Geçen gün bir daha dünyanın en büyük fon yöneticileriyle Kasımpaşa’da salaş bir yerde içip, tiner çekiyoruz, canım Diet Zola istedi. Garson “Abi yok” demez mi? Kutulayıcı firma ham husus epey değerlendiği için ithalat yapmaya yürek edemiyormuş. Neşem kaçtı, süpermarkete gidip biraz alışveriş yapayım dedim, ulan her şey için TC kimlik numarası, psikiyatristten aklımın yerinde olduğuna dair pak sertifikası ve idrar testi istiyorlar. Uygunca daraldım, naçiz malikaneme koşup, üryan soyunup kendimi soğuk havuza attım.. Hamam suyu üzere. Diet Zola yokluğunda küresel ısınma çekilmiyor be, Canan ve Canlar.
Bakın, epeyce ustalıkla size makalenin ana fikrini sıradan bir anektodla özetledim. Bir ülkenin para ünitesi 1 ayda %10 paha kaybedince, ekonomik öngörülerin hiç bir pahası kalmaz. Hele o ülkeyi bir Tımarhane Rejimi yönetiyorsa ve cari açık fazlaya dönünceye kadar “bedeli ne olursa olsun” faizleri indirmekte kararlıysa, salın ekonomik modeli ucundan, gitsin. Ekim’e kadar dördüncü viteste giden ekonomiyi sert ve hayli can yakıcı bir kış bekliyor. Devaluasyonun ziyanını ayrıyeten yazacağım, fakat birinci hesaplamalara göre, Hazine ve özel kesime faturası kuyruk titretici cinsten.
Bu hususta haberimiz “Devaluasyonun Hazine ve özel kesime maliyeti akıllara zarar” linklenmiştir.
Fakat, tabansız kuyuya düşen para ünitesi tek sorun değil. Kışın belimizi bükecek Mahşerin Üç Atlısını ben size anlatayım. Bunlar
Lider Erdoğan’ın sıhhati hakkında yürütülen spekülasyonların ekonomik inanç ve maneviyata olumsuz yansımaları.
Hortlayan Covid-19 salgını, ve
Kuraklıktır.
Bu 3 şok 2022 resesyonunun da kapısını açtı. Erken seçimler ve kaçınılmaz olan Erdoğn-Bahçeli’nin iktidardan denize süprülüşü yaşanmadan da, ne bu millet, ne de iktisat iflah olmaz.
Erdoğan hasta mı? Bilemem, hekim değilim. Tahminen güç yürümesi ve arasıra nitekim kopup uykuya dalması çok yorgunluk yahut moda tabirle “erken tükenmişlik” belirtisidir. Odin Şahit, ben Erdoğan’ın katıldığı çeşitten basın konferanslarına bir kaç defa gittim, horultumdan konuşmacı rahatız oldu. Kendi sunduğum TV programında uykuya daldığım de efsane değil, gerçektir.
Ancak, Erdoğan’ın zihni melekelerinde önemli bir arıza olduğuna eminim. sebebi de sıradan. Ne dindarlık, ne politik İslam, ne kendisi, kanka ve ailesini varlıklı etme eforu; ne de ucuz yolla oy devşirme üzere bir siyasetçinin en mecburî “ihtiyaçları” açıklayabilir kuru başıboş bırakmayı. Yahu, anladık faiz haram, TCMB kura müdahale etsin bari? O da olmayınca, TL’nin bedel kaybettiği her gün Erdoğan’ın siyasi mesleğini bir hafta kısaltıyor.
Freni patlamış devaluasyonun asıl AKP seçmenini vurduğu, hatta en yakın kankası olan inşaat- ihale Mafyasını harap ettiğini gorememek bence zihinsel bir rahatsızlığın işareti.
Natürel benim ne düşündüğüm hiç önemli değil, lakin işcamiasında bu algı var ise, kimse sabit sermaye yatırımı yapmaz. Zira, altı ay daha sonra Erdoğan emekliliğini ister de geminin kaptanı değişir, ve o yatırımdan umulan net bugüne indirgenmiş bedel Ağustos sıcağında kar tanesi üzere eriyip gidebilir.
Bakın, size bununla birlikte faizi sıfırlasak da niçin yatırım atağı başlamayacağını anlattım özetlemek gerekirse.
