6 – 10 Eylül haftasında gerçek kurda güzelleşme, dış ticaret endekslerinde düşüş goreceğiz; Avrupa Merkez Bankası ise siyaset faizinde değişiklik yapmayacak. Dikkatlerimiz Türkiye’de bütçe ve işgücü bilgileri ile Fed’in ekonomik resmi ortaya koyduğu Bej Kitap ve AMB’nin iktisada yönelik görüşlerinde olacak.
6 EYLÜL 2021, PAZARTESİ
AĞUSTOS AYI GERÇEK DÖVİZ KURU – TCMB
Türk lirası Temmuz ayında gerçek olarak kıymet kazanmıştı. TÜFE bazlı Gerçek Efektif Döviz Kuru (REDK) Temmuz ayında döviz sepetindeki aylık %1’lik düşüşe bağlı olarak aylık 1,66 puan yükselişle tabandan dönerek 61,31 düzeyine yükselmişti. ABD merkez bankası FED’in sıkı para siyasetine geçme sinyali verdiği 2013 yılından bu yana baktığımızda Türk lirasında yaşanan bedel kaybının ABD doları bazlı GSYH’yi de aşağı çektiğini görüyoruz. Yarı yarıya Dolar/TL ve Euro/TL’den oluşan döviz sepetinin Ağustos ayında aylık %1,8 düştüğünü dikkate aldığımızda REDK’da da yükseliş goreceğiz. Aşağıdaki grafik döviz kuru (kırmızı çizgi) ve REDK (mavi çizgi) içindeki aksi bağlantıyı doğruluyor.
Turkey Veri Monitor
7 EYLÜL 2021, SALI
AĞUSTOS AYI HAZİNE NAKİT BÜTÇESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Hazine Temmuz ayında 74,5 milyar TL gelir elde ederken, 142,2 milyar TL’lik harcama yapmıştı. bu biçimdece nakit bütçe istikrarı Temmuz ayında 67,9 milyar TL açık vermişti. Masraflardaki hızlanmaya karşın gelirlerdeki azalış kelam konusu açığın oluşmasında tesirli olmuştu. Hazine, Temmuz ayında bütçe açığını kapatmak maksadıyla 37,3 milyar TL net borçlanma gerçekleştirirken kalan bakiye Hazine’nin Merkez Bankasındaki hesabından kullanılmıştı. 2021 yılının birinci yedi ayında toplam nakit bütçe açığı 106,7 milyar TL’dir. Aşağıdaki grafik masraflardaki (açık gri çubuklar) hızlanmaya bağlı olarak nakit bütçe istikrarında (turuncu çubuklar) açıktaki artışı gözler önüne seriyor.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
8 EYLÜL 2021, ÇARŞAMBA
BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) – FED
Fed’in 14 Temmuz’da yayınladığı ve Mayıs sonu – Temmuz başı ekonomik gelişmeleri ortaya koyan Bej Kitap’ta (Beige Book) iktisadın ılımlıdan kuvvetli büyümeye gerçek giden bir seyir ortaya konmuştu. Ulaştırma, seyahat ve turizm, imalat ve finans dışı dallarında ortalamanın üzerinde büyüme işaret edilirken; güç piyasalarının kısmen düzgünleşme kaydettiği, tarım kesiminde ise karışık bir seyir yaşandığına dikkat çekilmişti. Bej Kitap’ta arz tarafında aksamaların (malzeme ve işgücü eksikliği, teslimatta gecikmeler, birçok tüketim mallarında düşük stok düzeyi) genele yayıldığı; bankaların kredi hacminde ve istihdamda ülke genelinde kısmen yahut ölçülü artışlar yaşandığı, bilhassa düşük vasıflı işlerde istihdamda kuvvetli artışlar olduğu, bilhassa materyal ve işgücü eksikliği yaşanan dallarda fiyat baskılarının sert biçimde arttığı başkalarında ise artışın daha ölçülü olduğunu, konteyner fiyatlarındaki artışın hızlandığını, son tüketici talebindeki artışın fiyatları üst çektiğini, girdi maliyetlerindeki artışın şirketlerin kar marjını düşürdüğünü, anket iştirakçilerinin bir kısmının fiyat artışlarını süreksiz olarak görürken çoğunluğunun önümüzdeki aylarda girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükselişin devam etmesini beklediklerini okumuştuk. Fed para siyasetini belirlerken ülke ve global iktisada ait gelişmeleri dikkate alarak enflasyon ve istihdam tarafındaki resmi ortaya koyup siyaset faizine ait strateji oluşturmaya çalışmaktadır. Jackson Hole toplantılarında Fed Lideri Powell mevcut risklere karşın ülke iktisadına ait olumlu seyrin Fed’i varlık alım ölçüsünde azaltmaya gitmesine yaklaştırdığına inandığını belirtmişti. Fed, Kovid-19’un iktisat üzerinde yarattığı olumsuz tabloyu uygunlaştırmak ve finansal sistemi desteklemek ismine Haziran 2020’den bu yana aylık azamî 80 milyar dolarlık varlık alımı gerçekleştirerek finansal piyasaya fon sağlıyor.
