Türk Lirası son bir buçuk aydır bir daha kıymet kaybetme sürecinde ve son iki haftadır bu dinamik güç kazanmış görünüyor. Temel sebebi AKP hükümetinin para ve maliye siyasetlerine bağlı olarak yükselen enflasyon, dış borç ödemeleri ve artan cari açığın döviz bulma baskısı yarattığı ortamda merkez bankasının döviz rezervlerinin geri dönülmez noktaya kadar satmış ve satmakta oluşu. Ve tabi her alanda idare krizi ortasında olan Türkiye’ye yabancı yatırımcının artık uğramayışı.
Harika bono haberleri ile TL de kısa bir pahalanmanın akabinde Kabine toplantısı daha sonrası husus tahvil yerine uzaya bağlanınca izlediğimiz seyrine döndü bir daha hafta başında. Muhteşem bononun sızan haberlere karşın açıklanmaması olumlu bir haber Hazine’nin üzerinde oluşturacağı yükler açısından. Lakin büsbütün iptal edilmiş olması yerine uygun vaktin kollanmakta oluşu daha büyük mümkünlük.
Ancak tabi içeride iktisat idaresinde yapılan büyük yanlışları çırılçıplak ortaya seren dış ekonomik gelişmeler açısından hiç bir değişiklik yok.
ABD merkez bankası Fed tarafında belirsizlik neredeyse kalmadı artık; en azından 2022 sonuna kadar. Yüzde 2 enflasyon gayesine rağmen yüze 8,3’te olan ABD enflasyonunu süratle düşürmek için agresif faiz artışları ve önden yüklemeli bilanço daraltma adımlarıyla banka yola yola devam edecek. Bu da varlık balonların hava kaçırmasına, Dolar Endeksinin kuvvetli seyrinin devamına yol açacak. Ne vakit ABD iktisadında 2023 ortalarından itibaren sakinlik alametleri ortaya çıkmaya başlayacak ve enflasyonda manalı bir gerileme elde edilecek; Fed de bu biçimde mali sıkılaştırma temposunu düşürmeye başlayacak. Muhtemelen bu durum 2023 ortalarında gerçekleşecek. Bir yol kazası şayet olmazsa, 2024’te Fed yapacağını yapmış, kenardan gelişmeleri izliyor olacak.
Burada tek sürpriz enflasyonda daha yapışkan bir surece 50 baz puanın üzerinde faiz artışların eşlik etmesinin gerekeceği senaryo ki şimdilik bu durum genel beklentinin hayli haricinde.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafında ise uzun vakittir devam eden belirsizlik, daha yeni yeni yerini planlara ilişkin piyasaya daha net verilen bildirilerine bıraktı. Bu da çabucak kendini 1,04’ün altına inen Euro/dolar paritesinin 1,07’ye yükselmesiyle muhakkak etti. Birebir gelişimin yansıması olarak da biz Euro/TL’nin 17,00’nin üzerine geçerek 17,35’lere kadar ulaştığını izledik. Neredeyse eş vakitli olarak Dolar Endeksi de 105 sonundan 101 düzeylerine geriledi.
bu biçimde ECB’nin planlarına biraz daha yakından bakmakta yarar var.
Son periyot ECB üyelerinden gelen açıklamalar ve genelde Bloomberg’de çıkan yorumlara göre şimdiye dek son 40 yılın tepesine ulaşan enflasyonla uğraşta Fed’in gerisinde kalmayı yeğleyen banka artık kamuoyuna planlarının değiştiği konusunda hayli daha açık iletiler vermeye başladı.
Mayıs başlarında birinci defa temmuzda birinci faiz artışı yapabileceği açıklamalarını yapmaktan, birinci faiz artışının 50 baz puan olacağı ve sene sonunda da mevcuttaki negatif faiz düzeyinin müspet alana çekilmiş olacağını açıklamaya kadar vardırdı planlarını.
Tam pandemi çıkışına denk gelen yüksek enflasyon Ukrayna işgali ile birlikte sakinlik yaratabilir kaygıları ECB’nin planlarını domine ederken, gelen ekonomik datalar en azından 2022 için sakinlik tehdidinin gerçekleşmediğini yansıtmakta. Salı günü açıklanan Euro Bölgesi PMI dataları Almanya’da ekonomik aktivitenin kuvvetli devam ettiğini, Fransa’da ise fakat marjinal ölçüde yavaşladığını yansıtıyor. Çok yüksek enflasyona gecikilmeden ve enflasyon yeterlice kök salmadan merkez bankasının müdahalesi için uygun bir ortam tabi bu. Avrupa iktisadının büyümesinde tepe Temmuz-Ağustos aylarında görülecek büyük olasılıkla ve 2022 sonlarında ekonomilerde yavaşlama başlayarak 2023 ortalarında düzgünce hissedilir hale gelecek. ECB’nin gayesi da bu sürece enflasyonda düşüş yaratarak dahil olmak.
