CatWalk
New member
Seray Şahinler – Maçka Sanat Galerisi, Türkiye’nin çağdaş sanat serüveninin en kıymetli hatta birinci duraklarından… 1976 yılında Rabia Çapa ve kardeşi Varlık Yalman tarafınca kurulan Maçka Sanat, bugünün usta sanatkarların birinci stantlarına mesken sahipliği yapan yerlerden. Kimler yok ki… Sarkis, Canan Tolon, Candeğer Fürtun, Altan Gürman bu isimlerden yalnızca birkaçı. Çünkü bugün retrospektifi yapılan sanatkarların stantlarını gezdiğinizde serüvenin Maçka Sanat’la başladığına kesinlikle şahit olursunuz. Maçka Sanat, 40 yıllık macerasına 2016 yılında son vermişti. Ama beş yıl ortadan daha sonra yola devam etme sonucu aldı. Âlâ ki de aldı. Galeri artık Rabia Çapa’nın kızı Didem Çapa’ya emanet. Galerinin açılış standı ise Serhat Kiraz ve Hakan Gündüz’ün vakit kavramını bir daha yorumladıkları “Moment/An.” Rabia Çapa’yla galerinin serüvenini, Didem Çapa ile bundan daha sonraki yol haritasını konuştuk…
Maçka Sanat Galerisi beş yıl ortada daha sonra bir daha hayat buldu burası… Neler hissediyorsunuz?
Maçka Sanat Galerisi’nin 2016 yılında kapanışının akabinde 2021 yılında kızım Didem Çapa’nın idaresinde bir daha açılmasından ötürüoldukça memnunum. Sanatkarlarımız, sanatseverlerimiz açılışa geldiler. Gelemeyenler memnunluklarını telefonlarla ileterek bizleri duygulandırdılar. Sağ olsunlar.
Maçka Sanat sanatın ve sanatkarın buluştuğu, disiplinlerarası beraberliklerin yaşandığı, epey kıymetli isimlerin buluştuğu bir kültürdü hem de. Bugün Türk çağdaş fotoğrafının ustalarının birinci stantlarına mesken sahipliği yapan, onların görünür bulunmasına yol açan bir yerdi. Geçen 45 yıla bakınca Maçka Sanat Galerisi nerede duruyor?
Maçka Sanat Galerisi yalnızca bir “sergi alanı” olmaktan fazlaca daha öteydi. İşte bu niçinle sanatkarlarıyla çeşitli müzelerde arşiviyle Arter’de yer aldı. Bundan daha sonrasını da bence sanat tarihçilerinin yorumlarına bırakmak daha hakikat olur.
Maçka Sanat’ın Türkiye’nin bilhassa “çağdaş sanat” alanında kıymetli ve sembolik bir yeri var. Sizin için ne tabir etti Maçka Sanat? Hayallerinizi, amaçlarınızı gerçekleştirdiniz mi?
İnsanların hayal dünyaları fazlaca geniştir. Maçka Sanat Galerisi için her hayal ettiğimizi gerçekleştirebildiğimiz söylenemez lakin gerçekleştirdiklerimle memnun oldum. Maçka Sanat Galerisi benim için bir hayat biçimiydi.
Maçka Sanat öncülüğünde, İstanbul’da bir epeyce sanat galerisi açıldı. Son senelerda kentin merkezinden çeperine yanlışsız yeni yer akışı devam ediyor. İstanbul’un çağdaş sanat merkezi olma yolundaki yerini nasıl görüyorsunuz?
Galeriler açılır. Uygun olanlar kalır. Başkaları vakit ortasında kendi kendilerini yok ederler. İstanbul çağdaş sanat merkezi olma yolunda ilerliyor.
Eskilerden en hayli neyi özlüyorsunuz?
Sanatkarlarla birlikte stant kurmayı, stant giysisiyle standın bir modülü olmayı, akşamüstleri hoş dostlarla bir arada olup, sohbet etmeyi özledim. Bir de artık ortamızda olmayan dostları hayli lakin epey özlüyorum.
