Sevgili Abim ve idolüm Berat Albayrak maalesef artık iktisadın dümeninde değil. Endişelenmeyin, onu halefleri de ekonomik cehalet kültünün müritleri. Hastalığı değil, semptomlarını tedavi etmek AKP’nin bildiği tek iktisat siyaseti. Ha, bir de her ekonomik icraatta halkın değil, parti ve yandaş yiyicilerin menfaatini gözetme kaidesi var.
Son bir haftadır iktisat ve iş etrafları tüketici kredilerine tavan getirileceği duyumunu deve hamuru üzere çiğneyip tükürüyor. İktisat müellifleri da ideolojik tercihlerine göre bölünmüş durumda. Büyük çoğunluk tüketici kredilerinin “halkın afyonu” olduğu ve bunların artmasının Türkiye’yi Araf’a götüreceği argümanında.
FÖŞ üzere birkaç soyu tükenmek üzere olan kılıç artığı ise Adam Smith’in özgür piyasa iktisadı hakkında en can alıcı teşhisini yenidenlıyor: “Bozuk değilse, tamir etmeye kalkma”.
Türkiye’de tüketici kredisi sorunu yok. Aşağıdaki tablo bu teşhisimi hiç bir tereddüte mahal bırakmadan ispatlıyor:
Toplam krediler 20 Ağustos prestijiyle yıllık olarak %12.9 artmış. Ağustos enflasyonu da herbiçimde Temmuz üzere %19 civarında çıkacak. Yani, son bir yılda gerçek kredi stoğu gözle görülür ölçüde daralmış.
Aşağıdaki grafik ise kredilerde büyüme trendinin çabucak hemen sorun teşkil edecek tempoda olmadığının açık sözü.
Kredilerin trend olarak ne süratle büyüyeceğini TCMB’nin yaptığı gibi 13 haftalık hareketli kredi ivmesiyle (yıllıklandırılmış olarak) ölçüyoruz. Bu tempo hala %11.9. Beklenen enflasyon? TCMB Enflasyon Raporu’na nazaran yıl sonunda %14, özel öngörülere bakılırsa 16% civarında. Bakın, gerçek kredi stoğu bu ölçüme nazaran de daralmaya devam edecek.
Tüketici kredileri özeline geçelim. Son bir yılda %15, yılbaşından bu yana da %8.9 genişleme kaydetmişler. Temmuz prestijiyle yılbaşından bu yana TÜFE %10.41. Bu ölçüme nazaran tüketici kredileri de gerçek olarak daralıyor.
Pekala tüketici kredi stoğu hane halkı gelirine göre abartılı mı? Bizim öngörülerimize nazaran 2021 sonunda nominal GSYH TL6.330 milyar olacak. Toplam tüketici kredilerinin ulusal gelire oranı %15-17 içinde gerçekleşecek. Dünya standardı %50 yahut üstünde. Bakınız, Trading Economics’ten arakladığım aşağıdaki tabloya nazaran, biz pek temkinli borç alan bir milletiz!
Pekala bu biçimde AKP açısından sorun ne? Şirketlere kredi kalmıyor! Birinci bakışta hakikat, ticari krediler son bir yılda %12.9, 2021’de %9 büyümüş. Velakin, Yİ-ÜFE yıllık %44, yılbaşında bu yana ise %25 yükseldiği için, gerçek kesim kredi stoğunu hayli süratli biçimde azaltmış.
Ulaaaa, bu vatan haini ticari bankalar, saf vatandaşı söğüşlemek için kredi kakalıyor! Alın teriyle üreten ve yatırım yaparak ulusal ve yerli ekonomiyi geleceğe taşıyan firmalarımıza kredi vermiyor! Asalım kerataları.
Bu görüş de harika yanlış. Yanlış olduğunu TCMB Banka Kredileri IIci Çeyrek Eğilim Anketi’nden anlıyoruz:
“2021 yılının ikinci çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları temelde tıpkı bıraktığı görülmekle birlikte, alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen kredilerde, uzun vadeli kredilerde ve yabancı para cinsinden açılan kredilerde sıkılaşma olduğu gözlenmektedir.
“2021 yılının üçüncü çeyreği için bankaların beklentisi, genel olarak işletme kredilerine uygulanan standartların temelde birebir bırakılacağı yönündedir”.
Evet, KOBİ’lere kredi vermekte nazlanıyor bankalar. Acep niçin? Karşılık bir daha tıpkı ankette:
“2021 yılının ikinci çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları temelde birebir bıraktığı görülmektedir. Standartları sıkılaştırıcı tarafta etkileyen faktörler genel ekonomik faaliyetlere ait beklentiler, sanayi ya da firmalara ait görünüm ve fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları olurken, standartları gevşetici tarafta etkileyen faktör rekabet baskısı olmuştur”.
