Süratle artan inşaat ve konut satışına karşın konut sahipliği oranı düşüyor

YodaUsta

Global Mod
Global Mod
Türkiye’de inşaatlar sürat kesmiyor, yıllık konut satışı 1,5 milyona dayanmış durumda. Birinci el konut satışı sayısı da hane sayısı artışından fazla. Lakin buna karşın kendi konutunda oturanların oranı düşüyor. Bu durum, konut sahiplerinin konutlara yatırım yaptığına işaret ediyor. Türkiye, Avrupa’da konut fiyatlarının en çok arttığı ülke pozisyonunda. Merkez Bankası bilgilerine bakılırsa Şubat 2021 ile Şubat 2022 ortasını kapsayan son 1 yılda Türkiye’de konut meblağları yüzde 96 arttı.

Pekala, son 10 yılda ne kadar konut satıldı? Bunların ne kadar birinci el ne kadarı ikinci el satış? Türkiye’de halkın ne kadarı kendi konutlarında ikamet ediyor? Konut sahipliği ve kiracı oranı ne durumda?

Türkiye’de konut ve kira fiyatlarındaki artış önlenemiyor. TL’nin döviz karşısında bedel kaybetmesi ve resmi enflasyonun yüzde 60’ı aşması daha sonrası konut ve kira fiyatları giderek artıyor. Toplumsal medya paylaşımlarına nazaran konut sahiplerinin mevcut kiracıları çıkararak daha yüksek fiyattan bir daha kiraya vermek istiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran 2013-2021 içinde konut satışları yıllık 1,2 ile 1,5 milyon içinde seyretti. 2013’te yıllık 1 milyon 157 bin konut satılırken 2021’de bu sayı 1 milyon 492 bine yükseldi. 2020’de ise yıllık konut satış sayısı 1 milyon 499 bini aşmıştı.

Konut satışları “ilk el” ve “ikinci el” olmak üzere ikiye ayrılıyor. İkinci el satışlar daha fazla olsa da birinci el konut satışları da önemli orana sahip. 2013’te satılan konutların yüzde 46’sı birinci el iken bu oran 2021’de yüzde 31 oldu.

Sayı olarak bakıldığında ise 2013’te 529 bin birinci el konut satılırken, bu sayı 2021’de 462 bin oldu. 2017’de ise 660 bin birinci el konut satılmıştı. Covid-19 salgınının hakim olduğu 2019 ve 2020 yılları dışında birinci el konut satışları daima 500 binin üzerinde seyretti.

Konut sahipliği oranı düşüyor

Kendi sahip oldukları meskenlerde oturanlar “konut sahipliği” oranını gösteriyor. Bu oran 15 yıl önceye göre düşmüş durumda. TÜİK bilgilerine göre 2006’da yüzde 60,7 olan konut sahipliği oranı 2020’de yüzde 57,8’e geriledi. 2006-2020 periyodunda en yüksek oran yüzde 61,1 ile 2014’te ölçülmüştü. 2014-2020 içindeki son 6 yılda konut sahipliği oranı 3,3 puan azaldı. Bu da yüzde 5,4 düşüş demek.

Kiracı oranı 9 senede yüzde 24 arttı

Bu datalar kendi meskeninde oturmayanların oranının yükseldiğini gösteriyor. Kendi konutunda oturmayanlar ise “kiracı, lojman ve diğerleri”nden oluşuyor. Öbürleri, “kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyen” manasına geliyor. TÜİK ve Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) bilgilerinden derlenen bilgilere nazaran 2020 yılında halkın yüzde 26,2’si kiracı durumda. Bu oran 2006’da yüzde 23,5 idi. Kiracıların oranı 2012 yılında yüzde 21,1’e kadar düşmüştü.

2011-2020 ortasını kapsayan 9 yılda kiracı oranı 5,1 puan artmış durumda. Bu da yüzde 24 artış manasına geliyor.

Hane sayısı ne durumda?

Konut sahipliği oranını tartışırken hane sayısı ve hane büyüklüğündeki değişimi de ortaya koymak gerekiyor. Nüfus artışıyla birlikte hane sayısı da artıyor. 2012’de 19,8 milyon olan hane sayısı 2020’de 24,6 milyon oldu. Hane sayısı 2021’de ise 23,5 milyona kadar yükseldi.

Buna bakılırsa 2013-2020 içinde hane sayısı 4 milyon 114 bin arttı. Birebir periyotta gerçekleşen birinci el konut satış sayısı ise 4 milyon 594 bin. bu vakitteki toplam konut satışı ise 10 milyon 586 bin. Bu da 2013-2020 periyodunda gerçekleşen toplam birinci el konut satışının hane sayısındaki artıştan fazla olduğunu gösteriyor.

Hanedeki kişi sayısı azalıyor

TÜİK datalarına göre Türkiye’de ortalama hanehalkı büyüklüğü besbelli biçimde düşüyor. 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğü 2020’de 3,3 bireye kadar geriledi. Bu, yüzde 18 düşüş demek.

Hanedeki kişi sayısının azalması daha epeyce konut gereksinimine yol açıyor.

Türkiye’de konut fiyatlarındaki artış

Merkez Bankası datalarına bakılırsa Şubat 2021 ile Şubat 2022 ortasını kapsayan son 1 yılda Türkiye’de konut meblağları yüzde 96,4 arttı. Konut fiyat endeksinin 2021 son çeyreğindeki döviz krizinden daha sonra süratle artması dikkat çekiyor.

Konut meblağlarında yıllık enflasyon Ekim 2021’de yüzde 40 bandını aştı. Kasım 2021’de yüzde 51 olan yıllık artış, Aralık 2021’de yüzde 60, Ocak 2022’de yüzde 78 ve son olarak Şubat 2022’de ise yüzde 96’yı aştı.

Yazının Kaynağına Buradan Ulaşabilirsiniz
 
Üst