“Cari iyileşme” kalıcı değil, bütçedeki açık büyüyor
Haziran ayında cari süreçler istikrarındaki açık 1.1 milyar dolara çekildi. Açık turizm gelirleri ile aşağı çekilse de düşüşün kalıcı olmayacağı görülüyor. Bütçe tarafında ise yedi ayda verilen açık 80 milyar TL’ye dayandı. İkiz açığa dikkat!
“Cari iyileşme” kalıcı değil bütçedeki açık büyüyor
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın deklare ettiğı yedi aylık bütçe raporuna bakılırsa 78 milyar TL’lik açık verildi. Tek bir ay özelinde baktığımızda temmuzda 45.8 milyar TL’lik bütçe açığı oluştu. Hazine nakit istikrarında temmuz ayında görülen 67.9 milyar TL’lik açık aslına bakarsanız bütçedeki tablonun habercisiydi. Geçen yılın temmuz ayında nakit istikrarındaki açık 30.9 milyar TL, bütçedeki açık da 29.7 milyar TL’ydi. Hem nakit istikrarında hem bütçe tarafındaki açıklarda önemli artışlar gözleniyor.
FAİZ SARFİYATLARI KATLANDI
Bütçe bilgilerine baktığımızda temmuz ayında geçen yılın birebir ayına bakılırsa faiz masraflarının yüzde 179.5 oranında arttığı görülüyor. Geçen yıl temmuzda bütçeden borçların faizine 8.5 milyar TL ödenirken bu yıl 23.6 milyar TL ödendi. Yedi ayda ödenen faiz ise yüzde 43.6 artışla 114.5 milyar TL oldu. Yedi aylık periyotta bütçenin yüzde 14’ü faiz masraflarından oluştu. Geçen yıl tıpkı periyotta bu oran üzde 11.7’ydi. Temmuz ayı özelinde ise tablo daha vahim aylık bütçenin yüzde 16.7’si faize akmış durumda.
BORÇ YİYEN KESESİNDEN YER
Bütçe istikrarındaki rekor açık şüphesiz tek başına faiz masrafındaki artıştan kaynaklanmıyor. Fakat geçen senelerda yapılan yüklü borçlanmalar kaynaklı faiz masrafı bütçenin istikrarını bozuyor.
Bunun yanında birazdan aşağıdaki dikkat çekeceğimiz üzere her ne kadar cari istikrarda artan turizm gelirleri yardımıyla bir düzelme olsa da yangınlar, Afgan göçünün yanında, Kovid-19 varyantlarının yeni kısıtlamaları gündeme getirmesi yüzünden turizmden beklenen kar elde edilemeyebilir. bu biçimdece bütçe açığı artarken buna cari istikrar tarafındaki bozulmanın da eşlik ettiği bakılırsabiliriz. İkiz açık ise Türkiye için kırılganlık ögesi demek. Hazine ise geçen yıla kıyasla bir ölçü azaltsa da bu yıl da açıkları borçla finanse etmeyi sürdürüyor. bir daha Hazine’nin dövizle iç borçlanmaya gittiğini de hatırlatalım.
Dünya Gazetesi Muharriri Alaattin Aktaş’ın geçen hafta köşesinde kaleme aldığı tahlile göre, “Haziran sonu prestijiyle iç borç stokunun yüzde 26’sı döviz cinsinden. Merkezi idarenin iç ve dış toplam borcunda döviz cinsinden olanların hissesi da yüzde 58’i buldu.”
DENGEYİ FAİZ SARFİYATLARI BOZDU
Temmuz ayı özelinde bütçe masraflarında faiz sarfiyatındaki artış haricinde sermaye masraflarındaki yüzde 60’lık artış oranı da dikkat çekti. Bu geçen yıla bakılırsa 4.7 milyar TL’lik bir artış demek. Ek 16.1 milyar TL’lik açık artışının yüzde 30’u buradan gelmiş. Lakin faiz sarfiyatındaki artış 15.1 milyar TL. Bütçe sarfiyatlarına baktığımızda birtakım masraf kalemlerinde azalış yahut evvelki devirlere kıyasla daha istikrarlı bir artış kelam konusu. Gelirler kısmında ise ÖTV, harçlar ve vergi dışı gelirler hariç bütün kalemler artmış. Lakin ÖTV gelirlerindeki 3.4 milyarlık azalış bütçe istikrarının bozulmasında değerli bir etken. Faiz dışı bütçe açığı temmuzda 22.2 milyar TL olmuş. Faiz hariç sarfiyatlar yüzde 9 artarken, gelirlerde yüzde 10.1’lik artış var. Lakin faizle bir arada toplam masraflardaki artış yüzde 21.4 olmuş. Buna nazaran bütçe istikrarındaki bozulmanın temel sebebi faiz masraflarındaki rekor artış diyebiliyoruz. Yedi aylık tabloda bütçe gelirlerinde yüzde 34’lük bir artış var. Masraflardaki artış ise yüzde 18.1 olmuş. Burada da temel prestijiyle en çok artan faiz masrafları.
