Prof Dr Binhan Elif YILMAZ: Global güzelleşme göstergeleri savaş ile bir arada süratle bozuluyor

YodaUsta

Global Mod
Global Mod
IMF, Dünya Ekonomik Görünüm Raporunu (WEO) Ekim ve Nisan aylarında altı ayda bir yayımlar, Ocak ve Haziran aylarında da güncellenmiş bir özet ile iddialarını duyurur. WEO’nun beklenen Nisan ayı raporu da bugün yayımlandı. Raporun başlığı “Savaş, Global Güzelleşmeyi Geriletiyor”. Bir manada bu başlıktan Rusya-Ukrayna savaşı olmasaydı, global güzelleşmenin göstergelere yansıyacağı anlaşılıyor.

En değerli global güzelleşme göstergesi, global büyüme oranı ile gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin büyüme oranları ve öngörüler olağan olarak. IMF bu raporunda 2021’de global büyüme iddiasını %6.1 olarak yaparken, 2022’de global büyümenin %3.6’ya kadar yavaşlayacağını öngörüyor. Ocak 2022’de Rusya-Ukrayna savaşının başlamadığı ve global risklerin bu derece yükselmediği periyottaki Ocak 2022 WEO’da ve bundan evvelki Ekim 2021 WEO’da 2022 için global büyüme öngörüsü sırasıyla 0,8 ve 1,3 puan daha düşüktü. ötürüsıyla bu aşağı istikametli revizyon, hem Rusya ve Ukrayna’nın rekor küçülme oranlarının direkt tesirini birebir vakitte global yayılmaları yansıtıyor.

Yalnızca 2022 global büyüme oranı değil, tüm ülkeler için 2022 büyüme oranları aşağıya gerçek revize edilmiş durumda. Kimilerini not aldım:



Global ekonomik beklentiler, Ocak 2022 WEO’dan bu yana değerli ölçüde berbatlaştı. Aslında COVID-19’un daha az öldürücü olduğu kanıtlanan Omicron varyantının akabinde global iktisat güzelleşme sürecine girebilirdi. Lakin çabucak hemen pandemiden tam olarak kurtulamamışken Rusya-Ukrayna savaşının patlak vermesi ve savaşı sonlandırabileceği düşünülen sayısız yaptırım, son dönemde sıfır hadise stratejisinin izlendiği Çin’deki karantinalar adeta dünya iktisadını kilitlemiş üzere görünüyor. Lakin ülkeler tüm bu gelişmelerden gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler farklı etkilenecek üzere duruyor. Sonuçta global toparlanma gecikirken yüksek enflasyon ortamında büyüme de yavaşlıyor.

Global düzgünleşme niye gecikecek? daha sonrasında dünyayı neler bekliyor? Rapor özetinde öne çıkan bulgular özetlemek gerekirse şu biçimde:

  • Yükselen, kalıcı hale gelen enflasyona hazır olunmalı. Savaştan evvel de artan emtia fiyatları ve pandemi kaynaklı arz-talep dengesizlikleri niçiniyle hortlayan enflasyonun, ülkelerin gelişmişlik farklılıklarından bağımsız olarak fazlaca daha uzun mühlet yüksek kalması bekleniyor. Gelişmekte olan ekonomilerde besin ve güç fiyatlarındaki artışlar toplumsal huzursuzluk riskini değerli ölçüde artırabilecek ve bilhassa global olarak düşük gelirli hanelere ziyan verebilecek ölçüde.
  • Enflasyonun seyri biroldukca ülkenin para siyasetini sıkılaştırmasına yol açıyor. Ekonomik beklentilere yönelik genel riskler keskin bir biçimde arttığında enflasyonla uğraşta para siyasetlerinin sıkılaştırılması ve hatta sıkılaşmanın vakit içindemasının öne çekilmesi gerekecek. Sonuç olarak global mali sıkılaşmanın suratı bilhassa ABD’de daha da artar, ayrıyeten finansal piyasalar daha agresif bir biçimde bir daha fiyatlanmaya başlarsa, yükselen piyasa ekonomileri baskı altına girebilir ve bu da global toparlanmayı yavaşlatabilir.
  • Mali alan yaratabilen ülkeler tüm bu aksiliklerden daha az etkilenebilir. Fakat biroldukça ülkede COVID-19 pandemisi ile ilgili harcamalar için borç stoklarını artırmışken, artan besin ve güç fiyatlarının yükselmesi, gelişmiş iktisatların enflasyonla uğraş emeliyle para siyasetlerini sıkılaştırmaları kararı global faiz oranlarındaki yükseliş ve risk primlerinin artması mali alanın daralmasıyla sonuçlanacak. O niçinle bir epey ülke, birey ve firmaların artan borçluluğunun yanısıra finansal istikrarı bozacak nitelikte kimi kredi piyasası kırılganlıkları yaşayabilir.
Son olarak, pandemi çabucak hemen bitmedi. Tüm kazanımlar, aşılardan kaçan yeni varyantların ortaya çıkmasıyla yok olabilir. O niçinle toplumsal harcamalara ve sıhhat harcamalarına öncelik verilmeye devam edilmesi gerekebilir. Ayrıyeten dünya iklim krizleriyle başa çıkmada hala fazlaca yetersiz tedbirleri tartışmakta. Anlaşılan süratle gelinen bu noktada tüm ülkeler bir ortada global ekonomik tertibin genel istikrarına ihtimam gösterme sorumluluğunu üstlenmek durumunda.

Prof.Dr. Binhan Elif YILMAZ www.bankavitrini.com
 
Üst