Finansal şartlar, kur, faiz, piyasa oynaklığı üzere finansal değişkenlerin ekonomik aktivite üzerinde ne ölçüde kısıtlayıcı yahut destekleyici olduğunu özetleyen bir kavramdır. Türkiye iktisadı için finansal şartların sıkılığını, en önemli finansal göstergeleri toplulaştırarak oluşturduğumuz Finansal Şartlar Endeksi (FKE) ile takip ediyoruz. Bu göstergeyi hesaplarken, kredi-mevduat faizleri, swap faizleri, döviz kuru oynaklığı, risk primi üzere fazlaca sayıda finansal göstergeyi dikkate almaktayız.
Şubat-Mart aylarında, global iktisattaki enflasyon tasaları ve yurtarasında para siyasetine dair belirsizliklerin artması kararında, CDS primi, swap faizleri, kur oynaklığı, BIST 100 endeksi üzere piyasa göstergelerinde besbelli bozulma yaşanmıştı.
Ancak daha sonraki periyotta yaşanan olağanlaşma son haftalarda da devam etti. Döviz kuru oynaklığı ve CDS primi üzere piyasa göstergelerindeki güzelleşmenin yanı sıra, enflasyon beklentilerindeki artış sonucunda gerçek faiz oranlarının erimesi de endeksteki düşüşü destekledi. Bunun kararında Mart’ta nötr düzeyinin yaklaşık 3 standart sapma üzerine çıkan FKE, son durumda nötr düzeyinin yalnızca 0.3 standart sapma üzerinde bulunuyor. (Grafik 1)
Tarihî olarak bakıldığında, finansal şartların kredi büyümesinin esas belirleyicilerinden olduğu ve tesirin bir süre gecikmeli gerçekleştiği görülmektedir. Ağustos sonu prestijiyle 13 haftalık kur tesirinden arındırılmış ve yıllıklandırılmış kredi oranını %9 olarak hesaplıyoruz. Tarihi normali olan %15-16 düzeylerine nazaran düşük olan bu oran geçmiş periyottaki sıkı finansal şartlarla uyumludur. Finansal şartların nötr düzeye yaklaşması önümüzdeki periyotta kredi büyüme temposunun da yükselme eğilimini sürdüreceğine işaret etmektedir. birebir vakitte, son devirde kredilerdeki artışın yüklü olarak tüketici kredilerinde olması, enflasyon ve cari istikrar konusunda yarattığı riskler sebebiyle, TCMB ve BDDK’nın kısıtlayıcı makro ihtiyati önlemler almasına yol açabilir.
Toplam kredi büyümesinin ölçülü seyretmesine rağmen, pandemi kısıtlamalarının gevşetilmesiyle iç talebin canlanması ve turizm ve ihracat gelirlerinin süratli artması büyüme görünümünü desteklemeyi sürdürüyor. Temmuz-Ağustos aylarında öncü göstergelerdeki düzgünleşme devam etmişti. Sanayi üretiminin yüksek frekanslı öncü göstergesi olan elektrik tüketimi, ikinci çeyrekteki baz etkisinin ortadan kalkmasına karşın, Eylül başı prestijiyle %7 civarında kuvvetli bir artış gösteriyor. (Grafik 2)
Sanayi üretiminde de ikinci çeyrekte ortalama %40 düzeylerine gelen yıllık artış oranının, üçüncü çeyrekte gerilemesini lakin tarihî ortalamalara bakılırsa yüksek düzeylerde olmasını bekliyoruz. Bu doğrultuda takvim tesirinden arındırılmış sanayi üretimi büyümesinin Temmuz’da %14.5 ve üçüncü çeyrek genelinde %13 civarında olacağını iddia ediyoruz.
GSYH büyümesi ikinci çeyrekte yıllık bazda %21.7, çeyreklik bazda ise %0.9 olmuştu. Öncü göstergeler üçüncü çeyrekte, çeyreklik büyümenin %2 düzeylerine yükselebileceğini gösteriyor ki, bu durumda yıllık bazlı büyüme %6 oranına yakın olacak. Bu görünüme bakılırsa %9.5 olan 2021 yılı GSYH büyüme iddiamızı koruyoruz.