Bankalar KOBİ’lere kredi vermekte temkinli, zira geri alma olasılıkları düşük. Zira, verdikleri krediler ellerinde patlayınca, tahsilata/hacze gidemediler. BDDK “yapılandır babam, yapılandır” yönetmelikleriyle zombi şirketlerin tasfiye edilerek “yeşil fidanlara” su gitmesini engelledi.
İşte bu yüzden KGF ya da tüketici kredilerini kısıtlamak yoluyla firmalara daha fazla kredi akmasını sağlamak hödüklük olacak.
Sorun nedir, Kıymetli Dostlarım? Sorun, aslında %30’u geçen, lakin TUIK’in %19 dediği enflasyon kadar artırım alamayan orta ve düşük gelirli sınıfların mecburî muhtaçlıklarını da tüketici kredisiyle karşılama yoluna gitmeleri. Yani, enflasyonu aciliyetle %5’e düşürürseniz, tüketici kredisi sorunu büyük ölçüde azalır.
Sorun ne? Sorun Haziran sonu prestijiyle dahi geniş kapsamlı işsizliğin %25’de katılaşması. Üstelik, iktisat yılın son çeyreğinde yavaşlayacağı için bu oran yükselecek. Doğal olarak tonla tüketici kredisi de batacak.
Sorun ne? Sorun şirketleri kredi yerine özsermaye kullanmaya ikna edememek. Zira, Türkiye’de mülkiyet hakları lağvedildi. AKP yandaşları, Mafya ve bürokrasi namuslu tüccar ve üreticinin malına çöküyor. Bu ortamda kimse şirketine özkaynak koymaz.
Sorun ne? Sorun bir türlü sabit sermaye yatırımı yapamayan özel dalın kar marjlarının daima düşmesi. Yani, nakit akımının kuruması. Firmaların alacaklarını süratle tahsil edeceği faal bir hukuksal düzenek yok. Firma bilançoda para kazanıyor, ancak kasa-bankada nakit sıfır! Mecburen kredi alacak. Alacak kredi notu yoksa da batacak.
Sorun, hiç bir iktisat kuramını anlamaya gerek görmeden ”Ben her şeyi bilirim” başıyla yönetilmesi bu ülkenin. Bu yüzden de patlak veren sorunlar öngörülmez. Tedavileri de öylesine yan tesirlere niye olur ki, yarın daha da Mecnun Dumrul tekniklerle ek tedavi gerekir.
Bedelli Okurlarımdan İngilizce yayın yapan YouTube kanalıma bir gaz atmalarını rica ederim.
Real Turkey Channel
Son bir haftadır iktisat ve iş etrafları tüketici kredilerine tavan getirileceği duyumunu deve hamuru üzere çiğneyip tükürüyor. İktisat müellifleri da ideolojik tercihlerine göre bölünmüş durumda. Büyük çoğunluk tüketici kredilerinin “halkın afyonu” olduğu ve bunların artmasının Türkiye’yi Araf’a götüreceği argümanında.
FÖŞ üzere birkaç soyu tükenmek üzere olan kılıç artığı ise Adam Smith’in özgür piyasa iktisadı hakkında en can alıcı teşhisini yenidenlıyor: “Bozuk değilse, tamir etmeye kalkma”.
Türkiye’de tüketici kredisi sorunu yok. Aşağıdaki tablo bu teşhisimi hiç bir tereddüte mahal bırakmadan ispatlıyor:
Toplam krediler 20 Ağustos prestijiyle yıllık olarak %12.9 artmış. Ağustos enflasyonu da herbiçimde Temmuz üzere %19 civarında çıkacak. Yani, son bir yılda gerçek kredi stoğu gözle görülür ölçüde daralmış.
Aşağıdaki grafik ise kredilerde büyüme trendinin çabucak hemen sorun teşkil edecek tempoda olmadığının açık sözü.
Kredilerin trend olarak ne süratle büyüyeceğini TCMB’nin yaptığı gibi 13 haftalık hareketli kredi ivmesiyle (yıllıklandırılmış olarak) ölçüyoruz. Bu tempo hala %11.9. Beklenen enflasyon? TCMB Enflasyon Raporu’na nazaran yıl sonunda %14, özel öngörülere bakılırsa 16% civarında. Bakın, gerçek kredi stoğu bu ölçüme nazaran de daralmaya devam edecek.
Tüketici kredileri özeline geçelim. Son bir yılda %15, yılbaşından bu yana da %8.9 genişleme kaydetmişler. Temmuz prestijiyle yılbaşından bu yana TÜFE %10.41. Bu ölçüme nazaran tüketici kredileri de gerçek olarak daralıyor.