9 EYLÜL 2021, PERŞEMBE
AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA SİYASETİ TOPLANTISI – http://www.ecb.europa.eu
AMB, en son 22 Temmuz tarihindeki para siyaseti toplantısında enflasyondaki artışın süreksiz olduğunu ve önümüzdeki aylarda düşeceğini öne sürerek siyaset faiz oranlarında değişiklik yapmamıştı. Mevcut durumda AMB’nin bankalara borç verme faiz oranı (marjinal borç verme oranı) %0,25, bankaların Eurosystem’den borç alma faiz oranı (borç yenileme faiz oranı) %0, bankalara uygulanan mevduat faiz oranı ise eksi %0,5 düzeyinde bulunuyor. Düşük siyaset faizi ve devam eden varlık alımlarının takviyesiyle Euro Bölgesinde 2021 yılı ikinci çeyreğinde GSYH bundan evvelki çeyreğe nazaran %2 büyüme kaydetti. Üçüncü çeyreğe yönelik bilgiler ise imalat kesiminde ve tüketim eğiliminde vites düşüşüne işaret ediyor. İşsizlik oranı Temmuz ayında %7,6 düzeyine gerilese de hala pandemi öncesi pahanın üzerinde bulunuyor. Enflasyon ise Ağustos ayında yıllık %3 düzeyine yükseldi, fakat enflasyonist baskıda kısmen hafifçeleme sinyalleri gelmeye başladı. ötürüsıyla AMB Eylül ayı toplantısında faizlerde bir değişiklik yapmayacak fakat Banka’nın iktisada yönelik beklentilerini ve işaret ettikleri riskleri takip edeceğiz. Eklemekte yarar var, AMB Lideri Lagarde, 1 Eylül tarihindeki Time röportajında pandeminin başlangıcından bu yana 6 trilyon Euro finansal takviye sağlandığını, aşılamanın da takviyesiyle yıl sonunda GSYH’nin pandemi öncesi düzeylerine yükseleceğini, pandemiden etkilenen kesimleri finansal olarak desteklemeye devam edeceklerini, bilhassa sigorta bölümünün sağlıklı işleyişini sürdürebilmesi ismine iklim değişikliğinin para siyasetinde kıymetli bir faktör olduğunu dikkatlerimize sundu. www.tradingeconomics.com adresinden alınan aşağıdaki grafik, AMB’nin siyaset faiz oranı olan bankaların bir daha borçlanma faiz oranındaki tarihi seyri (mavi çizgi) gösteriyor.
Kaynak: http://www.tradingeconomics.com
TCMB VE BDDK, 3 EYLÜL 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA DATALARI – BDDK, TCMB
27 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren nakdî göstergeler (M1, M2, M3) evvelki haftaya bakılırsa yatay kaldı. TL cinsi mevduatlar ve krediler evvelki haftaya nazaran değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduat faiz oranları %15-19 aralığına yavaşça geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında kalarak evvelki haftaya göre değişmedi. Gerçek bireylerin döviz mevduatlarının (DTH) evvelki haftaya nazaran 1,1 milyar dolar artışla 113,8 milyar dolara, hükmî bireylerin 2,7 milyar dolar artışla 87,5 milyar dolar, yurt dışı mevduatların 0,4 milyar dolar artışla 24,9 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak DTH hacmi 27 Ağustos haftasında 4,7 milyar dolar artışla 229,4 milyar dolar düzeyine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel durumu evvelki haftaya göre yavaşça artışla 6,7 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan milletlerarası rezervler 118,3 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran 9,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,3 milyar dolar ile evvelki haftaya bakılırsa değişmedi, brüt döviz rezervleri 9,8 milyar dolar artışla 78,0 milyar dolar oldu. Merkez Bankasının net rezerv açığı da evvelki haftaya nazaran 9,4 azalarak 20,9 milyar dolar düzeyine geriledi. Yurtharicinde yerleşik şahısların mülkiyetindeki pay senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 32,6 milyar dolar ile bundan evvelki haftaya bakılırsa 1,0 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 27 Ağustos ile biten haftada pay senetlerinde 43 milyon dolarlık, DİBS’te 60 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdiler.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
10 EYLÜL 2021, CUMA
TEMMUZ AYI İŞGÜCÜ DATALARI – TÜİK