SON İKİ AYA DİKKAT EDİLMELİ
Bütçe tarafında yedi aylık tablo bu biçimde oluşurken ödemeler istikrarı yani dış istikrar tarafında çabucak hemen altı aylık tablo barizleşti. Haziranda cari açık 1.13 milyar dolar oldu. Geçen yıla bakılırsa 3.07 milyar dolarlık bir azalma kelam konusu. 12 aylık cari açık 29.7 milyar dolarla nihayet 30 milyar doların altına inmiş durumda. Lakin unutulmaması gereken şu ödemeler istikrarı 20 aydır aralıksız açık veriyor.
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan da, yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti: “İhracatın olumlu performansı ve altın ithalatı tesirini yokluğu, dış ticaret açığı görünümünü olumlu etkilerken; turizmin olumlu katkısı da cari süreçler istikrarındaki güzelleşmenin temeline kıymetli katkıda bulunuyor. Buna rağmen; iki öge açısından da çekince niçini olabilecek olan güç faturasındaki artışın ithalatı yüksek tutması ve salgının yol açtığı belirsizlikler göz önünde bulundurulmalıdır. İthalatın da artması, dış ticaret açığındaki güzelleşmeyi sınırlarken; turizm dönemi katkısı sezonsal olarak geride kaldıktan daha sonra hizmetler istikrarının olumlu tesiri de azalacaktır. Bu da, yılın son iki ayında cari istikrardaki güzelleşmenin bilhassa yılın son iki ayında yavaşlamasına niye olabilir. 2021 yılını 20 milyar dolar meblağında bir cari açıkla kapatabiliriz.” Erkan son iki aya işaret ediyor. Fakat üstte aktardığımız üzere Kovid-19 varyantlarının yeni kapanmaları getirmesi, ki Çin’deki sanayi üretimini ve perakende satışları şimdiden etkilemiş durumda, bir daha yangınların tesiri ve Afgan mülteci akını turizmin beklenenden erken kapanmasına yol açabilir.
Muharririn müsaadesiyle Aydınlık’tan bir daha yayınlanmıştır
FÖŞ anlattı: Türkiye İktisadında Âlâ, Berbat ve Berbat
Özel kesimin yurt haricinden sağladığı kredi borcu Haziran’da 174 milyar dolara çıktı
Ödemeler istikrarı tahlili: Asıl âlâ haber sermaye hesabında
Haziran ayında cari süreçler istikrarındaki açık 1.1 milyar dolara çekildi. Açık turizm gelirleri ile aşağı çekilse de düşüşün kalıcı olmayacağı görülüyor. Bütçe tarafında ise yedi ayda verilen açık 80 milyar TL’ye dayandı. İkiz açığa dikkat!
“Cari iyileşme” kalıcı değil bütçedeki açık büyüyor
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın deklare ettiğı yedi aylık bütçe raporuna bakılırsa 78 milyar TL’lik açık verildi. Tek bir ay özelinde baktığımızda temmuzda 45.8 milyar TL’lik bütçe açığı oluştu. Hazine nakit istikrarında temmuz ayında görülen 67.9 milyar TL’lik açık aslına bakarsanız bütçedeki tablonun habercisiydi. Geçen yılın temmuz ayında nakit istikrarındaki açık 30.9 milyar TL, bütçedeki açık da 29.7 milyar TL’ydi. Hem nakit istikrarında hem bütçe tarafındaki açıklarda önemli artışlar gözleniyor.
FAİZ SARFİYATLARI KATLANDI
Bütçe bilgilerine baktığımızda temmuz ayında geçen yılın birebir ayına bakılırsa faiz masraflarının yüzde 179.5 oranında arttığı görülüyor. Geçen yıl temmuzda bütçeden borçların faizine 8.5 milyar TL ödenirken bu yıl 23.6 milyar TL ödendi. Yedi ayda ödenen faiz ise yüzde 43.6 artışla 114.5 milyar TL oldu. Yedi aylık periyotta bütçenin yüzde 14’ü faiz masraflarından oluştu. Geçen yıl tıpkı periyotta bu oran üzde 11.7’ydi. Temmuz ayı özelinde ise tablo daha vahim aylık bütçenin yüzde 16.7’si faize akmış durumda.
BORÇ YİYEN KESESİNDEN YER
Bütçe istikrarındaki rekor açık şüphesiz tek başına faiz masrafındaki artıştan kaynaklanmıyor. Fakat geçen senelerda yapılan yüklü borçlanmalar kaynaklı faiz masrafı bütçenin istikrarını bozuyor.