Geçen vakitte koleksiyonerlik kavramı ve profili değişti diyebilir miyiz pekala? Siz nasıl görüyorsunuz bugünkü koleksiyonerlik anlayışını?
Güzel bir koleksiyoner her vakit için uygun bir koleksiyonerdir. Bunu belirleyen şuurlu seçimler ve koleksiyonun bütünlüğüdür.
Didem Çapa: ‘Aynı gayelerin izindeyiz’
Maçka Sanat Galerisi’ni bir daha açma fikri nasıl oluştu? Nasıl karar verdiniz burayı tekrar sanatseverlerle buluşturmaya?
2016 yılında galeri kapandı. Bu epey hüzün verici bir müddetçti. Yalnızca benim için değil, sanatkarlar, söyleşilere katılan konuklar ve sanatseverler için sanatta bir ütopyanın bitişi üzereydi. Galerinin arşivi Arter’e verildi. 40 yılın kitabı “Görülmeyene Bakmak” çıktı. Bir gün Maçka Sanat Galerisi’nin Bienal kapsamında yer olarak kullanıldığı bir stantta, sanatkarlarla birlikte buluşup konuştuğumuz bir ortamda, galeriyi bir daha açık görmenin heyecanıyla annem “Galeriyi artık kızım yönetecek” dedi. O anı hiç unutmuyorum. Kapandığımız tarih olan 16 Kasım’da bir daha açmaya karar verdik.
Son beş yılda dâhi çağdaş sanat yaklaşımları ve pratikleri dönüştü. Fuarlar, stantlar, müzayedelerle bir arada sanat apayrı bir boyut kazandı. Maçka Sanat’ın yeni periyottaki kriterleri, eşikleri neler olacak?
Maçka Sanat Galerisi satış yapmayı değil, uygun stantlar kurmayı, öncü olmayı temel aldı. Bugün Türkiye’deki en değerli müzeler ve koleksiyonerlerde bizim sanatkarlarımızın yapıtları var. Sanatın yarını için bir daha dünümüzdeki birebir gayelerin izindeyiz. Öncü olmak, disiplinlerarası beraberlikler kurmak, yöneticisinden sanatkarına ve seyircisine kadar daima bir arada öğrendiğimiz, değiştiğimiz, dönüştüğümüz bir iklim yaratmak. Bu geçmişten gelen şuuru daima müdafaaya çalışırken, yeni devrin teknolojisi, dijital sanatı ve toplumsal mecralarıyla daha aktif olmak. Çocukları, gençleri sanatla buluşturmak… özetlemek gerekirse geçmişteki öncü halimizi yarınlara taşımak.
beraberinde annenizden gelen büyük bir kültürel miras burası… Bu bağ Maçka Sanat’ın bundan daha sonraki seyahatine nasıl istikamet verecek?
Maçka Sanat Galerisi açıldığında ben 13 yaşındaydım. Galeride büyüdüm. Maçka Sanat Galerisi’nin hem büyük bir miras birebir vakitte bir o kadar büyük bir sorumluluk olduğunu biliyorum. Onu var kılan ve yaşatan kıymetlerin ortasında büyüdüğüm için bu sürecin epey farkındayım. Maçka Sanat Galerisi sanat için bir ütopyaydı. Bundan daha sonraki seyahatte onu o duruşuyla sürdürmeye çalışmayı temel aldık.
Birinci standınız bir istikametiyle dijital sanata da temas ediyor… Bu şuurlu bir tercih miydi ve “yeni” anlayışın bir kesimi mıydı?