Bir diğer gelişme de şu olur: Şayet üst seviye bürokrasi, asker, yargı Erdoğan’ın sıhhati hakkında bizden çok bir şey biliyorsa ne olur? Onlarda da eski Erdoğan’ın dönmeyeceği algısı uyanmışsa, devlet Saray’ın yörüngesinden çıkar. Hatta, AKP’de birtakım manşet istifalar da bakılırsabiliriz.
İşin bu kısmı spekülasyon, ama Erdoğan’ın sıhhati hakkında tatmin edici ve bağımsız tıp otoriteleri tarafınca doğrulanan pak raporu gelmedikçe, toplumsal medya tevatürlerine pürüz olamayız. Her tevatür işinsanının yatırım şevkini bir tık daha kırar.
Covid-19 Avrupa’da hortladı. Bu kış pek hayli ülkede kapatma/kapanmalar geri gelecek. Bu müşahede bu sene tek parlak tarafı ihracat olan iktisat için kıymetli. Bilhassa, Avrupa’nın bir kısmı Noel’i meskende geçirecekse, bizden ithalat kısılabilir.
Türkiye’de Covid sanıldığından daha yaygın olabilir. Diken’de çıkan habere göre,
“Türkiye’nin salgınla çabasını pahalandıran Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar, “Salgın bitmedi lakin tüm bölümlerde bitmiş üzere bir algı var. Sayılara alışmamız bekleniyor” dedi.
Salgın bitmiş üzere bir algı oluştuğunu belirten Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu öğretim üyesi Erbaydar tabloyu şöyleki yorumladı: “Sayılara baktığımızda bunun gerçek olmadığını görüyoruz. Olgu, mevt sayıları devasa yükseklikte seviyede. Bilgilerin güvenirliliğiyle ilgili soru işaretleri en başından beri hala var ancak görünen o ki salgın yüksek bir düzeyde devam ediyor. Bu noktada bizden adeta bu sayılara alışmamız bekleniyor”.
Ipsos anketine bakılırsa, halkın %40’ı yalnızca mecburî alışveriş için konuttan çıkıyor. 2 ve 3 doz aşıya karşı kıymetli bir çekingenlik var. Türkiye’de bu kış 2 tercihten biri yapılacak. Ya, geçen kış olduğu üzere sokağa çıkma ve toplumsal hareketlilik kısıtlamaları hayata geçirilecek, ya da vefat ve hadise sayısı Avrupa gibisi parabolik bir eğride yükselecek. Birincisinde, esasen ağır hasarlı yeme-içme bölümü ölür. İkincisinde, şuurlu vatandaş dış teması keser, ulaştırma, AVM’ler, sinema-kültür, sokak satıcıları üzere aslına bakarsanız güç durumda olan işkollarında işsizlik bir daha başgösterir.
Size Covid-19’un nasıl eflasyonist tesir yarattığını ferdî deneyimimle anlatayım. Benim “seçmen tabanım” alkollü meyhaneler, bar, pavyon ve ocakbaşı çalışanları. Son haftalarda en sık rastladığım yakınma da şu: Garson, komi, ahçı bulamıyoruz. pek epey deneyimli arkadaşımız mesleği terketti. Bu bireylere yeni mesleklerinde muvaffakiyet dilerim, fakat restoranlarda fiyat artışının bir sebebi de bu. Bu kış bir Covid-19 şoku daha yiyeceğiz ve yetişmiş eleman kıtlığı yükselen fiyatlar vasıtasıyla hizmetler enflasyonuna degaj yapacak.
Yaz tatilinden dönünce, kuraklığı unuttuk. halbuki 2020-2021 yağış yılı son 30 yılın en kötüsüydü. Aralık’a yaklaştık, susuzluk hala çiftçinin belini büküyor.
AK Parti Konya Milletvekili Halil Etyemez “İklim sorununu kalkınma ve bir güvenlik problemi olarak görüyoruz. Önümüzdeki süreçlerde kuraklık ötürüsıyla, iklim ve besin sorunu niçiniyle göçlerin yaşanabileceği tabir ediliyor. Önümüzdeki süreçlerde, kuraklık ve besin niçiniyle göçlerle karşılaşacağız” dedi.
Bu yıl için açıkçası epey da parlak görünmüyoruz. bir daha bir yağış bekliyoruz fakat kuraklık riskiyle karşı karşıyayız. Ancak şimdiden tedbirlerimizi alırsak, çiftçilerimizi bilinçlendirirsek, yılın sonuna geldiğimizde yaptığımız çalışmaların sonuçlarını da alabiliriz diye düşünüyoruz” diye konuştu.