Pekala tüketici kredi stoğu hane halkı gelirine göre abartılı mı? Bizim öngörülerimize nazaran 2021 sonunda nominal GSYH TL6.330 milyar olacak. Toplam tüketici kredilerinin ulusal gelire oranı %15-17 içinde gerçekleşecek. Dünya standardı %50 yahut üstünde. Bakınız, Trading Economics’ten arakladığım aşağıdaki tabloya nazaran, biz pek temkinli borç alan bir milletiz!
Pekala bu biçimde AKP açısından sorun ne? Şirketlere kredi kalmıyor! Birinci bakışta hakikat, ticari krediler son bir yılda %12.9, 2021’de %9 büyümüş. Velakin, Yİ-ÜFE yıllık %44, yılbaşında bu yana ise %25 yükseldiği için, gerçek kesim kredi stoğunu hayli süratli biçimde azaltmış.
Ulaaaa, bu vatan haini ticari bankalar, saf vatandaşı söğüşlemek için kredi kakalıyor! Alın teriyle üreten ve yatırım yaparak ulusal ve yerli ekonomiyi geleceğe taşıyan firmalarımıza kredi vermiyor! Asalım kerataları.
Bu görüş de harika yanlış. Yanlış olduğunu TCMB Banka Kredileri IIci Çeyrek Eğilim Anketi’nden anlıyoruz:
“2021 yılının ikinci çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları temelde tıpkı bıraktığı görülmekle birlikte, alt kırılımlar incelendiğinde, küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen kredilerde, uzun vadeli kredilerde ve yabancı para cinsinden açılan kredilerde sıkılaşma olduğu gözlenmektedir.
“2021 yılının üçüncü çeyreği için bankaların beklentisi, genel olarak işletme kredilerine uygulanan standartların temelde birebir bırakılacağı yönündedir”.
Evet, KOBİ’lere kredi vermekte nazlanıyor bankalar. Acep niçin? Karşılık bir daha tıpkı ankette:
“2021 yılının ikinci çeyreğinde, bankaların genel olarak işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları temelde birebir bıraktığı görülmektedir. Standartları sıkılaştırıcı tarafta etkileyen faktörler genel ekonomik faaliyetlere ait beklentiler, sanayi ya da firmalara ait görünüm ve fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları olurken, standartları gevşetici tarafta etkileyen faktör rekabet baskısı olmuştur”.
Bankalar KOBİ’lere kredi vermekte temkinli, zira geri alma olasılıkları düşük. Zira, verdikleri krediler ellerinde patlayınca, tahsilata/hacze gidemediler. BDDK “yapılandır babam, yapılandır” yönetmelikleriyle zombi şirketlerin tasfiye edilerek “yeşil fidanlara” su gitmesini engelledi.
İşte bu yüzden KGF ya da tüketici kredilerini kısıtlamak yoluyla firmalara daha fazla kredi akmasını sağlamak hödüklük olacak.
Sorun nedir, Kıymetli Dostlarım? Sorun, aslında %30’u geçen, lakin TUIK’in %19 dediği enflasyon kadar artırım alamayan orta ve düşük gelirli sınıfların mecburî muhtaçlıklarını da tüketici kredisiyle karşılama yoluna gitmeleri. Yani, enflasyonu aciliyetle %5’e düşürürseniz, tüketici kredisi sorunu büyük ölçüde azalır.
Sorun ne? Sorun Haziran sonu prestijiyle dahi geniş kapsamlı işsizliğin %25’de katılaşması. Üstelik, iktisat yılın son çeyreğinde yavaşlayacağı için bu oran yükselecek. Doğal olarak tonla tüketici kredisi de batacak.
Sorun ne? Sorun şirketleri kredi yerine özsermaye kullanmaya ikna edememek. Zira, Türkiye’de mülkiyet hakları lağvedildi. AKP yandaşları, Mafya ve bürokrasi namuslu tüccar ve üreticinin malına çöküyor. Bu ortamda kimse şirketine özkaynak koymaz.
Sorun ne? Sorun bir türlü sabit sermaye yatırımı yapamayan özel dalın kar marjlarının daima düşmesi. Yani, nakit akımının kuruması. Firmaların alacaklarını süratle tahsil edeceği faal bir hukuksal düzenek yok. Firma bilançoda para kazanıyor, ancak kasa-bankada nakit sıfır! Mecburen kredi alacak. Alacak kredi notu yoksa da batacak.
Sorun, hiç bir iktisat kuramını anlamaya gerek görmeden ”Ben her şeyi bilirim” başıyla yönetilmesi bu ülkenin. Bu yüzden de patlak veren sorunlar öngörülmez. Tedavileri de öylesine yan tesirlere niye olur ki, yarın daha da Mecnun Dumrul tekniklerle ek tedavi gerekir.
Bedelli Okurlarımdan İngilizce yayın yapan YouTube kanalıma bir gaz atmalarını rica ederim.
Real Turkey Channel