Tayyip Erdoğan’ın 1 Mayıs vesilesiyle personellere hitaben yaptığı konuşmadaki, “Maalesef ülkemizde kimi kısımlarda bir şükürsüzlük, bir tatminsizlik, bir karamsarlık hali aldı başını gidiyor” sözü dikkate bedel. Sözlerin dikkatle seçilmesi, konuşmaya hakaretten uzak bir sitem tınısının hâkim olması, aslında önemli bir tasanın, adeta acizliğin dışa vurumu olarak yorumlanabilir.
Belirli ki AKP artık kendi seçmenini de ikna etmekte zorlanıyor, bilhassa geçim ezası çeken yurttaşları nereden yakalayacağını bilemiyor. ‘Bütün dünya Türkiye’ye imreniyor”, “İlk 10 iktisat ortasına girmek üzereyiz” biçimi boş böbürlenmelerin, bilhassa Hazine ve Maliye Bakanı tarafınca azimle yenidenlansa da son vakit içinderda muhafazakâr kitlelerde de karşılık bulmadığı anlaşılıyor.
İKTİSATTA UZATMALAR OYNANIYOR
Bu objektif gerçek, Saray rejimini iki farklı eksenli bir stratejiye yöneltebilir. Birinci eksen, ne kıymetine olursa olsun, orta ve uzun vadede ne kadar yüksek maliyetler getirirse getirsin seçimlere kadar yurttaşların geçim ıstırabından, hayat pahalılığından kaynaklanan meşakkatlerini bir modül hafifçeletmek. Mühletin daralması, Mehmet Şimşek gibisi piyasacı teknisyenlerle, bir kemer sıkma programı uygulayıp, memleketler arası piyasalara inanç vererek makro ekonomik istikrarları sağlama seçeneğini ortadan kaldırıyor.
Sene başında minimum fiyata yüzde 50 artırım yapılması üzere ödünlerle vakit kazanmaya çalışılacağı izlenimi uyanıyor. Fakat Kur Muhafazalı Mevduat’ın, Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 14’te tutacağım derken kamu iç borçlanma faizlerinin yükselmesinin bütçeye getirdiği yüklerin giderek arttığı gözleniyor. Gerçekten emeklilere bayram ikramiyesinin yükselen yansılara karşın bin 100 lirada tutulması bütçedeki bu sıkışmışlığın göstergesi.
KÜRESEL KONJONKTÜR ERDAOĞAN’IN KARŞISINDA
Global ekonomik şartların da; ABD faizlerinin yükselmesi, borsalardaki keskin düşüş, güç ve emtia fiyatlarındaki artışın sürmesi, tedarik zincirlerindeki tıkanmalar, Çin iktisadının yavaşlaması vb. niçinlerle kendilerine pek de yardımcı olmadığı ortada. Enflasyonun denetimden çıkması, mesela İstanbul Ticaret Odası nisan ayı perakende meblağları artışının yüzde 80’e dayanması işlerin hiç de yolunda gitmediğini gösteriyor.
Tüm umutlar, döviz kurunun istikrarlı seyrine bağlanmış durumda. Son günlerde global piyasalardaki gözlemlenen büyük çalkantının da tesiriyle dövizde yeni bir hareketlenme görülebilir. Bu da Türkiye iktisadının derin bir krize sürüklenip tepetaklak bulunmasına yol açabilir.
Erdoğan’ın son Suudi Arabistan gezisi, BAE ve İsrail ile alakaları düzeltme uğraşı Körfez ülkelerinden gelecek muhtemel bir sermayeye can simidi olarak sarıldıkları halinde yorumlanabilir. Onların da Rusya’ya uygulanan yaptırımlardan ürküp Türkiye gibisi ülkelerden emlak alımına sürat vermeleri mümkünlüğü var.