Kuraklık, esasen gübre, mazot ve tarım ilacı girdilerinde arz eksikliği ve fahiş fiyat yüzünden tarımdan soğuyan çiftçinin ektiği alanı azaltmasına niye olacak. TUIK iddiasına bakılırsa 2021 hasadında tahıl mahsulü %12 daraldı. Düşünün, nüfus %1.5 civarında büyürken, ekmek, bulgur, pilav, nişasta üzere temel besinlerin hammaddesi tahıllarda kıtlık var. Gelecek sene bir %13 daha daralırsa, aslına bakarsanız 300 gramı TL2.5’a çıkmış ekmek fiyatı kaç para olur?
Dışardan ithal edecekseniz, küresel tarım emtiaları meblağları da tutulamıyor.
Besin ve Tarım Örgütü’nden (FAO) yapılan açıklamaya bakılırsa, besin emtia sepetinin milletlerarası fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen Örgütün Besin Fiyat Endeksi, ekimde eylüle bakılırsa yüzde 3,9 artarak ortalama 133,2 puana ulaştı. Dünya besin meblağları barometresi Temmuz 2011’den bu yana en yüksek noktaya çıkarak yeni bir tepe yaptı.
Yalnız besin emtiaları değil, kahve üzere daha janti eserlerde de fiyatlar düşmüyor. Bu sene besin fiyatlarında artış toplumun dar ve düşük-orta gelirli kesitini epeyce kötü vurdu. O denli ki, Ekim Metropoll anketine bakılırsa, bütçesini besine harcayan vatandaşın %58’i kışın ısınmak için odun, kömür alamadı. Tahminen doğalgazı da açamayacak.
Sefaletin boyutlarını düşünebiliyor musunuz? Ekim’e kadar ekonomiyi ihracat, kamu harcamaları ve üst-orta ve üst gelir seviyesindekilerin konut, otomotif, güçlü tüketim malları ve kıymetli hizmet harcamaları ayakta tutu. Bu kış yukarda andığım kesim sayı olarak daralırken, süratle yükselen fiyatlar harcamalarını daraltmasına niye olacak.
Sizce iktisat bu şoklardan sağ çıkabilir mi? Biz ne badireler atlattık, ancak bedeli daima yoksullaşma ve iktisatta adale erimesi oldu. Bu kış da hasta kendinin toparlayamazsa, yazın ayağa kalkması fazlaca güç olur.
FÖŞ
Büyük emeklerle bir İngilizce YouTube kanalı kurduk. Siyaset ve ekonomiyi anlatıyoruz, bir ziyaretiniz rica olunur.
FÖŞ hakkında gerçek bilgiler için, ferdî websiteme bir uğrayın..
Bakın, epeyce ustalıkla size makalenin ana fikrini sıradan bir anektodla özetledim. Bir ülkenin para ünitesi 1 ayda %10 paha kaybedince, ekonomik öngörülerin hiç bir pahası kalmaz. Hele o ülkeyi bir Tımarhane Rejimi yönetiyorsa ve cari açık fazlaya dönünceye kadar “bedeli ne olursa olsun” faizleri indirmekte kararlıysa, salın ekonomik modeli ucundan, gitsin. Ekim’e kadar dördüncü viteste giden ekonomiyi sert ve hayli can yakıcı bir kış bekliyor. Devaluasyonun ziyanını ayrıyeten yazacağım, fakat birinci hesaplamalara göre, Hazine ve özel kesime faturası kuyruk titretici cinsten.
Bu hususta haberimiz “Devaluasyonun Hazine ve özel kesime maliyeti akıllara zarar” linklenmiştir.
Fakat, tabansız kuyuya düşen para ünitesi tek sorun değil. Kışın belimizi bükecek Mahşerin Üç Atlısını ben size anlatayım. Bunlar
Lider Erdoğan’ın sıhhati hakkında yürütülen spekülasyonların ekonomik inanç ve maneviyata olumsuz yansımaları.
Hortlayan Covid-19 salgını, ve
Kuraklıktır.
Bu 3 şok 2022 resesyonunun da kapısını açtı. Erken seçimler ve kaçınılmaz olan Erdoğn-Bahçeli’nin iktidardan denize süprülüşü yaşanmadan da, ne bu millet, ne de iktisat iflah olmaz.