Geriye belirsizlik olarak kalan da temmuzda faiz artışlarının başlamasına bilanço küçültme adımlarının eşlik edip etmeyeceği. Tartışmanın netleşeceği yer ise 9 Haziran ECB toplantısı olarak beklenmekte.
Banka Lideri Lagarde’a nazaran enflasyon çabucak hemen arz kaynaklı şoklar niçiniyle yükselmekte ve talep tesiri sonlu. Bu niçinle faiz artışına onay verse de 50 baz puanın savunucuları içinde değil. Ama şimdiye dek gelen bilgiler çekirdek enflasyondaki yükselişin devamına işaret ederek Lagarde’ı azınlıkta bırakacak güçte.
ECB son 10 yıldır faiz artışına gitmedi ve mevcut durumda hem İngiltere merkez bankası BoE tıpkı vakitte Fed’in çok gerisinde. Bu da euro üzerinde kıymet kaybı tarafında baskı yaratmakta. Paha kaybı enflasyonu güçlendirme potansiyeli manasına gelirken, paritelerde çok savrulmalara yol açıyor.
ECB’nin “nötr faiz” oranı olarak gördüğü düzey, yani iktisada ne dayanak ne köstek olan düzey tarifi %1-2 içinde. Banka büyük olasılıkla bu düzeye 2023 ortalarında ıulaşmı olacak üyelerden gelen açıklamalara bakılırsa. Önümüzdeki sene ortalarında bu düzeyin ötesine geçmenin gerekliliğini ise euro bölgesi için yüzde 7’nin üzerinde seyreden enflasyonun gaye yüzde 2’ye ne kadar yaklaştığı belirleyecek.
Euro Bölgesi Enflasyon
Şu durumda euro/dolar paritesinin 107,0 civarından bir daha 1,10-1,15’lere yönelmesi mümkün mü? Yoksa Dolar Endeksi gücünü bir daha müdafaaya mı başlayacak?
Türkiye açısından hem ana ihracat pazarının euro bölgesi olması bu sorunun yanıtını değerli kılıyor.
Enflasyon ve faiz düzeylerinde Fed ve ECB’nin mukayeseli performansı yanında büyüme performansı da belirleyici olacak bu durumda.
ABD iktisadı ismine nötr faiz düzeyi %3-3,5 ile ECB’nin %1-2 aralığının üzerinde. Bunlar tabi varsayımı kaba bilgiler. Ama daha net olan iki bölge içindeki ekonomik büyüme dinamikleri. Burada durum ABD iktisadı lehine. Ama ABD tarafında da uygunca tabana yayılan enflasyonu dizginlemek için Fed’in nötr düzeyin üzerine çıkma ve ekonomik büyümeyi daha süratli yavaşlatma mümkünlüğü daha yüksek.
Bu beklentiler çerçevesinde Dolar Endeksi’nin gerilediği 101,0 civarından bir daha 105,0 düzeyine yönelmesi gerek. Ama orası bu yılın doruğu olarak görünüyor ve üstü artık epeyce beklenmemeli. Euro/dolar paritesi için de makul düzey 1,05-1,08 aralığı; ötesi görünmüyor en azından 2022 sonuna kadar. 2023 beklentileri için sene sonuna hakikat bir daha pahalandırmak gerekli keza 2022 sonunda her iki iktisatta de enflasyonla çaba için atılan adımların ne ölçüde tesirli olacağı 2023 senaryolarını belirleyecek.
Türkiye iktisadı açısından 2022’de yavaşlama işaretleri gösteren ihracat artışının 2023’de güzelce elle tutulur bir yavaşlamaya dönüşeceğini anlamak kıymetli. Bunun dış ticaret açığındaki artış kaynaklı TL üstündeki baskıları hafifçeletmesi beklenebilir. Lakin Türkiye iktisadına özel hastalıklı para siyaseti ve artmaya devam edeceği anlaşılan enflasyon TL üzerinde dinamikleri daha fazla etkiliyor. TL’de paha kaybının beklendiği 2022 ikinci yarıda mevcut Fed-ECB ve euro/dolar dinamikleri ortasında her iki para ünitesinin de TL karşında kıymet hasılatının farklı tempolarda olması için bir niye görünmüyor öbür yandan. Son iki haftada Euro’da izlediğimiz rallinin devamı beklenmediği için temel niye olarak.