bir daha açılırken birinci stant dünü yarınla buluşturan bir stant olmalıydı. Maçka Sanat
Galerisi’nin bellek ile ilgili stantlarını Serhat Kiraz yapardı. Serhat Kiraz, 1993’te yaptığı “Translation” standında bana “Evren bugünün teknolojisiyle bu biçimde görünüyor, lakin geleceğin teknolojisinde aslında bu kainatı, yıldızları yanar sönerken gorebileceğiz” demişti. Onu Hakan Gündüz ile buluşturmayı bu yüzden istedim. Maçka Sanat Galerisi’nin bir sihiri de buydu. bir arada gelişip dönüşmek… Sergiyi birlikte kurdular. Mevzuyu “An/ Moment” olarak birlikte seçtiler. Bu stant an üzerinden vakti ve aslında insanın cihanda var olmayan şeyleri ölçüp biçimlendirerek kendini sıkıştırdığı sistemi sorgulamamıza alan açıyor. Çarklar dönüyor. Siz durunca duruyor. Vakit, hareket var ise var. Siz hareketsiz olunca vakit biter mi? Bu stant yanıt üretmeye alıştırılmış insanları soru sormaya davet eden bir davet niteliğinde… Düşünmeye davet eden bu tutum, geçen onca vakit üzerinden vakit konusunu irdeleyerek gelmek hoş bir başlangıç oldu.
Siz de bir yerde Maçka Sanat’ta büyüdünüz. Buradaki ortam, tanışıklıklar sizi nasıl etkiledi?
Maçka Sanat Galerisi’nde büyümek fazlaca dayanılmaz bir histi. Okul kitaplarında okuduğunuz sanatkarlar, müellifler, şairlerle bir arada olmak, onları ismen değil, cismen tanımak, sanatları hakkındaki görüşlerini onlardan dinlemek, basılmamış şiirleri birinci kere duymak, yeni basılacak şiir kitaplarının ismini nasıl seçtiklerini gözlemlemek, onların az kelamla size aktardığı damıtılmış ayrıntıları dinlemek büyük bir zenginlikti. Galeride büyürken edindiğim deneyimlerle benim yaşadıklarımı diğer çocuklar da yaşamalı diye bir fikre sahip oldum. Bence her çocuk sanatkarlarla büyüme bahtına sahip olmalıydı. 2003 yılında bir küme istekli öğretmen ile birlikte kurduğumuz Yaratıcı Çocuklar Derneği bugün stant ve etkinlikleriyle 18. yılını kutluyor.
Maçka Sanat’ın yeni periyodunda kelamı, manifestosu ne olacak?
Maçka Sanat Galerisi öncü halini ve yeni kalmasını bir kişinin aklına emanet olmadığı bir iklime borçludur. Kendi küllerinden bir Simurg misali bir daha doğarken 30 kuşun varıp da kendilerinin Simurg olduklarını anladıkları yerdir. Bu niçinle bugün Maçka Sanat Galerisi sanatkarlarıyla en seçkin müze ve koleksiyonlarda yer alıyor. Biz öncü galeri olmayı, dost olmayı seçtiğimiz sanatçılarla çıktığımız seyahatlere borçluyuz. birlikte değişerek, dönüşerek, gelişiyoruz.
Fotoğraf: Hüseyin Özdemir Milliyet
Maçka Sanat Galerisi beş yıl ortada daha sonra bir daha hayat buldu burası… Neler hissediyorsunuz?
Maçka Sanat Galerisi’nin 2016 yılında kapanışının akabinde 2021 yılında kızım Didem Çapa’nın idaresinde bir daha açılmasından ötürüoldukça memnunum. Sanatkarlarımız, sanatseverlerimiz açılışa geldiler. Gelemeyenler memnunluklarını telefonlarla ileterek bizleri duygulandırdılar. Sağ olsunlar.
Maçka Sanat sanatın ve sanatkarın buluştuğu, disiplinlerarası beraberliklerin yaşandığı, epey kıymetli isimlerin buluştuğu bir kültürdü hem de. Bugün Türk çağdaş fotoğrafının ustalarının birinci stantlarına mesken sahipliği yapan, onların görünür bulunmasına yol açan bir yerdi. Geçen 45 yıla bakınca Maçka Sanat Galerisi nerede duruyor?
Maçka Sanat Galerisi yalnızca bir “sergi alanı” olmaktan fazlaca daha öteydi. İşte bu niçinle sanatkarlarıyla çeşitli müzelerde arşiviyle Arter’de yer aldı. Bundan daha sonrasını da bence sanat tarihçilerinin yorumlarına bırakmak daha hakikat olur.