Global enflasyonun sıçramasının, kapitalizmin krize sürüklenme mümkünlüğünün artmasının iki farklı tarafta yansıması görülebilir. Birincisi, iktidarın “kriz her yerde, enflasyon her ülkede” telaffuzunun inandırıcılığını artırabilir. Öte yandan yükselen besin meblağları, yoksulluğun yaygınlaşması üzere olgular Sri Lanka’da başladığı üzere; Irak’tan İran’a, Arjantin’den Brezilya’ya dalgalar halinde yayılabilir, bu Türkiye’de de önemli bir toplumsal isyana iham verebilir.
KÜLTÜREL FAY SINIRLARI TETİKLENİYOR
İkinci eksen ise, kültürel fay sınırlarını tetikleyerek, din-mezhep üzerinden aykırılıklar yaratarak, geçim zahmetinin halkta yarattığı yansıyı öteki bir tabana çekmek uğraşı üzere görünüyor. Seyahat davasındaki sonucun, AKP rejiminin kendi standartları içerisinde dahi ne kadar mesnetsiz; akla vicdana, hukuka büsbütün ters olduğunu söylemeye bile gerek yok. Erdoğan’ın sonucun çabucak akabinde Osman Kavala için, “Bu adam Türkiye’nin Soros’uydu, Seyahat olaylarının perde gerisi koordinatörüydü” demesi, “Dolmabahçe Camii’nde bira içtiler” palavrasını tekrar gündeme getirmesi, toplumu birbirine düşman etmek, gerginlikleri tırmandırmak için her riski göze alabilecekleri kaygısını güçlendiriyor.
Yakınlarda Macaristan’da Orban’ın, Sorosçuluk suçlamaları üzerinden kazandığı seçim zaferinin de, birebir temayı temcit pilavı üzere tekrar gündeme getirme motivasyonunu artırmış olduğu düşünülebilir.
SEYAHAT RUHUNU YAKALAYABİLMEK
1 Mayıs’ta, çabucak ülkenin her yerine yansıyan coşku, kuvvetli iştirak Türkiye’de toplumsal muhalefetin canlılığını ve örgütlülüğünü yansıtmak açısından umut vericiydi. Seyahat davası sonucunın açıklanmasında daha sonra, yargının adaletsizliğine yönelik kuvvetli yansılar, geniş toplum kısımlarının Seyahat fikrine ve pratiğine sahip çıkma kararlılığı da fazlaca kıymetliydi.
Ne var ki, 1 Mayıs meydanlarında Gezi’deki kadar geniş bir kitlesellik yakalanamadığını söylemek durumundayız. O periyotta daha evvel sokağa çıkma pratiği bulunmayan, o ana kadar toplumsal örgütlülükler ortasında yer almamış bölümler de Gezi’nin faal unsurlarıydılar. Seyahat, Türkiye tarihinin tahminen de en kitlesel ve legal toplumsal isyan hareketiydi. İnsanımızın paylaşmaya, dayanışmaya, farklılıklara müsamahayla bakmaya ne kadar hazır, hiyerarşilere meydan okumaya epeyce yatkın olduğunu gösteren, adeta küçük bir “kültür devrimiydi”.
Tıpkı biçimlerde olmasa da, toplumsal muhalefetin yeni formlarda bu baskıcı rejime karşı çabada Seyahat ruhunun yeniden yakalanması, o dayanışma külçeşidinin yayılması, insanların özgürlük arayışlarının karşılık bulması için daha fazla gayret harcanması gerekiyor.
Benzeri halde, hareketleri geniş bir toplumsal takviye sağlamış moto kuryeler, market zincirleri işçileri üzere hizmet kesiminin garantisiz proleterleri de 1 Mayıs meydanlarında gereğince yaygın temsil edilmediler. Bu da gündelik emek çabalarının, daha geniş kapsamlı, özgürlük ve adalet taleplerini de içeren tabanlara taşınmasının, politik örgütlenmelerde kendini tabir etmesinin ehemmiyetini gösteriyor. Örgütlü bölümler haricinde kalan emek ve özgürlük taleplerinin de, toplumsal muhalefetin organik bir modülü haline gelmesinin aciliyetine vurgu yapıyor.
Müellifin BirGün’de yayınlanan makalesinden alıntıdır.
