2021 yılını, 19 yılın en yüksek enflasyon oranı (yüzde 36,08) ve Dolar/TL kurunu 13 liradan kapatan Türkiye’de, hükümet seçim hazırlıklarına başlayacağı 2022 yılında kuvvetli bir ekonomik tablo oluşturmaya çalışıyor.
Bugün Arnavutluk’un başşehri Tiran’dan dönen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan resmi ziyaret öncesi uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada hafta sonu Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin 131 milyar liraya ulaştığını duyurduğu döviz muhafazalı TL mevduata olan ilginin memnuniyet verici olduğunu söylemiş oldu.
Erdoğan: ‘‘2022 en parlak yılımız olacak, 2023’e bu biçimde gireceğiz’’
Döviz kurlarındaki oynaklığın azalması ve istenen istikrarın artmasıyla bir arada 2022’in AKP iktidarının en parlak yılı olacağını öne süren Cumhurbaşkanı, ekonomistlerin katılmadığı ‘‘faiz sebeptir enflasyon sonuçtur’’ tezini de bir dahaledi.
Erdoğan, ‘‘Döviz kurlarındaki oynaklığın azalmasından ve istikrarın devamından çok mutluyuz. Finansal piyasalardaki istikrarın devamına ve TL’ye olan ilginin artmasına yönelik ek çalışmalarımız sürüyor. Öteki taraftan biliyorsunuz benim bir tezim var; ‘faiz sebep, enflasyon sonuçtur.’ Gerçekten de sonucu, kendini gösteriyor. Enflasyon, düşüşe girmiştir, girecektir. Bu bir kez kesin. 20 Aralık burada bir dönüm noktası oldu. Faizde de artık düşüşler başladı. Bir orta biliyorsunuz (dolar/TL) 12’ye falan geldi, hatta daha aşağıya da geldi. daha sonra tekrar bir çıkış yaşandı. Lakin bunu da aşağıya çekeceğiz. Yavaş yavaş, kademeli bir biçimde, telaşlı olmadan kur da düşecek, faiz de tıpkı biçimde düşecek ve 2022 bizim en parlak yılımız olacak inşallah. 2023’e de aslına bakarsanız bu biçimde gireceğiz. Bu enflasyonun da düşüşünü getirir, enflasyon düşecek’’ dedi.
Erdoğan’ın hem dövizde birebir vakitte faizde ‘‘kademeli düşüş’’ olacağını söylemesinin vakit içindeması da dikkat çekti. Çünkü iki gün daha sonra 20 Ocak Perşembe günü Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Heyeti (PPK) yılın birinci toplantısını yapacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘‘Ben sinyalimi belirli yerlere vermiş oluyorum. Bundan daha sonra enflasyonun daha üst çıkması mümkün değil. Çünkü faiz oranlarında da düşüşe geçiyoruz’’ demesi daha sonrası 2021 yılının son dört ayında art geriye yaptığı beş yüz baz puan indirimle siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e düşüren PPK bu sefer nasıl bir tavır takınacak?
Atabay: ‘‘Yılın birinci üç ayı faiz indirimi yapılmaması konusunda Erdoğan ikna edilmiş üzere görünüyor’’
Ekonomist Güldem Atabay, 20 Aralık’taki döviz muhafazalı TL mevduatı açıklamasından bir gün evvel ‘‘Halkımı faize ezdirmeyeceğim’’ diyen Erdoğan’ın yılın birinci çeyreğinde faiz indirimi yapılmaması konusunda ikna edildiği görüşünde.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Atabay, ‘‘Hazine Bakanı Nureddin Nebati birkaç gün evvel, ‘Merkez Bankası’nın nasıl karar alacağını bilmiyorum. Benim görüşüm, Ocak, Şubat ve Mart ayını şöyleki bir görmemiz lazım’ demişti. Aslında bu kelamlar Merkez Bankası’nın 19 Aralık’taki ‘para siyaseti tesir alanı haricindeki arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu süreksiz tesirlerin ima ettiği alanın kullanmasının tamamlanmasına karar vermiştir. Alınmış olan kararların birikimli tesirleri 2022 yılının birinci çeyreğinde yakından takip edilecek’ görüşüyle uyumlu. Cumhurbaşkanı’nın da bugün ‘kademeli’ faiz indiriminden kelam etmesi kendisinin de ikna edildiğini gösteriyor. Bu bağlamda yalnız bu ay değil, ben Şubat ve Mart aylarında da indirim beklemiyorum’’ dedi.