Ancak netleştirmekte yarar var. TL açısından 2022 kalan aylarda taraf daha tabanlara gerçek her iki para ünitesine karşı da. Sonbahar ayları bu eğilimin daha ağır hissedildiği bir devir olmaya da aday.
GA.
Harika bono haberleri ile TL de kısa bir pahalanmanın akabinde Kabine toplantısı daha sonrası husus tahvil yerine uzaya bağlanınca izlediğimiz seyrine döndü bir daha hafta başında. Muhteşem bononun sızan haberlere karşın açıklanmaması olumlu bir haber Hazine’nin üzerinde oluşturacağı yükler açısından. Lakin büsbütün iptal edilmiş olması yerine uygun vaktin kollanmakta oluşu daha büyük mümkünlük.
Ancak tabi içeride iktisat idaresinde yapılan büyük yanlışları çırılçıplak ortaya seren dış ekonomik gelişmeler açısından hiç bir değişiklik yok.
ABD merkez bankası Fed tarafında belirsizlik neredeyse kalmadı artık; en azından 2022 sonuna kadar. Yüzde 2 enflasyon gayesine rağmen yüze 8,3’te olan ABD enflasyonunu süratle düşürmek için agresif faiz artışları ve önden yüklemeli bilanço daraltma adımlarıyla banka yola yola devam edecek. Bu da varlık balonların hava kaçırmasına, Dolar Endeksinin kuvvetli seyrinin devamına yol açacak. Ne vakit ABD iktisadında 2023 ortalarından itibaren sakinlik alametleri ortaya çıkmaya başlayacak ve enflasyonda manalı bir gerileme elde edilecek; Fed de bu biçimde mali sıkılaştırma temposunu düşürmeye başlayacak. Muhtemelen bu durum 2023 ortalarında gerçekleşecek. Bir yol kazası şayet olmazsa, 2024’te Fed yapacağını yapmış, kenardan gelişmeleri izliyor olacak.
Burada tek sürpriz enflasyonda daha yapışkan bir surece 50 baz puanın üzerinde faiz artışların eşlik etmesinin gerekeceği senaryo ki şimdilik bu durum genel beklentinin hayli haricinde.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafında ise uzun vakittir devam eden belirsizlik, daha yeni yeni yerini planlara ilişkin piyasaya daha net verilen bildirilerine bıraktı. Bu da çabucak kendini 1,04’ün altına inen Euro/dolar paritesinin 1,07’ye yükselmesiyle muhakkak etti. Birebir gelişimin yansıması olarak da biz Euro/TL’nin 17,00’nin üzerine geçerek 17,35’lere kadar ulaştığını izledik. Neredeyse eş vakitli olarak Dolar Endeksi de 105 sonundan 101 düzeylerine geriledi.
bu biçimde ECB’nin planlarına biraz daha yakından bakmakta yarar var.
Son periyot ECB üyelerinden gelen açıklamalar ve genelde Bloomberg’de çıkan yorumlara göre şimdiye dek son 40 yılın tepesine ulaşan enflasyonla uğraşta Fed’in gerisinde kalmayı yeğleyen banka artık kamuoyuna planlarının değiştiği konusunda hayli daha açık iletiler vermeye başladı.
Mayıs başlarında birinci defa temmuzda birinci faiz artışı yapabileceği açıklamalarını yapmaktan, birinci faiz artışının 50 baz puan olacağı ve sene sonunda da mevcuttaki negatif faiz düzeyinin müspet alana çekilmiş olacağını açıklamaya kadar vardırdı planlarını.
Tam pandemi çıkışına denk gelen yüksek enflasyon Ukrayna işgali ile birlikte sakinlik yaratabilir kaygıları ECB’nin planlarını domine ederken, gelen ekonomik datalar en azından 2022 için sakinlik tehdidinin gerçekleşmediğini yansıtmakta. Salı günü açıklanan Euro Bölgesi PMI dataları Almanya’da ekonomik aktivitenin kuvvetli devam ettiğini, Fransa’da ise fakat marjinal ölçüde yavaşladığını yansıtıyor. Çok yüksek enflasyona gecikilmeden ve enflasyon yeterlice kök salmadan merkez bankasının müdahalesi için uygun bir ortam tabi bu. Avrupa iktisadının büyümesinde tepe Temmuz-Ağustos aylarında görülecek büyük olasılıkla ve 2022 sonlarında ekonomilerde yavaşlama başlayarak 2023 ortalarında düzgünce hissedilir hale gelecek. ECB’nin gayesi da bu sürece enflasyonda düşüş yaratarak dahil olmak.