Uğur Gürses: Hangi ulusal gelir tarifi hakikat?
Erdal Sağlam: Döviz düşüncesine deva aranıyor! & İktisat seçim sath-ı mailinde
Veysi Dündar: G.T.Ö. : GAYRIMENKUL TERÖR ÖRGÜTÜ
Belirli ki AKP artık kendi seçmenini de ikna etmekte zorlanıyor, bilhassa geçim ezası çeken yurttaşları nereden yakalayacağını bilemiyor. ‘Bütün dünya Türkiye’ye imreniyor”, “İlk 10 iktisat ortasına girmek üzereyiz” biçimi boş böbürlenmelerin, bilhassa Hazine ve Maliye Bakanı tarafınca azimle yenidenlansa da son vakit içinderda muhafazakâr kitlelerde de karşılık bulmadığı anlaşılıyor.
İKTİSATTA UZATMALAR OYNANIYOR
Bu objektif gerçek, Saray rejimini iki farklı eksenli bir stratejiye yöneltebilir. Birinci eksen, ne kıymetine olursa olsun, orta ve uzun vadede ne kadar yüksek maliyetler getirirse getirsin seçimlere kadar yurttaşların geçim ıstırabından, hayat pahalılığından kaynaklanan meşakkatlerini bir modül hafifçeletmek. Mühletin daralması, Mehmet Şimşek gibisi piyasacı teknisyenlerle, bir kemer sıkma programı uygulayıp, memleketler arası piyasalara inanç vererek makro ekonomik istikrarları sağlama seçeneğini ortadan kaldırıyor.
Sene başında minimum fiyata yüzde 50 artırım yapılması üzere ödünlerle vakit kazanmaya çalışılacağı izlenimi uyanıyor. Fakat Kur Muhafazalı Mevduat’ın, Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 14’te tutacağım derken kamu iç borçlanma faizlerinin yükselmesinin bütçeye getirdiği yüklerin giderek arttığı gözleniyor. Gerçekten emeklilere bayram ikramiyesinin yükselen yansılara karşın bin 100 lirada tutulması bütçedeki bu sıkışmışlığın göstergesi.
KÜRESEL KONJONKTÜR ERDAOĞAN’IN KARŞISINDA
Global ekonomik şartların da; ABD faizlerinin yükselmesi, borsalardaki keskin düşüş, güç ve emtia fiyatlarındaki artışın sürmesi, tedarik zincirlerindeki tıkanmalar, Çin iktisadının yavaşlaması vb. niçinlerle kendilerine pek de yardımcı olmadığı ortada. Enflasyonun denetimden çıkması, mesela İstanbul Ticaret Odası nisan ayı perakende meblağları artışının yüzde 80’e dayanması işlerin hiç de yolunda gitmediğini gösteriyor.
Tüm umutlar, döviz kurunun istikrarlı seyrine bağlanmış durumda. Son günlerde global piyasalardaki gözlemlenen büyük çalkantının da tesiriyle dövizde yeni bir hareketlenme görülebilir. Bu da Türkiye iktisadının derin bir krize sürüklenip tepetaklak bulunmasına yol açabilir.
Erdoğan’ın son Suudi Arabistan gezisi, BAE ve İsrail ile alakaları düzeltme uğraşı Körfez ülkelerinden gelecek muhtemel bir sermayeye can simidi olarak sarıldıkları halinde yorumlanabilir. Onların da Rusya’ya uygulanan yaptırımlardan ürküp Türkiye gibisi ülkelerden emlak alımına sürat vermeleri mümkünlüğü var.
Global enflasyonun sıçramasının, kapitalizmin krize sürüklenme mümkünlüğünün artmasının iki farklı tarafta yansıması görülebilir. Birincisi, iktidarın “kriz her yerde, enflasyon her ülkede” telaffuzunun inandırıcılığını artırabilir. Öte yandan yükselen besin meblağları, yoksulluğun yaygınlaşması üzere olgular Sri Lanka’da başladığı üzere; Irak’tan İran’a, Arjantin’den Brezilya’ya dalgalar halinde yayılabilir, bu Türkiye’de de önemli bir toplumsal isyana iham verebilir.
