“Hemşerim memleket nire”

CatWalk

New member
Efnan Atmaca – Ağır olur göçmenin bavulu zira ortasında umutları, hasreti, sevdikleri, kaygıları, ardında bıraktıkları vardır ve olağan olarak kültürü. Bundan tam 60 yıl evvel ‘daha uygun bir hayat’ umuduyla Almanya’ya büyük bir göç yaşandı Türkiye’den. 30 Ekim 1961’de Türkiye ile Almanya içinde imzalanan İşgücü Muahedesi iki ülkenin kültüründe derinden izler oluşturdu. Mutabakatla iki sene daha sonra dönmeleri planlanan “misafir işçiler”in 1964’te daha uzun kalmalarının önü açıldı, çabucak sonrasında ailelerini yanlarına getirmelerine müsaade verildi. “Misafir işçi”ler evvel “yabancı”, daha sonra “vatandaş” oldu. 90’larda Cartel’in müziğinde da “Sen Türksün Almanyalı” dediği üzere iki ortada kalmış bir nesil vardı o senelerda. yıllar ortasında iki kültür birbirinden etkilendi. Farklı nesiller geldi. Almanya Ulusal Takımı’nda oynayan Türk asıllı isimlerle gurur duyduk. En son Uğur Şahin ve Hasret Türeci’nin tüm dünyaya umut olan aşıyı bulmalarıyla hepimizin göğsü kabardı. Çok uzun bir kıssa göç tarihi. Artık bu kıssa, istanbulberlin’in #60JahreMusik projesiyle müzik üzerinden mercek altına alınıyor. Proje göç tarihini müzik üzerinden okuyor. Ve göçün oluşturduğu öyküleri müzikle okuyup bugünü sağlayan şartlara ışık tutmayı hedefliyor.

Proje kapsamında periyot şahitleriyle görüşme ve anekdotlarla zenginleştirilen yedi araştırma yazısı, devirlerinin kıymetli müzisyenleriyle yapılan yedi röportaja yer verilirken müzikle ilişkili kısa göç kıssaları de sanatseverlerle buluşuyor.istanbulberlin’in kurucusu Sedef İlgiç bu projeyle diyalog ortamının oluşumuna katkıda bulunabilmeyi ve öyküsünü paylaşmak isteyen her bölüme açık olduklarını söylüyor.


Genç jenerasyon neler söylüyor?

Proje göçün hem müzikle ilgili ferdî öyküler birebir vakitte müzik piyasası ve farklı kesitler içindeki kültürel etkileşim üstündeki tesirine odaklanıyor. İlgiç ve Stuttgart’ta yaşayan proje partneri Nazlı Sağdıç Pilcz ile (DJ Funshine) bu etkiyi araştırmak için göçün evvela bireyler, göç eden birinci jenerasyon, orada doğan birinci nesil ve artık oralı olan üçüncü nesil üstündeki tesirlerini ve şahsi öyküleri öne çıkarmak istiyorlar. Müzisyenler, müzik üzerine çalışan akademisyenler, gazeteciler, bahis hakkında kitaplar yazmış olan araştırmacılarla bağlantıya geçip bu şahsi paylaşımlara alan açmanın empatiyi getirebileceğine inanarak görüşmeler yapıyorlar. Projenin başka ayağı ise müzik tarihinde Türkiye’den türlü sebeplerle göç edenlerin Almanya’da ürettiği müziğin oradaki piyasada nasıl yer bulduğunu araştırmak. İlgiç “Almanya’daki müzik icracılarının Alman müzik piyasasının ortasında değil de adeta kendisine paralel cihan yarattığını keşfettik. Müzik aracılığıyla Almanlar ve göçmenler içinde bir etkileşim olmuş mu, ne vakitten itibaren bir bağlantı kurulmuş arkasına düştüğümüz değerli sorulardandı” diyerek anlatıyor.


Proje üç kısımdan oluşuyor. İlgiç bu üç kısmı anlatırken “İlki yayın yapmaya başladığımız 1961-1990 periyodu, ikinci kısım hip hop kültürüne adanmış olacak. Son kısımda bugün Almanya’da müzik icra eden genç neslin fikirlerine yer vermeyi planlıyoruz. Bu alanda daha hayli akademik çalışmaya yer olduğuna inanıyorum. Zira bugüne geldiğimizde, göçün kendisinin baskın durum hâline geldiğini görüyoruz ve artık kökenin neresi olduğunun bir kıymeti kalmıyor, hatta ‘memleket neresi?’ sorusu ırkçılığa işaret edebiliyor. ötürüsıyla bugünü değerlendirirken yeni kıstaslara muhtaçlığımız var” diyor.

