Pandora Papers: Türkiye’yi talan eden Cengiz de vergi cennetinde

YodaUsta

Global Mod
Global Mod
“her insanın çaylıklarını, yerlerini biçti geçtiler. Köyün sonunda koca bir dağ vardı. O dağı tam aşağıya indirdiler. Şelaleler, çağlayanlar hepsi gitti, yok oldu. Sarı kuşlar artık gelmez oldu. Bunlar büsbütün rant uğruna yapılmış şeyler.”

Bu kelamlar Haçapit Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği Lideri Alım Birben’e ilişkin.

Haçapit, İkizdere, Cerattepe, Hasankeyf…

Cengiz Holding, son senelerda Türkiye’nin dört bir yanında gerçekleşen etraf katliamlarının baş aktörlerinden biri.

Holding’in hayata geçirdiği inşaat, maden ve güç projelerine karşı şimdiye dek hayli sayıda hareket yapıldı.


En son Rize’nin İkizdere köyü, yöre halkının direnişine sahne oldu. İkizdereliler, Cengiz İnşaat’ın taş ocağı projesine karşı aylardır ayakta. Bölgede yapılmak istenen komşu Haçapit’teki taş ocağının bir benzeri.



Artvin-Rize Havalimanı dolgusu için açılan taş ocağı, evvelden yemyeşil ormanlar ve ırmaklarla dolu olan alanı dev bir çukura dönüştürdü. Bölgede yeşilden eser kalmadı. Hala çalışmakta olan yüzlerce kamyonun çıkardığı toz bulutu niçiniyle yöre halkı ekonomik mağduriyete de uğruyor. Toz bulutları bölgenin en kıymetli geçim kaynağı olan çay bahçelerini tozla kaplayıp çay hasadını düşürüyor.


Haçapitli Şemsi Birben, evvelce ailesine ilişkin bahçeden yılda bir buçuk ton çay toplarken, taş ocağının niye olduğu tozdan dolayı bu ölçünün 300 kiloya düştüğünü söylüyor.



Haçapit taş ocağı projesi Cengiz Holding’in son periyotta kamudan aldığı ihalelerden yalnızca biri.

Holding, Türkiye kamuoyunda anahtar teslim ihaleler, silinen vergi borçları ve teşviklerle biliniyor. 17-25 Aralık tapelerinde vatandaşa ettiği küfürle hatırlanan patron Mehmet Cengiz, AKP devrinde kamudan aldığı ihalelerle servetini katladı. Forbes Türkiye’nin 2020 yılında yayınladığı “en zenginler” listesine nazaran Cengiz Holding’in hak sahiplerinin toplamda en az 2,2 milyar dolarlık serveti bulunuyor. Fakat Türkiye’de iktidarın sağladığı imkanları sonuna kadar kullanan Mehmet Cengiz, iş bu serveti değerlendirmeye geldiğinde soluğu vergi cennetlerinde alıyor.


Panama Papers yayınlandığı devirde vergiden kaçınmak için kurduğu offshore şirketlerle gündeme gelen Mehmet Cengiz, Pandora Papers sızıntılarında da öne çıkan isimlerden biri oldu.

Pandora Papers açığa çıkardı

Memleketler arası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) tarafınca DW Türkçe’nin de ortalarında yer aldığı medya ortaklarıyla paylaşılan evraklara nazaran Mehmet Cengiz, Britanya Virjin Adaları (BVI) merkezli MEFA Cengiz Limited şirketinin de sahibi. Cengiz, vergiden kaçınmak ve bunu yaparken ismini bâtın tutmak için şirketin kuruluşunda vekil hissedar ve yöneticiler kullanıyor.

6 Nisan 2011’de kurulan MEFA Cengiz Limited’in hissedarlarından bir oburu ise hem de Cengiz Holding İcra Heyeti Üyesi olan Uğur Cengiz. 2015 yılına gelindiğinde Uğur Cengiz, MEFA Cengiz’in yöneticiliğini de üstleniyor. Tıpkı tarihte şirket hissedarlığı da vekil hissedarlardan alınıp şahsen Uğur ve Mehmet Cengiz’e geçiyor.