KÜLTÜREL FAY SINIRLARI TETİKLENİYOR
İkinci eksen ise, kültürel fay sınırlarını tetikleyerek, din-mezhep üzerinden aykırılıklar yaratarak, geçim zahmetinin halkta yarattığı yansıyı öteki bir tabana çekmek uğraşı üzere görünüyor. Seyahat davasındaki sonucun, AKP rejiminin kendi standartları içerisinde dahi ne kadar mesnetsiz; akla vicdana, hukuka büsbütün ters olduğunu söylemeye bile gerek yok. Erdoğan’ın sonucun çabucak akabinde Osman Kavala için, “Bu adam Türkiye’nin Soros’uydu, Seyahat olaylarının perde gerisi koordinatörüydü” demesi, “Dolmabahçe Camii’nde bira içtiler” palavrasını tekrar gündeme getirmesi, toplumu birbirine düşman etmek, gerginlikleri tırmandırmak için her riski göze alabilecekleri kaygısını güçlendiriyor.
Yakınlarda Macaristan’da Orban’ın, Sorosçuluk suçlamaları üzerinden kazandığı seçim zaferinin de, birebir temayı temcit pilavı üzere tekrar gündeme getirme motivasyonunu artırmış olduğu düşünülebilir.
SEYAHAT RUHUNU YAKALAYABİLMEK
1 Mayıs’ta, çabucak ülkenin her yerine yansıyan coşku, kuvvetli iştirak Türkiye’de toplumsal muhalefetin canlılığını ve örgütlülüğünü yansıtmak açısından umut vericiydi. Seyahat davası sonucunın açıklanmasında daha sonra, yargının adaletsizliğine yönelik kuvvetli yansılar, geniş toplum kısımlarının Seyahat fikrine ve pratiğine sahip çıkma kararlılığı da fazlaca kıymetliydi.
Ne var ki, 1 Mayıs meydanlarında Gezi’deki kadar geniş bir kitlesellik yakalanamadığını söylemek durumundayız. O periyotta daha evvel sokağa çıkma pratiği bulunmayan, o ana kadar toplumsal örgütlülükler ortasında yer almamış bölümler de Gezi’nin faal unsurlarıydılar. Seyahat, Türkiye tarihinin tahminen de en kitlesel ve legal toplumsal isyan hareketiydi. İnsanımızın paylaşmaya, dayanışmaya, farklılıklara müsamahayla bakmaya ne kadar hazır, hiyerarşilere meydan okumaya epeyce yatkın olduğunu gösteren, adeta küçük bir “kültür devrimiydi”.
Tıpkı biçimlerde olmasa da, toplumsal muhalefetin yeni formlarda bu baskıcı rejime karşı çabada Seyahat ruhunun yeniden yakalanması, o dayanışma külçeşidinin yayılması, insanların özgürlük arayışlarının karşılık bulması için daha fazla gayret harcanması gerekiyor.
Benzeri halde, hareketleri geniş bir toplumsal takviye sağlamış moto kuryeler, market zincirleri işçileri üzere hizmet kesiminin garantisiz proleterleri de 1 Mayıs meydanlarında gereğince yaygın temsil edilmediler. Bu da gündelik emek çabalarının, daha geniş kapsamlı, özgürlük ve adalet taleplerini de içeren tabanlara taşınmasının, politik örgütlenmelerde kendini tabir etmesinin ehemmiyetini gösteriyor. Örgütlü bölümler haricinde kalan emek ve özgürlük taleplerinin de, toplumsal muhalefetin organik bir modülü haline gelmesinin aciliyetine vurgu yapıyor.
Müellifin BirGün’de yayınlanan makalesinden alıntıdır.
Uğur Gürses: Hangi ulusal gelir tarifi hakikat?
Erdal Sağlam: Döviz düşüncesine deva aranıyor! & İktisat seçim sath-ı mailinde
Veysi Dündar: G.T.Ö. : GAYRIMENKUL TERÖR ÖRGÜTÜ