Birinci aktiflik bugün

Projenin birinci aktifliği bugün Berlin’de yapılıyor. Projenin temel aktörleri Almanya’da yaşayan Türkiye kökenli müzisyenler olduğu için Berlin etkinliğinde de Almanya’da yaşayan konuklar yer alıyor. Programda müzikle temaslı göç kıssalarını paylaşacak konuklar da var.

Yeni ve eski göç içinde bağlar kurmayı hedefleyen söyleşiye kült Cartel ve Karakan oluşumlarının kurucularından Kabus Kerim ve caz müzisyeni Başak Yavuz katılıyor. Kasım ayında yapılması planan İstanbul etkinliğindeyse müziğin Türkiye’den Almanya’ya seyahatini bu sefer Almanya’dan Türkiye’ye getirmeyi hedefliyor istanbulberlin.


Yeni dalga göç

istanbulberlin, #60JahreMusik etkinlikleriyle artık Almanyalı olmuş bireylerle yeni göç edenler içinde bir diyalog olup olmadığı, nasıl bir etkileşim gerçekleştiği ve yeni göç tecrübesinin bu birikimin inşa edilip edilmediği hususlarına odaklanarak bu sorulara – karşılık bulmayı hedefliyor. Zira Almanya’ya Türkiye’den 2000’ler daha sonrası yoğunluklu beyin göçü yaşanıyor. Bu göçe “yeni dalga” diyenler de olduğunu söylüyor Sedef İlgiç: “Berlin etkinliğimizi bu sorunun doğurduğu sorular üzerinden kurguladık. Müzik açısından yanıtlamak isterim, 60’lardan itibaren Almanya’ya göç eden müzisyenler ve orada doğan daha sonraki jenerasyonlar epeyce yol kat etti. Bugün Almanya’ya göç eden müzisyenler bu birikime değer verdiklerine dair demeçler veriyor.”


Cartel bir numara en büyük! Cehennemden çıkan çılgın Türk

Sedef İlgiç projeyle ilgili sorularımıza karşılık verirken göçün kısa bir müzikal özetini de yapıylor. “1961 yılından itibaren Almanya’ya göç eden emekçiler, elbette kültürlerini de birliktelerinde götürdüler. Evvel personel yurtlarında arkadaşlar içinde cümbüş için yapılan müzik, sonrasındasında konserlere dönüştü, derneklerin geceleri, düğün müzisyenliği bölümler oluşturdu. Alman plak şirketleri Türk sanatkarlarla çalışmayınca albüm yapma işini de Türkler üstlendi, Almanya’da plak şirketleri kuruldu. Unkapanı Almanya’daki bu müzik piyasasının farkına vardı, Almanya’daki müzisyenler içinde kaset furyası başladı. Kasetler iş yapıyordu zira gurbetçi otomobilde kaset dinliyordu, plağa nazaran daha pratikti. daha sonra Türkiye’den sanatkarların Almanya turneleri başladı. Almanlar bu büyük müzik piyasasını değerlendiremediler. Öte yandan bu süreçte Almanya’ya sırf emekçi olarak değil bununla birlikte sadece teknik imkânlardan yararlanmak ve albüm kaydetmek için ya da siyasi niçinlerle gidenler de vardı. Birinci vakit içinderda tüm bu müzik piyasası, Alman müzik piyasasına paralel gerçekleşti ve kıymetli bir ekonomik yansıması vardı. ötürüsıyla o günlerde gerçekleşmeyen kültürel etkileşim, bugün üçüncü jenerasyonun ilgisiyle gerçekleşiyor. Almanya’da Türkiye’den gelen müziğin kurumsallaşmasıyla ilgili hâlâ adımlar atılıyor.

Bir öbür kıymetli nokta Almanya’daki hip hop külçeşidinin oluşumu ve göçün bu kültürdeki değerli tesiri. 90’lara gelindiğindeyse, ırkçılığın yükselişiyle bir arada yaşanan fecî olaylara karşı yansılar müzikte de yankısını buldu. Türkiye kökenli ikinci jenerasyon, Amerika’dan dünyaya yayılan hip hop külçeşidini benimsedi. Türkçe rap Almanya’dan sırf Cartel ile Türkiye’ye değil, hem de dünyaya yayıldı. Bugün bu tesirler sürüyor.”
 
Üst