Erdoğan hasta mı? Bilemem, hekim değilim. Tahminen güç yürümesi ve arasıra nitekim kopup uykuya dalması çok yorgunluk yahut moda tabirle “erken tükenmişlik” belirtisidir. Odin Şahit, ben Erdoğan’ın katıldığı çeşitten basın konferanslarına bir kaç defa gittim, horultumdan konuşmacı rahatız oldu. Kendi sunduğum TV programında uykuya daldığım de efsane değil, gerçektir.
Ancak, Erdoğan’ın zihni melekelerinde önemli bir arıza olduğuna eminim. sebebi de sıradan. Ne dindarlık, ne politik İslam, ne kendisi, kanka ve ailesini varlıklı etme eforu; ne de ucuz yolla oy devşirme üzere bir siyasetçinin en mecburî “ihtiyaçları” açıklayabilir kuru başıboş bırakmayı. Yahu, anladık faiz haram, TCMB kura müdahale etsin bari? O da olmayınca, TL’nin bedel kaybettiği her gün Erdoğan’ın siyasi mesleğini bir hafta kısaltıyor.
Freni patlamış devaluasyonun asıl AKP seçmenini vurduğu, hatta en yakın kankası olan inşaat- ihale Mafyasını harap ettiğini gorememek bence zihinsel bir rahatsızlığın işareti.
Natürel benim ne düşündüğüm hiç önemli değil, lakin işcamiasında bu algı var ise, kimse sabit sermaye yatırımı yapmaz. Zira, altı ay daha sonra Erdoğan emekliliğini ister de geminin kaptanı değişir, ve o yatırımdan umulan net bugüne indirgenmiş bedel Ağustos sıcağında kar tanesi üzere eriyip gidebilir.
Bakın, size bununla birlikte faizi sıfırlasak da niçin yatırım atağı başlamayacağını anlattım özetlemek gerekirse.
Bir diğer gelişme de şu olur: Şayet üst seviye bürokrasi, asker, yargı Erdoğan’ın sıhhati hakkında bizden çok bir şey biliyorsa ne olur? Onlarda da eski Erdoğan’ın dönmeyeceği algısı uyanmışsa, devlet Saray’ın yörüngesinden çıkar. Hatta, AKP’de birtakım manşet istifalar da bakılırsabiliriz.
İşin bu kısmı spekülasyon, ama Erdoğan’ın sıhhati hakkında tatmin edici ve bağımsız tıp otoriteleri tarafınca doğrulanan pak raporu gelmedikçe, toplumsal medya tevatürlerine pürüz olamayız. Her tevatür işinsanının yatırım şevkini bir tık daha kırar.
Covid-19 Avrupa’da hortladı. Bu kış pek hayli ülkede kapatma/kapanmalar geri gelecek. Bu müşahede bu sene tek parlak tarafı ihracat olan iktisat için kıymetli. Bilhassa, Avrupa’nın bir kısmı Noel’i meskende geçirecekse, bizden ithalat kısılabilir.
Türkiye’de Covid sanıldığından daha yaygın olabilir. Diken’de çıkan habere göre,
“Türkiye’nin salgınla çabasını pahalandıran Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar, “Salgın bitmedi lakin tüm bölümlerde bitmiş üzere bir algı var. Sayılara alışmamız bekleniyor” dedi.
Salgın bitmiş üzere bir algı oluştuğunu belirten Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu öğretim üyesi Erbaydar tabloyu şöyleki yorumladı: “Sayılara baktığımızda bunun gerçek olmadığını görüyoruz. Olgu, mevt sayıları devasa yükseklikte seviyede. Bilgilerin güvenirliliğiyle ilgili soru işaretleri en başından beri hala var ancak görünen o ki salgın yüksek bir düzeyde devam ediyor. Bu noktada bizden adeta bu sayılara alışmamız bekleniyor”.
Ipsos anketine bakılırsa, halkın %40’ı yalnızca mecburî alışveriş için konuttan çıkıyor. 2 ve 3 doz aşıya karşı kıymetli bir çekingenlik var. Türkiye’de bu kış 2 tercihten biri yapılacak. Ya, geçen kış olduğu üzere sokağa çıkma ve toplumsal hareketlilik kısıtlamaları hayata geçirilecek, ya da vefat ve hadise sayısı Avrupa gibisi parabolik bir eğride yükselecek. Birincisinde, esasen ağır hasarlı yeme-içme bölümü ölür. İkincisinde, şuurlu vatandaş dış teması keser, ulaştırma, AVM’ler, sinema-kültür, sokak satıcıları üzere aslına bakarsanız güç durumda olan işkollarında işsizlik bir daha başgösterir.