Bunun yanında birazdan aşağıdaki dikkat çekeceğimiz üzere her ne kadar cari istikrarda artan turizm gelirleri yardımıyla bir düzelme olsa da yangınlar, Afgan göçünün yanında, Kovid-19 varyantlarının yeni kısıtlamaları gündeme getirmesi yüzünden turizmden beklenen kar elde edilemeyebilir. bu biçimdece bütçe açığı artarken buna cari istikrar tarafındaki bozulmanın da eşlik ettiği bakılırsabiliriz. İkiz açık ise Türkiye için kırılganlık ögesi demek. Hazine ise geçen yıla kıyasla bir ölçü azaltsa da bu yıl da açıkları borçla finanse etmeyi sürdürüyor. bir daha Hazine’nin dövizle iç borçlanmaya gittiğini de hatırlatalım.
Dünya Gazetesi Muharriri Alaattin Aktaş’ın geçen hafta köşesinde kaleme aldığı tahlile göre, “Haziran sonu prestijiyle iç borç stokunun yüzde 26’sı döviz cinsinden. Merkezi idarenin iç ve dış toplam borcunda döviz cinsinden olanların hissesi da yüzde 58’i buldu.”
DENGEYİ FAİZ SARFİYATLARI BOZDU
Temmuz ayı özelinde bütçe masraflarında faiz sarfiyatındaki artış haricinde sermaye masraflarındaki yüzde 60’lık artış oranı da dikkat çekti. Bu geçen yıla bakılırsa 4.7 milyar TL’lik bir artış demek. Ek 16.1 milyar TL’lik açık artışının yüzde 30’u buradan gelmiş. Lakin faiz sarfiyatındaki artış 15.1 milyar TL. Bütçe sarfiyatlarına baktığımızda birtakım masraf kalemlerinde azalış yahut evvelki devirlere kıyasla daha istikrarlı bir artış kelam konusu. Gelirler kısmında ise ÖTV, harçlar ve vergi dışı gelirler hariç bütün kalemler artmış. Lakin ÖTV gelirlerindeki 3.4 milyarlık azalış bütçe istikrarının bozulmasında değerli bir etken. Faiz dışı bütçe açığı temmuzda 22.2 milyar TL olmuş. Faiz hariç sarfiyatlar yüzde 9 artarken, gelirlerde yüzde 10.1’lik artış var. Lakin faizle bir arada toplam masraflardaki artış yüzde 21.4 olmuş. Buna nazaran bütçe istikrarındaki bozulmanın temel sebebi faiz masraflarındaki rekor artış diyebiliyoruz. Yedi aylık tabloda bütçe gelirlerinde yüzde 34’lük bir artış var. Masraflardaki artış ise yüzde 18.1 olmuş. Burada da temel prestijiyle en çok artan faiz masrafları.
SON İKİ AYA DİKKAT EDİLMELİ
Bütçe tarafında yedi aylık tablo bu biçimde oluşurken ödemeler istikrarı yani dış istikrar tarafında çabucak hemen altı aylık tablo barizleşti. Haziranda cari açık 1.13 milyar dolar oldu. Geçen yıla bakılırsa 3.07 milyar dolarlık bir azalma kelam konusu. 12 aylık cari açık 29.7 milyar dolarla nihayet 30 milyar doların altına inmiş durumda. Lakin unutulmaması gereken şu ödemeler istikrarı 20 aydır aralıksız açık veriyor.
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan da, yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti: “İhracatın olumlu performansı ve altın ithalatı tesirini yokluğu, dış ticaret açığı görünümünü olumlu etkilerken; turizmin olumlu katkısı da cari süreçler istikrarındaki güzelleşmenin temeline kıymetli katkıda bulunuyor. Buna rağmen; iki öge açısından da çekince niçini olabilecek olan güç faturasındaki artışın ithalatı yüksek tutması ve salgının yol açtığı belirsizlikler göz önünde bulundurulmalıdır. İthalatın da artması, dış ticaret açığındaki güzelleşmeyi sınırlarken; turizm dönemi katkısı sezonsal olarak geride kaldıktan daha sonra hizmetler istikrarının olumlu tesiri de azalacaktır. Bu da, yılın son iki ayında cari istikrardaki güzelleşmenin bilhassa yılın son iki ayında yavaşlamasına niye olabilir. 2021 yılını 20 milyar dolar meblağında bir cari açıkla kapatabiliriz.” Erkan son iki aya işaret ediyor. Fakat üstte aktardığımız üzere Kovid-19 varyantlarının yeni kapanmaları getirmesi, ki Çin’deki sanayi üretimini ve perakende satışları şimdiden etkilemiş durumda, bir daha yangınların tesiri ve Afgan mülteci akını turizmin beklenenden erken kapanmasına yol açabilir.
Muharririn müsaadesiyle Aydınlık’tan bir daha yayınlanmıştır
FÖŞ anlattı: Türkiye İktisadında Âlâ, Berbat ve Berbat
Özel kesimin yurt haricinden sağladığı kredi borcu Haziran’da 174 milyar dolara çıktı
Ödemeler istikrarı tahlili: Asıl âlâ haber sermaye hesabında