Lakin Atabay’a bakılırsa, yılın ikinci çeyreği ile başlayacak faiz indirim süreci döviz fiyatlarında artışı da birlikteinde getirecek.
‘‘Faizleri yılın üç ayı sabit tutmak konusunda Cumhurbaşkanı ile pazarlık edilmiş. Fakat daha sonrasında Nisan ayında en az iki yüz baz puanlık hatta tahminen 250 baz puanlık bir indirim gelecektir. Cumhurbaşkanı’nın kademeli indirimden ve tek haneli kelamlarından asıl gayenin yüzde 9 siyaset faizi olduğu anlaşılıyor. O niçinle Mayıs’ta bekleme ve Haziran ayında yeni bir indirim gelebilir.’’
Prof. Güneş: ‘‘Faiz indirimi olur mu sorusuna, ilahiyatçılar karşılık versin’’
Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden Hurşit Güneş ise ekonomik göstergelere bakarak faiz siyaseti hakkında yorum yapmanın artık imkansız olduğunu söylüyor.
VOA Türkçe’nin ulaştığı Profesör Güneş, ‘‘Bir ekonomist faiz indirimi konusunda yorum yaparken neye bakar? Enflasyon raporu ne diyor? Çekirdek enflasyon nerede? Manşet enflasyon hangi düzeyde? Fakat maalesef son bir yıldır bunlar artık kararsız. Ayrıyeten gelinen noktada enflasyonun denetimi de Merkez Bankası’nın gündeminden çıkarıldı. Nas diye bir kavramı Cumhurbaşkanı, iktisat literatürüne sokmaya çalıştı. Bu niçinlerle ‘faiz indirimi olur mu olmaz mı’ sorusuna biz iktisatçılar değil de psiko-politik yorum yapanlar yahut ilahiyatçılar karşılık verse daha manalı olabilir. Mevcut parametrelerle makul bir var iseyımda bulunmak mümkün değil. Kaldı ki Cumhurbaşkanı, 2022 yılının en başarılı yıl olacağını söylüyor. Bu enflasyonla bu imkansız. ‘Krizin en tabanından bir toparlanma olur mu?’, tahminen bu konuşulabilir. Gerçek gelirlerde bir toparlanma görürlerse sonbaharda seçime gitmek isteyebilirler. Fakat o da kolay değil. Üstelik bugüne kadar yalnız Batı ülkelerinde değil doğuda da devalüasyon yemiş hiç bir hükümet 1946’dan beri iktidarını koruyabilmiş, seçim kazanabilmiş değil. 2018 krizinden daha sonra Erdoğan da kaybetti. Bir daha sonraki seçimde de bu tablo ile bir daha başarısız olacaktır’’ dedi.
Atabay: ‘‘Yıl sonu enflasyonu yüzde 35-40 olur, 2022’nin en düzgün yıl olması gerçekçi değil’’
Cumhurbaşkanı Erdoğan tıpkı ortağı MHP önderi Devlet Bahçeli üzere uzun müddettir erken seçime kapıyı kapadı. Bugünkü konuşmasında da yeterli geçecek bir ekonomik yıldan daha sonra 2023’e parlak bir biçimde girileceği umudunu lisana getiriyor. Güldem Atabay da Hurşit Güneş üzere bu biçimde bir savın gerçekleşmesini epeyce beklenen görmüyor.
Atabay, ‘‘ Cumhurbaşkanı, 2022 yılının en yeterli yıl olacağı kanısında. Öncelikle enflasyona bakalım Mayıs ayında yüzde 50-60 aralığında olması bekleniyor. Bu düzeyde bir enflasyonla Dolar/TL kuru 16-17’lere gidecek. FED’in faiz indirimlerini de akılda tutalım. ÜFE’den TÜFE’ye geçişi de hesap edelim, en düzgün ihtimalle enflasyon yıl sonunda yüzde 35-40’lar düzeyinde olur. Hazine Bakanı’nın tek haneli enflasyon gayesi epey gerçekçi değil. Baz tesiriyle de bu düzeyler mümkün değil. bununla birlikte Cumhurbaşkanı’nın 2022 yılı en âlâ yıl olacak görüşü de o denli. Bu yaklaşımlar matematik dışı. Bana kalırsa hükümet ite kaka 2023 yılının bahar aylarına kadar gitmek isteyecektir. Merkez Bankası’nın genel konseyi 3 Şubat’a almasının sebebi, büyük ihtimalle 44 milyar liralık karın ve 6 milyar lira civarındaki yedek akçenin halkın ağırlaşan hayat kaidelerini kolaylaştırmak için harcanacağı (içindir). Fakat bir daha de iktisat dayanır mı buna emin değilim. Kasım ayında bir erken seçim beni şaşırtmaz’’ diye konuştu.