Erol Taşdelen: AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2021 birinci yarı performansı
Global yüksek faiz en berbat Türkiye üzere ülkeleri vuracak! | Şebnem Kalemli-Özcan
Kavcıoğlu’ndan faiz indirim işareti: Manşet enflasyon düşmüyor, yeni odak çekirdek enflasyon
Şubat-Mart aylarında, global iktisattaki enflasyon tasaları ve yurtarasında para siyasetine dair belirsizliklerin artması kararında, CDS primi, swap faizleri, kur oynaklığı, BIST 100 endeksi üzere piyasa göstergelerinde besbelli bozulma yaşanmıştı.
Ancak daha sonraki periyotta yaşanan olağanlaşma son haftalarda da devam etti. Döviz kuru oynaklığı ve CDS primi üzere piyasa göstergelerindeki güzelleşmenin yanı sıra, enflasyon beklentilerindeki artış sonucunda gerçek faiz oranlarının erimesi de endeksteki düşüşü destekledi. Bunun kararında Mart’ta nötr düzeyinin yaklaşık 3 standart sapma üzerine çıkan FKE, son durumda nötr düzeyinin yalnızca 0.3 standart sapma üzerinde bulunuyor. (Grafik 1)
Tarihî olarak bakıldığında, finansal şartların kredi büyümesinin esas belirleyicilerinden olduğu ve tesirin bir süre gecikmeli gerçekleştiği görülmektedir. Ağustos sonu prestijiyle 13 haftalık kur tesirinden arındırılmış ve yıllıklandırılmış kredi oranını %9 olarak hesaplıyoruz. Tarihi normali olan %15-16 düzeylerine nazaran düşük olan bu oran geçmiş periyottaki sıkı finansal şartlarla uyumludur. Finansal şartların nötr düzeye yaklaşması önümüzdeki periyotta kredi büyüme temposunun da yükselme eğilimini sürdüreceğine işaret etmektedir. birebir vakitte, son devirde kredilerdeki artışın yüklü olarak tüketici kredilerinde olması, enflasyon ve cari istikrar konusunda yarattığı riskler sebebiyle, TCMB ve BDDK’nın kısıtlayıcı makro ihtiyati önlemler almasına yol açabilir.
Toplam kredi büyümesinin ölçülü seyretmesine rağmen, pandemi kısıtlamalarının gevşetilmesiyle iç talebin canlanması ve turizm ve ihracat gelirlerinin süratli artması büyüme görünümünü desteklemeyi sürdürüyor. Temmuz-Ağustos aylarında öncü göstergelerdeki düzgünleşme devam etmişti. Sanayi üretiminin yüksek frekanslı öncü göstergesi olan elektrik tüketimi, ikinci çeyrekteki baz etkisinin ortadan kalkmasına karşın, Eylül başı prestijiyle %7 civarında kuvvetli bir artış gösteriyor. (Grafik 2)
Sanayi üretiminde de ikinci çeyrekte ortalama %40 düzeylerine gelen yıllık artış oranının, üçüncü çeyrekte gerilemesini lakin tarihî ortalamalara bakılırsa yüksek düzeylerde olmasını bekliyoruz. Bu doğrultuda takvim tesirinden arındırılmış sanayi üretimi büyümesinin Temmuz’da %14.5 ve üçüncü çeyrek genelinde %13 civarında olacağını iddia ediyoruz.
GSYH büyümesi ikinci çeyrekte yıllık bazda %21.7, çeyreklik bazda ise %0.9 olmuştu. Öncü göstergeler üçüncü çeyrekte, çeyreklik büyümenin %2 düzeylerine yükselebileceğini gösteriyor ki, bu durumda yıllık bazlı büyüme %6 oranına yakın olacak. Bu görünüme bakılırsa %9.5 olan 2021 yılı GSYH büyüme iddiamızı koruyoruz.
Erol Taşdelen: AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2021 birinci yarı performansı
Global yüksek faiz en berbat Türkiye üzere ülkeleri vuracak! | Şebnem Kalemli-Özcan
Kavcıoğlu’ndan faiz indirim işareti: Manşet enflasyon düşmüyor, yeni odak çekirdek enflasyon