Maçka Sanat’ın Türkiye’nin bilhassa “çağdaş sanat” alanında kıymetli ve sembolik bir yeri var. Sizin için ne tabir etti Maçka Sanat? Hayallerinizi, amaçlarınızı gerçekleştirdiniz mi?
İnsanların hayal dünyaları fazlaca geniştir. Maçka Sanat Galerisi için her hayal ettiğimizi gerçekleştirebildiğimiz söylenemez lakin gerçekleştirdiklerimle memnun oldum. Maçka Sanat Galerisi benim için bir hayat biçimiydi.
Maçka Sanat öncülüğünde, İstanbul’da bir epeyce sanat galerisi açıldı. Son senelerda kentin merkezinden çeperine yanlışsız yeni yer akışı devam ediyor. İstanbul’un çağdaş sanat merkezi olma yolundaki yerini nasıl görüyorsunuz?
Galeriler açılır. Uygun olanlar kalır. Başkaları vakit ortasında kendi kendilerini yok ederler. İstanbul çağdaş sanat merkezi olma yolunda ilerliyor.
Eskilerden en hayli neyi özlüyorsunuz?
Sanatkarlarla birlikte stant kurmayı, stant giysisiyle standın bir modülü olmayı, akşamüstleri hoş dostlarla bir arada olup, sohbet etmeyi özledim. Bir de artık ortamızda olmayan dostları hayli lakin epey özlüyorum.
Geçen vakitte koleksiyonerlik kavramı ve profili değişti diyebilir miyiz pekala? Siz nasıl görüyorsunuz bugünkü koleksiyonerlik anlayışını?
Güzel bir koleksiyoner her vakit için uygun bir koleksiyonerdir. Bunu belirleyen şuurlu seçimler ve koleksiyonun bütünlüğüdür.
Didem Çapa: ‘Aynı gayelerin izindeyiz’
Maçka Sanat Galerisi’ni bir daha açma fikri nasıl oluştu? Nasıl karar verdiniz burayı tekrar sanatseverlerle buluşturmaya?
2016 yılında galeri kapandı. Bu epey hüzün verici bir müddetçti. Yalnızca benim için değil, sanatkarlar, söyleşilere katılan konuklar ve sanatseverler için sanatta bir ütopyanın bitişi üzereydi. Galerinin arşivi Arter’e verildi. 40 yılın kitabı “Görülmeyene Bakmak” çıktı. Bir gün Maçka Sanat Galerisi’nin Bienal kapsamında yer olarak kullanıldığı bir stantta, sanatkarlarla birlikte buluşup konuştuğumuz bir ortamda, galeriyi bir daha açık görmenin heyecanıyla annem “Galeriyi artık kızım yönetecek” dedi. O anı hiç unutmuyorum. Kapandığımız tarih olan 16 Kasım’da bir daha açmaya karar verdik.
Son beş yılda dâhi çağdaş sanat yaklaşımları ve pratikleri dönüştü. Fuarlar, stantlar, müzayedelerle bir arada sanat apayrı bir boyut kazandı. Maçka Sanat’ın yeni periyottaki kriterleri, eşikleri neler olacak?
Maçka Sanat Galerisi satış yapmayı değil, uygun stantlar kurmayı, öncü olmayı temel aldı. Bugün Türkiye’deki en değerli müzeler ve koleksiyonerlerde bizim sanatkarlarımızın yapıtları var. Sanatın yarını için bir daha dünümüzdeki birebir gayelerin izindeyiz. Öncü olmak, disiplinlerarası beraberlikler kurmak, yöneticisinden sanatkarına ve seyircisine kadar daima bir arada öğrendiğimiz, değiştiğimiz, dönüştüğümüz bir iklim yaratmak. Bu geçmişten gelen şuuru daima müdafaaya çalışırken, yeni devrin teknolojisi, dijital sanatı ve toplumsal mecralarıyla daha aktif olmak. Çocukları, gençleri sanatla buluşturmak… özetlemek gerekirse geçmişteki öncü halimizi yarınlara taşımak.
beraberinde annenizden gelen büyük bir kültürel miras burası… Bu bağ Maçka Sanat’ın bundan daha sonraki seyahatine nasıl istikamet verecek?