VoA – Hilmi Hacaloğlu
Bugün Arnavutluk’un başşehri Tiran’dan dönen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan resmi ziyaret öncesi uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada hafta sonu Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin 131 milyar liraya ulaştığını duyurduğu döviz muhafazalı TL mevduata olan ilginin memnuniyet verici olduğunu söylemiş oldu.
Erdoğan: ‘‘2022 en parlak yılımız olacak, 2023’e bu biçimde gireceğiz’’
Döviz kurlarındaki oynaklığın azalması ve istenen istikrarın artmasıyla bir arada 2022’in AKP iktidarının en parlak yılı olacağını öne süren Cumhurbaşkanı, ekonomistlerin katılmadığı ‘‘faiz sebeptir enflasyon sonuçtur’’ tezini de bir dahaledi.
Erdoğan, ‘‘Döviz kurlarındaki oynaklığın azalmasından ve istikrarın devamından çok mutluyuz. Finansal piyasalardaki istikrarın devamına ve TL’ye olan ilginin artmasına yönelik ek çalışmalarımız sürüyor. Öteki taraftan biliyorsunuz benim bir tezim var; ‘faiz sebep, enflasyon sonuçtur.’ Gerçekten de sonucu, kendini gösteriyor. Enflasyon, düşüşe girmiştir, girecektir. Bu bir kez kesin. 20 Aralık burada bir dönüm noktası oldu. Faizde de artık düşüşler başladı. Bir orta biliyorsunuz (dolar/TL) 12’ye falan geldi, hatta daha aşağıya da geldi. daha sonra tekrar bir çıkış yaşandı. Lakin bunu da aşağıya çekeceğiz. Yavaş yavaş, kademeli bir biçimde, telaşlı olmadan kur da düşecek, faiz de tıpkı biçimde düşecek ve 2022 bizim en parlak yılımız olacak inşallah. 2023’e de aslına bakarsanız bu biçimde gireceğiz. Bu enflasyonun da düşüşünü getirir, enflasyon düşecek’’ dedi.
Erdoğan’ın hem dövizde birebir vakitte faizde ‘‘kademeli düşüş’’ olacağını söylemesinin vakit içindeması da dikkat çekti. Çünkü iki gün daha sonra 20 Ocak Perşembe günü Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Heyeti (PPK) yılın birinci toplantısını yapacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘‘Ben sinyalimi belirli yerlere vermiş oluyorum. Bundan daha sonra enflasyonun daha üst çıkması mümkün değil. Çünkü faiz oranlarında da düşüşe geçiyoruz’’ demesi daha sonrası 2021 yılının son dört ayında art geriye yaptığı beş yüz baz puan indirimle siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e düşüren PPK bu sefer nasıl bir tavır takınacak?
Atabay: ‘‘Yılın birinci üç ayı faiz indirimi yapılmaması konusunda Erdoğan ikna edilmiş üzere görünüyor’’
Ekonomist Güldem Atabay, 20 Aralık’taki döviz muhafazalı TL mevduatı açıklamasından bir gün evvel ‘‘Halkımı faize ezdirmeyeceğim’’ diyen Erdoğan’ın yılın birinci çeyreğinde faiz indirimi yapılmaması konusunda ikna edildiği görüşünde.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Atabay, ‘‘Hazine Bakanı Nureddin Nebati birkaç gün evvel, ‘Merkez Bankası’nın nasıl karar alacağını bilmiyorum. Benim görüşüm, Ocak, Şubat ve Mart ayını şöyleki bir görmemiz lazım’ demişti. Aslında bu kelamlar Merkez Bankası’nın 19 Aralık’taki ‘para siyaseti tesir alanı haricindeki arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu süreksiz tesirlerin ima ettiği alanın kullanmasının tamamlanmasına karar vermiştir. Alınmış olan kararların birikimli tesirleri 2022 yılının birinci çeyreğinde yakından takip edilecek’ görüşüyle uyumlu. Cumhurbaşkanı’nın da bugün ‘kademeli’ faiz indiriminden kelam etmesi kendisinin de ikna edildiğini gösteriyor. Bu bağlamda yalnız bu ay değil, ben Şubat ve Mart aylarında da indirim beklemiyorum’’ dedi.
Lakin Atabay’a bakılırsa, yılın ikinci çeyreği ile başlayacak faiz indirim süreci döviz fiyatlarında artışı da birlikteinde getirecek.