Size Covid-19’un nasıl eflasyonist tesir yarattığını ferdî deneyimimle anlatayım. Benim “seçmen tabanım” alkollü meyhaneler, bar, pavyon ve ocakbaşı çalışanları. Son haftalarda en sık rastladığım yakınma da şu: Garson, komi, ahçı bulamıyoruz. pek epey deneyimli arkadaşımız mesleği terketti. Bu bireylere yeni mesleklerinde muvaffakiyet dilerim, fakat restoranlarda fiyat artışının bir sebebi de bu. Bu kış bir Covid-19 şoku daha yiyeceğiz ve yetişmiş eleman kıtlığı yükselen fiyatlar vasıtasıyla hizmetler enflasyonuna degaj yapacak.
Yaz tatilinden dönünce, kuraklığı unuttuk. halbuki 2020-2021 yağış yılı son 30 yılın en kötüsüydü. Aralık’a yaklaştık, susuzluk hala çiftçinin belini büküyor.
AK Parti Konya Milletvekili Halil Etyemez “İklim sorununu kalkınma ve bir güvenlik problemi olarak görüyoruz. Önümüzdeki süreçlerde kuraklık ötürüsıyla, iklim ve besin sorunu niçiniyle göçlerin yaşanabileceği tabir ediliyor. Önümüzdeki süreçlerde, kuraklık ve besin niçiniyle göçlerle karşılaşacağız” dedi.
Bu yıl için açıkçası epey da parlak görünmüyoruz. bir daha bir yağış bekliyoruz fakat kuraklık riskiyle karşı karşıyayız. Ancak şimdiden tedbirlerimizi alırsak, çiftçilerimizi bilinçlendirirsek, yılın sonuna geldiğimizde yaptığımız çalışmaların sonuçlarını da alabiliriz diye düşünüyoruz” diye konuştu.
Kuraklık, esasen gübre, mazot ve tarım ilacı girdilerinde arz eksikliği ve fahiş fiyat yüzünden tarımdan soğuyan çiftçinin ektiği alanı azaltmasına niye olacak. TUIK iddiasına bakılırsa 2021 hasadında tahıl mahsulü %12 daraldı. Düşünün, nüfus %1.5 civarında büyürken, ekmek, bulgur, pilav, nişasta üzere temel besinlerin hammaddesi tahıllarda kıtlık var. Gelecek sene bir %13 daha daralırsa, aslına bakarsanız 300 gramı TL2.5’a çıkmış ekmek fiyatı kaç para olur?
Dışardan ithal edecekseniz, küresel tarım emtiaları meblağları da tutulamıyor.
Besin ve Tarım Örgütü’nden (FAO) yapılan açıklamaya bakılırsa, besin emtia sepetinin milletlerarası fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen Örgütün Besin Fiyat Endeksi, ekimde eylüle bakılırsa yüzde 3,9 artarak ortalama 133,2 puana ulaştı. Dünya besin meblağları barometresi Temmuz 2011’den bu yana en yüksek noktaya çıkarak yeni bir tepe yaptı.
Yalnız besin emtiaları değil, kahve üzere daha janti eserlerde de fiyatlar düşmüyor. Bu sene besin fiyatlarında artış toplumun dar ve düşük-orta gelirli kesitini epeyce kötü vurdu. O denli ki, Ekim Metropoll anketine bakılırsa, bütçesini besine harcayan vatandaşın %58’i kışın ısınmak için odun, kömür alamadı. Tahminen doğalgazı da açamayacak.
Sefaletin boyutlarını düşünebiliyor musunuz? Ekim’e kadar ekonomiyi ihracat, kamu harcamaları ve üst-orta ve üst gelir seviyesindekilerin konut, otomotif, güçlü tüketim malları ve kıymetli hizmet harcamaları ayakta tutu. Bu kış yukarda andığım kesim sayı olarak daralırken, süratle yükselen fiyatlar harcamalarını daraltmasına niye olacak.
Sizce iktisat bu şoklardan sağ çıkabilir mi? Biz ne badireler atlattık, ancak bedeli daima yoksullaşma ve iktisatta adale erimesi oldu. Bu kış da hasta kendinin toparlayamazsa, yazın ayağa kalkması fazlaca güç olur.
FÖŞ
Büyük emeklerle bir İngilizce YouTube kanalı kurduk. Siyaset ve ekonomiyi anlatıyoruz, bir ziyaretiniz rica olunur.
FÖŞ hakkında gerçek bilgiler için, ferdî websiteme bir uğrayın..