Maçka Sanat Galerisi açıldığında ben 13 yaşındaydım. Galeride büyüdüm. Maçka Sanat Galerisi’nin hem büyük bir miras birebir vakitte bir o kadar büyük bir sorumluluk olduğunu biliyorum. Onu var kılan ve yaşatan kıymetlerin ortasında büyüdüğüm için bu sürecin epey farkındayım. Maçka Sanat Galerisi sanat için bir ütopyaydı. Bundan daha sonraki seyahatte onu o duruşuyla sürdürmeye çalışmayı temel aldık.
Birinci standınız bir istikametiyle dijital sanata da temas ediyor… Bu şuurlu bir tercih miydi ve “yeni” anlayışın bir kesimi mıydı?
bir daha açılırken birinci stant dünü yarınla buluşturan bir stant olmalıydı. Maçka Sanat
Galerisi’nin bellek ile ilgili stantlarını Serhat Kiraz yapardı. Serhat Kiraz, 1993’te yaptığı “Translation” standında bana “Evren bugünün teknolojisiyle bu biçimde görünüyor, lakin geleceğin teknolojisinde aslında bu kainatı, yıldızları yanar sönerken gorebileceğiz” demişti. Onu Hakan Gündüz ile buluşturmayı bu yüzden istedim. Maçka Sanat Galerisi’nin bir sihiri de buydu. bir arada gelişip dönüşmek… Sergiyi birlikte kurdular. Mevzuyu “An/ Moment” olarak birlikte seçtiler. Bu stant an üzerinden vakti ve aslında insanın cihanda var olmayan şeyleri ölçüp biçimlendirerek kendini sıkıştırdığı sistemi sorgulamamıza alan açıyor. Çarklar dönüyor. Siz durunca duruyor. Vakit, hareket var ise var. Siz hareketsiz olunca vakit biter mi? Bu stant yanıt üretmeye alıştırılmış insanları soru sormaya davet eden bir davet niteliğinde… Düşünmeye davet eden bu tutum, geçen onca vakit üzerinden vakit konusunu irdeleyerek gelmek hoş bir başlangıç oldu.
Siz de bir yerde Maçka Sanat’ta büyüdünüz. Buradaki ortam, tanışıklıklar sizi nasıl etkiledi?
Maçka Sanat Galerisi’nde büyümek fazlaca dayanılmaz bir histi. Okul kitaplarında okuduğunuz sanatkarlar, müellifler, şairlerle bir arada olmak, onları ismen değil, cismen tanımak, sanatları hakkındaki görüşlerini onlardan dinlemek, basılmamış şiirleri birinci kere duymak, yeni basılacak şiir kitaplarının ismini nasıl seçtiklerini gözlemlemek, onların az kelamla size aktardığı damıtılmış ayrıntıları dinlemek büyük bir zenginlikti. Galeride büyürken edindiğim deneyimlerle benim yaşadıklarımı diğer çocuklar da yaşamalı diye bir fikre sahip oldum. Bence her çocuk sanatkarlarla büyüme bahtına sahip olmalıydı. 2003 yılında bir küme istekli öğretmen ile birlikte kurduğumuz Yaratıcı Çocuklar Derneği bugün stant ve etkinlikleriyle 18. yılını kutluyor.
Maçka Sanat’ın yeni periyodunda kelamı, manifestosu ne olacak?
Maçka Sanat Galerisi öncü halini ve yeni kalmasını bir kişinin aklına emanet olmadığı bir iklime borçludur. Kendi küllerinden bir Simurg misali bir daha doğarken 30 kuşun varıp da kendilerinin Simurg olduklarını anladıkları yerdir. Bu niçinle bugün Maçka Sanat Galerisi sanatkarlarıyla en seçkin müze ve koleksiyonlarda yer alıyor. Biz öncü galeri olmayı, dost olmayı seçtiğimiz sanatçılarla çıktığımız seyahatlere borçluyuz. birlikte değişerek, dönüşerek, gelişiyoruz.
Fotoğraf: Hüseyin Özdemir Milliyet