‘‘Faizleri yılın üç ayı sabit tutmak konusunda Cumhurbaşkanı ile pazarlık edilmiş. Fakat daha sonrasında Nisan ayında en az iki yüz baz puanlık hatta tahminen 250 baz puanlık bir indirim gelecektir. Cumhurbaşkanı’nın kademeli indirimden ve tek haneli kelamlarından asıl gayenin yüzde 9 siyaset faizi olduğu anlaşılıyor. O niçinle Mayıs’ta bekleme ve Haziran ayında yeni bir indirim gelebilir.’’
Prof. Güneş: ‘‘Faiz indirimi olur mu sorusuna, ilahiyatçılar karşılık versin’’
Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden Hurşit Güneş ise ekonomik göstergelere bakarak faiz siyaseti hakkında yorum yapmanın artık imkansız olduğunu söylüyor.
VOA Türkçe’nin ulaştığı Profesör Güneş, ‘‘Bir ekonomist faiz indirimi konusunda yorum yaparken neye bakar? Enflasyon raporu ne diyor? Çekirdek enflasyon nerede? Manşet enflasyon hangi düzeyde? Fakat maalesef son bir yıldır bunlar artık kararsız. Ayrıyeten gelinen noktada enflasyonun denetimi de Merkez Bankası’nın gündeminden çıkarıldı. Nas diye bir kavramı Cumhurbaşkanı, iktisat literatürüne sokmaya çalıştı. Bu niçinlerle ‘faiz indirimi olur mu olmaz mı’ sorusuna biz iktisatçılar değil de psiko-politik yorum yapanlar yahut ilahiyatçılar karşılık verse daha manalı olabilir. Mevcut parametrelerle makul bir var iseyımda bulunmak mümkün değil. Kaldı ki Cumhurbaşkanı, 2022 yılının en başarılı yıl olacağını söylüyor. Bu enflasyonla bu imkansız. ‘Krizin en tabanından bir toparlanma olur mu?’, tahminen bu konuşulabilir. Gerçek gelirlerde bir toparlanma görürlerse sonbaharda seçime gitmek isteyebilirler. Fakat o da kolay değil. Üstelik bugüne kadar yalnız Batı ülkelerinde değil doğuda da devalüasyon yemiş hiç bir hükümet 1946’dan beri iktidarını koruyabilmiş, seçim kazanabilmiş değil. 2018 krizinden daha sonra Erdoğan da kaybetti. Bir daha sonraki seçimde de bu tablo ile bir daha başarısız olacaktır’’ dedi.
Atabay: ‘‘Yıl sonu enflasyonu yüzde 35-40 olur, 2022’nin en düzgün yıl olması gerçekçi değil’’
Cumhurbaşkanı Erdoğan tıpkı ortağı MHP önderi Devlet Bahçeli üzere uzun müddettir erken seçime kapıyı kapadı. Bugünkü konuşmasında da yeterli geçecek bir ekonomik yıldan daha sonra 2023’e parlak bir biçimde girileceği umudunu lisana getiriyor. Güldem Atabay da Hurşit Güneş üzere bu biçimde bir savın gerçekleşmesini epeyce beklenen görmüyor.
Atabay, ‘‘ Cumhurbaşkanı, 2022 yılının en yeterli yıl olacağı kanısında. Öncelikle enflasyona bakalım Mayıs ayında yüzde 50-60 aralığında olması bekleniyor. Bu düzeyde bir enflasyonla Dolar/TL kuru 16-17’lere gidecek. FED’in faiz indirimlerini de akılda tutalım. ÜFE’den TÜFE’ye geçişi de hesap edelim, en düzgün ihtimalle enflasyon yıl sonunda yüzde 35-40’lar düzeyinde olur. Hazine Bakanı’nın tek haneli enflasyon gayesi epey gerçekçi değil. Baz tesiriyle de bu düzeyler mümkün değil. bununla birlikte Cumhurbaşkanı’nın 2022 yılı en âlâ yıl olacak görüşü de o denli. Bu yaklaşımlar matematik dışı. Bana kalırsa hükümet ite kaka 2023 yılının bahar aylarına kadar gitmek isteyecektir. Merkez Bankası’nın genel konseyi 3 Şubat’a almasının sebebi, büyük ihtimalle 44 milyar liralık karın ve 6 milyar lira civarındaki yedek akçenin halkın ağırlaşan hayat kaidelerini kolaylaştırmak için harcanacağı (içindir). Fakat bir daha de iktisat dayanır mı buna emin değilim. Kasım ayında bir erken seçim beni şaşırtmaz’’ diye konuştu.
VoA – Hilmi Hacaloğlu