Geriye belirsizlik olarak kalan da temmuzda faiz artışlarının başlamasına bilanço küçültme adımlarının eşlik edip etmeyeceği. Tartışmanın netleşeceği yer ise 9 Haziran ECB toplantısı olarak beklenmekte.
Banka Lideri Lagarde’a nazaran enflasyon çabucak hemen arz kaynaklı şoklar niçiniyle yükselmekte ve talep tesiri sonlu. Bu niçinle faiz artışına onay verse de 50 baz puanın savunucuları içinde değil. Ama şimdiye dek gelen bilgiler çekirdek enflasyondaki yükselişin devamına işaret ederek Lagarde’ı azınlıkta bırakacak güçte.
ECB son 10 yıldır faiz artışına gitmedi ve mevcut durumda hem İngiltere merkez bankası BoE tıpkı vakitte Fed’in çok gerisinde. Bu da euro üzerinde kıymet kaybı tarafında baskı yaratmakta. Paha kaybı enflasyonu güçlendirme potansiyeli manasına gelirken, paritelerde çok savrulmalara yol açıyor.
ECB’nin “nötr faiz” oranı olarak gördüğü düzey, yani iktisada ne dayanak ne köstek olan düzey tarifi %1-2 içinde. Banka büyük olasılıkla bu düzeye 2023 ortalarında ıulaşmı olacak üyelerden gelen açıklamalara bakılırsa. Önümüzdeki sene ortalarında bu düzeyin ötesine geçmenin gerekliliğini ise euro bölgesi için yüzde 7’nin üzerinde seyreden enflasyonun gaye yüzde 2’ye ne kadar yaklaştığı belirleyecek.
Euro Bölgesi Enflasyon
Şu durumda euro/dolar paritesinin 107,0 civarından bir daha 1,10-1,15’lere yönelmesi mümkün mü? Yoksa Dolar Endeksi gücünü bir daha müdafaaya mı başlayacak?
Türkiye açısından hem ana ihracat pazarının euro bölgesi olması bu sorunun yanıtını değerli kılıyor.
Enflasyon ve faiz düzeylerinde Fed ve ECB’nin mukayeseli performansı yanında büyüme performansı da belirleyici olacak bu durumda.
ABD iktisadı ismine nötr faiz düzeyi %3-3,5 ile ECB’nin %1-2 aralığının üzerinde. Bunlar tabi varsayımı kaba bilgiler. Ama daha net olan iki bölge içindeki ekonomik büyüme dinamikleri. Burada durum ABD iktisadı lehine. Ama ABD tarafında da uygunca tabana yayılan enflasyonu dizginlemek için Fed’in nötr düzeyin üzerine çıkma ve ekonomik büyümeyi daha süratli yavaşlatma mümkünlüğü daha yüksek.
Bu beklentiler çerçevesinde Dolar Endeksi’nin gerilediği 101,0 civarından bir daha 105,0 düzeyine yönelmesi gerek. Ama orası bu yılın doruğu olarak görünüyor ve üstü artık epeyce beklenmemeli. Euro/dolar paritesi için de makul düzey 1,05-1,08 aralığı; ötesi görünmüyor en azından 2022 sonuna kadar. 2023 beklentileri için sene sonuna hakikat bir daha pahalandırmak gerekli keza 2022 sonunda her iki iktisatta de enflasyonla çaba için atılan adımların ne ölçüde tesirli olacağı 2023 senaryolarını belirleyecek.
Türkiye iktisadı açısından 2022’de yavaşlama işaretleri gösteren ihracat artışının 2023’de güzelce elle tutulur bir yavaşlamaya dönüşeceğini anlamak kıymetli. Bunun dış ticaret açığındaki artış kaynaklı TL üstündeki baskıları hafifçeletmesi beklenebilir. Lakin Türkiye iktisadına özel hastalıklı para siyaseti ve artmaya devam edeceği anlaşılan enflasyon TL üzerinde dinamikleri daha fazla etkiliyor. TL’de paha kaybının beklendiği 2022 ikinci yarıda mevcut Fed-ECB ve euro/dolar dinamikleri ortasında her iki para ünitesinin de TL karşında kıymet hasılatının farklı tempolarda olması için bir niye görünmüyor öbür yandan. Son iki haftada Euro’da izlediğimiz rallinin devamı beklenmediği için temel niye olarak.
Ancak netleştirmekte yarar var. TL açısından 2022 kalan aylarda taraf daha tabanlara gerçek her iki para ünitesine karşı da. Sonbahar ayları bu eğilimin daha ağır hissedildiği bir devir olmaya da aday.
GA.