabayı de kazanır. Kendi rektörlüğü periyodunda göstermiş olduğu eforlar bir süre daha sonra sonuç verir ve 1922-1923 eğitim yılından itibaren bayanlarımız Tıp Fakültesi’nde eğitim almaya başlarlar.
Besim Ömer Paşa, yaşadıkları, yazdıkları ve yaptıklarıyla bugün için ne tabir ediyor?
Tıp ve sıhhat bilimlerinde çağdaşlaşmada dönüşümsel katkılarda bulunmuş; kurumsal ve eğitsel manada yeri doldurulmaz gayretler vermiş ve bu manasıyla Osmanlı’dan Türkiye’ye geçiş sürecinde çağdaşlaşmanın taşıyıcı aktörlerinden biri olmuş. Hurafelerden sıyrılmak, çağdaş doğum kliniklerinin açılması ve diplomalı ebelerin çoğalması için faaliyete geçmiş. Kızılay’ın kırmızı hilal ambleminin kabul edilmesi de onun başarısı. Uzun uğraşlar kararı bu amblem 8. Milletlerarası Kızıl Haç (Salib-i Ahmer) Kongresi’nde onaylanır. Himaye-i Etfal Cemiyeti de(bugünkü Çocuk Esirgeme Kurumu) onun teşebbüsleri ve öncülüğünde kurulur ve kurum bir daha onun uğraşlarıyla memleketler arası örgüt tarafınca kabul edilir. Yakın tarihimize bakıp çağdaş tıbbın temellerini kimlerin attığına tanıklık ediyoruz.
Titanik’ten kurtulmuştu
1940’ta ölen Besim Ömer Paşa’nın hayatı sürprizlerle dolu… Titanik’e bilet alan Besim Ömer Paşa, olumsuz hava kuralları niçiniyle gemiye binmekten son anda vazgeçip hayata tutunmuş. Bir periyot milletvekilliği de yapan bilim beşerinin 44 kitabı var.