Kavala sonucu: Türkiye’ye yaptırım riski arttı

YodaUsta

Global Mod
Global Mod
İş insanı ve insan hakları aktivisti Osman Kavala’nın yargılandığı Seyahat davasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) hak ihlali sonucuna karşın müebbet mahpus cezasına çaptırılmasının akabinde dikkatler Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin Türkiye ile ilgili alacağı karara çevrildi.

AİHM’nin tahliye edilmesi gerektiği tarafındaki sonucun uygulanmayarak Kavala’nın mahkum edilmesi, hakkında ihlal prosedürü başlatılmış olan Türkiye’yi Konsey’in yaptırım kararlarıyla karşı karşıya bırakabilir.

Avrupa Kurulu ve AB’den ihlal uyarısı

Kavala sonucuna ait Konsey’den dün yapılan açıklamada da AİHM sonucuna dikkat çekildi. Açıklamasında Kavala’ya verilen cezanın “şoke edici” olduğunu belirten Avrupa Kurulu Parlamenterler Meclisi (AKPM) Lideri Tiny Kox, “Sayın Kavala derhal özgür bırakılmalıdır” davetini bir dahaledi. Türk yargısının Kavala ile ilgili verdiği sonucun Avrupa İnsan Hakleri Sözleşmesi’ne (AİHS) karşıt olduğunu hatırlatan Kox, “Türkiye’de demokratik kurumların işleyişi, temel hak ve özgürlüklerin korunması ve hukuk devleti unsurlarına bağlılık konusunda fazlaca sayıda telaş bulunduğunu” söz etti. Kox, Türk hükümetine yapan ve açık işbirliği olması davetinde bulundu.

Avrupa Birliği Dış Alakalar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de Kavala sonucuna reaksiyon gösterdi. Ankara merkezli Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu’nun sayfasında yer alan açıklamasında Borrell, AİHM’nin Kavala sonucuna işaret etti. Konsey’in Türkiye hakkında üç aydan kısa bir süre evvel ihlal süreci başlatmış olduğuna işaret eden Borrell, AİHM’nin Kavala’nın tutukluluğu ve tutuklu yargılama sürecinin bâtın bir hedefe, yani Kavala’yı susturarak legal faaliyetler yürüten öteki insan hakları savunucularına gözdağı vermeye hizmet ettiği kararına vardığını vurguladı. AB temsilcisi Kurul üyesi olarak Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulamayı reddetmeye devam etmesinin Türk yargısının uluslararası standartlara ve Avrupa standartlarına bağlılığına ait kaygıları artırdığını belirtti.

AİHM’nin Kavala sonucu neydi?

AİHM, Osman Kavala’nın gözaltı şartlarıyla ilgili davada 10 Aralık 2019 tarihindeki sonucunda Kavala’nın “hukuk dışı niçinlerle ve susturulmak için mahpusta tutulduğu” kararına varmış ve bu ihlalin ortadan kaldırılması için Kavala’nın “derhal tahliye edilmesi” gerektiğine hükmetmişti. AİHM’nin sonucu Büyük Daire’de de katılaşmıştı.

Fakat Kavala’nın bu karara karşın özgür bırakılmaması üzerine Türkiye, AİHM kararlarına uymadığı sebebi öne sürülerek Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin kontrol sürecine alındı.

Türkiye’nin kontrol sürecinde neler yaşandı?

Kavala evrakı Mart 2021’de AİHM kararlarının uygulanışını denetleyen Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin daimi gündemine dahil edildi. bu biçimdece Kavala evrakı yalnızca AİHM gündemli toplantılarının değil, tüm toplantılarının gündemine geldi. AİHM sonucuna karşın Kavala’nın özgür bırakılmaması üzerine Komite, bu sefer Türkiye’ye 19 Ocak 2022’ye kadar müddet verdi. Komite, Kavala’nın bu süreçte de hür bırakılmaması üzerine geçen Şubat ayı başında Ankara’ya karşı resmen ihlal prosedürü başlattı.

İhlal prosedürü uyarınca Kavala belgesi, AİHS’nin 46’ıncı unsuruna dayanılarak bir daha AİHM’ye gönderildi. AİHM’nin yaz aylarına kadar Kavala sonucunın yerine getirilip getirilmediği tespitinde bulunması bekleniyordu. Fakat Kavala’nın bu hafta başında müebbet mahpusa mahkum edilmesi niçiniyle Mahkeme’nin sonucun yerine getirilmediği tespitinde bulunması bekleniyor. Bu tespitin akabinde da Türkiye’ye karşı alınacak yaptırım kararlarını görüşmesi için evrak bir daha Bakanlar Komitesi’ne gönderilecek.

Türkiye’ye karşı hangi yaptırım kararları alınabilir?

Evrakın Bakanlar Komitesi’nin önüne gelmesinin akabinde Türkiye’ye karşı yeni süreç işleyecek ve yaptırım olasılıkları tartışılacak. Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ndeki oy hakkının dondurulması ya da üyelikten çıkarılması üzere tedbirlerin masaya getirilmesi bekleniyor. AİHM tarihinde şimdiye kadar yalnızca Türkiye haricinde 2017’de Azerbaycan’a karşı Azeri muhalif Ilgar Mammadov’un tutukluluğu niçiniyle ihlal prosedürü başlatılmıştı. Mammadov, Ağustos 2018’de ise özgür bırakıldı. Kurul üyeliğinden çıkan birinci ülke de Rusya oldu. Kurul, Ukrayna’nın işgali niçiniyle Rusya’nın üyelikten çıkarılması için hazırlık yaparken Rusya, Kurul üyeliğinden çıktığını geçen Mart ayında ilgili makamlara bildirim etti.

Türkiye’nin Kurul üyeliğinden ayrılması ise Ankara’nın Avrupa kurumlarıyla bağının neredeyse büsbütün kopması manasına gelebilir. AB ile alakaları insan hakları ihlallerinin artışı niçiniyle berbatlaşan Türkiye’nin AB’ye tam üyelik müzakereleri de uzun vakittir donmuş durumda.

Seyahat davasından çıkan karar

25 Nisan günü İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, önde gelen insan hakları savunucusu Osman Kavala’yı hükümeti devirmeye teşebbüsten hatalı bularak ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çarptırdı. Mücella Yapan, Çiğdem Mater, Hakan Altınay, Can Atalay, Mine Özerden, Yiğit Ali Ekmekçi, Tayfun Kahraman’a da 18’er yıl mahpus cezası verildi.

Anadolu Kültür Anonim Şirketi İdare Heyeti Lideri Osman Kavala 18 Kasım 2017 tarihinden bu yana tutuklu bulunuyor. İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi 18 Şubat 2020 tarihinde Kavala da dahil olmak üzere Seyahat davasında yargılanan tüm sanıkların beraatine hükmetmiş lakin karar 22 Ocak 2021 tarihinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi’nce bozulmuştu. Seyahat davasından yargılanırken hakkında tahliye sonucu verildiği gün bir daha tutuklanan Kavala, hakkında 15 Temmuz darbe teşebbüsü evrakından “anayasal sistemi ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçlamasıyla hakkında yeni bir dava daha açılmıştı. Bu dava da ondan sonrasında Seyahat davasıyla birleştirilmişti.

DW.HS,HT
 
Üst