50 bin dolar sermayeyle kurulan şirketin kayıtlı olduğu servis sağlayıcı ise Trident Trust. Trident Trust üzere firmalar, müşterilerinin kimliğini ve varlıklarını gizlemek için iç içe geçmiş paravan şirketler ve vekil yöneticiler kullanıyorlar.

İsmine Standard Chartered Bank’ta hesap açılan offshore şirketin idaresi Standard Chartered Trust (Guernsey) Limited tarafınca yapılıyor. Elde edilen dokümanlarda Cengiz Ailesi’nin ağır programlarından dolayı MEFA Cengiz Limited ve varlıklarının idaresi için profesyonel bir hizmet almak istediği belirtiliyor.

Mehmet Cengiz bir daha programının ağır olduğu sebebi öne sürülerek DW Türkçe’nin röportaj talebini reddetti. Sorularımızı yazılı olarak yanıtlayan Cengiz, MEFA Cengiz’in Uğur Cengiz ile kendisine ilişkin bir şirket olduğunu kabul etti. Lakin vergi yükünü azaltmak için hangi yollara başvurduğuna dair bilgi vermedi.

Offshore şirketin yetkililerinin İGA İstanbul Havalimanı çalışanlarından seçilmesi ise dikkat çekiyor.

DW Türkçe’nin incelediği evraklara göre 29 Haziran 2015’te havaalanı planlama müdürü olan Atınç Tuncalı MEFA Cengiz Ltd. şirketine sekreter olarak atanıyor. İGA İstanbul Havalimanı’ndaki Baş Planlama nazaranvlisi olan İsmail H. Polat ise Trident Trust ve MEFA Cengiz Ltd. içindeki bağlantısı yürütüyor.

Cengiz, DW Türkçe’ye verdiği cevapta, bu iki havalimanı çalışanının, kendisine ilişkin offshore şirketteki bakılırsavleri ötürüsıyla fazladan bir maaş almadıklarını söylemiş oldu.

İhalede dünya üçüncüsü

Cengiz Holding’in Limak, Kolin, Kalyon ve Mapa ile bir arada kurduğu ortak teşebbüs kümesi, 3 Mayıs 2013 tarihinde yapılan İstanbul Havalimanı ihalesini 22 milyar 152 milyon euro bedelle almıştı. Cengiz Holding, havalimanını 2043’e kadar işletme hakkına sahip firmalardan biri.

Dünya Bankası’nın raporuna göre dünyada en çok kamu ihalesi alan üç şirketten biri olan Holding’in 2002-2020 yılları içinde aldığı ihalelerin toplam bedeli 42,1 milyar doları buluyor.

Cengiz Holding’in son periyotta aldığı ihaleler içinde İstanbul Havalimanı’nın yanı sıra Ankara Süratli Tren Garı, Kuzey Marmara Otoyolu Avrupa ve Asya Bölümü, Rize-Artvin Havalimanı, Ordu-Giresun Havalimanı, Gebze-Halkalı Banliyö Sınırı, Eti Bakır AŞ Murgul HES, Eti Alüminyum, Yusufeli ve Ilısu Barajı da bulunuyor.

Boğaziçi, Akdeniz, Meram, Uludağ ve Çamlıbel elektrik dağıtım şirketlerinin de sahibi olan Holding’in 2011-2020 yılları içinde aldığı ve Kamu İhale Kurumu tarafınca kamuoyuna açıklanan ihalelerin toplam bedeli 18 milyar lirayı geçiyor.

Londra’da gayrimenkul aldı

Pandora Papers’a göre Cengiz Ailesi, MEFA Cengiz Limited şirketi üzerinden, “düşük vergili” ev alıyor. Trident Trust’ın kayıtlarına göre 2011 yılında Londra’da Brompton Road’da alınan konut için 3 milyon 750 bin pound ödendi.

Mehmet Cengiz, verdiği cevapta, bu sayının ortasında verginin de olduğunu vurgulasa da İngiltere’de mesken almak offshore şirketler aracılığıyla pek avantajlı. Bu yolla yıllık ödenmesi gereken konut vergisi oranı düştüğü üzere veraset ve intikal üzere birtakım vergilerden de muaf olunuyor. Cengiz ise satış sırasında bölüm süreçlerini kolaylaştırdığı için bu yolu tercih ettiğini argüman ediyor.

Haberin tamamı burada.
 
Üst