Haziran ayında hizmet bölümünde açılma ve sanayi kesimindeki artan talebin tesiriyle işe alımlar hızlanmıştı. Mevsim tesirinden arındırılmış işsizlik oranı Haziran ayında evvelki aya nazaran yüzde 2,5 puan düşüşle %10,6 düzeyine gerilemişti. İşsiz sayısı aylık 823 bin kişi azalarak 3 milyon 399 bin kişi, istihdam edilenlerin sayısı aylık 602 bin kişi artışla 28 milyon 586 bin kişi olmuştu Haziran ayı sektörel itimat endekslerinde “Gelecek 3-ayda toplam çalışan sayısı beklentisi” alt endekslerinde evvelki aya nazaran artışlar hem hizmet tıpkı vakitte inşaat dalı istihdamındaki artışı, otomotiv kesimi üretimi ve ihracatındaki artış da sanayi dalı istihdamındaki artışı desteklemişti. Temmuz ayına ait olarak; sektörel itimat endeksleri (TÜİK) hizmet ve perakende ticaret istihdamında artışa, SAMEKS hizmet bölümü endeksi bilgileri hizmet bölümü istihdamında artışa, imalat bölümü PMI bilgileri (İSO) imalat dalı istihdamında artışa işaret etmişti.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Haziran ayında ihracat ölçü endeksindeki hızlanmanın ana tetikleyicileri hammadde ve otomotiv bölümü ihracatı olmuştu. TÜİK her ay -uluslararası hizmet ticaretini kapsamayan- dış ticaret ölçü ve paha endekslerini yayınlamaktadır. Arındırılmamış bilgilere nazaran ihracat ölçü endeksi Haziran ayında bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %32,2, ithalat %11,7 artış kaydetmişti. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış datalara göre ise ihracat ölçü endeksi Haziran ayında bundan evvelki aya göre %2,3 artmış, ithalat ölçü endeksi %3,4 azalmıştı. 2020 yılı Mart ayından bu yana ihracat ölçü endeksi aralıksız yükselirken, ithalat ölçü endeksi Aralık 2020’den bu yana aşağı taraflı eğilimini korumaktadır. Bilhassa hammadde ihracatındaki hızlanma ve “taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları” ile “yatırım mallarının aksam ve parçaları” ithalat endekslerinde Haziran ayında kaydedilen artışlar ihracat siparişlerindeki artışı ve yatırım harcamalarındaki artışı desteklemişti. Öte yandan, ihracat ünite kıymet endeksinin ithalat ünite bedel endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise Haziran ayında 91,6 bedeli ile aylık bazda değişiklik göstermezken, yıllık bazda 10,7 puan azalmıştı. Temmuz ayında ihracat ve ithalat hacminin evvelki aya göre gerilemesi dış ticaret endekslerinde de aşağı istikametli bir seyir görmemize sebep olacak.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Haziran ayında materyal maliyetlerindeki artışın tesiriyle inşaat maliyetleri yükselmeye devam etmişti. İnşaat maliyet endeksi, 2021 yılı Haziran ayında bundan evvelki aya göre %2,89, bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %42,48 artmıştı. Alt ayrıntılarda, bundan evvelki aya nazaran materyal endeksi %4,23 artmış, personellik endeksi ise %0,40 azalmıştı. Yıllık artışlar ise gereç endeksinde %53,70, personellik endeksinde %19,88 olmuştu. Haziran ayında döviz kurundaki yükselişin direkt materyal maliyet endeksini, ötürüsıyla da inşaat maliyet endeksini üst çektiğini görmek olağan olarak şaşırtan değil. Temmuz ayında yarı yarıya Dolar/TL ve Euro/TL’den oluşan döviz sepetinin aşağı gelmesinin ve hatta Ağustos ayında da düşüşün sürmesinin inşaat maliyet endekslerini nasıl etkilediğine odaklanacağız.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
Dr. Fulya Gürbüz
6 EYLÜL 2021, PAZARTESİ
AĞUSTOS AYI GERÇEK DÖVİZ KURU – TCMB
Türk lirası Temmuz ayında gerçek olarak kıymet kazanmıştı. TÜFE bazlı Gerçek Efektif Döviz Kuru (REDK) Temmuz ayında döviz sepetindeki aylık %1’lik düşüşe bağlı olarak aylık 1,66 puan yükselişle tabandan dönerek 61,31 düzeyine yükselmişti. ABD merkez bankası FED’in sıkı para siyasetine geçme sinyali verdiği 2013 yılından bu yana baktığımızda Türk lirasında yaşanan bedel kaybının ABD doları bazlı GSYH’yi de aşağı çektiğini görüyoruz. Yarı yarıya Dolar/TL ve Euro/TL’den oluşan döviz sepetinin Ağustos ayında aylık %1,8 düştüğünü dikkate aldığımızda REDK’da da yükseliş goreceğiz. Aşağıdaki grafik döviz kuru (kırmızı çizgi) ve REDK (mavi çizgi) içindeki aksi bağlantıyı doğruluyor.
Turkey Veri Monitor
7 EYLÜL 2021, SALI
AĞUSTOS AYI HAZİNE NAKİT BÜTÇESİ – HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Hazine Temmuz ayında 74,5 milyar TL gelir elde ederken, 142,2 milyar TL’lik harcama yapmıştı. bu biçimdece nakit bütçe istikrarı Temmuz ayında 67,9 milyar TL açık vermişti. Masraflardaki hızlanmaya karşın gelirlerdeki azalış kelam konusu açığın oluşmasında tesirli olmuştu. Hazine, Temmuz ayında bütçe açığını kapatmak maksadıyla 37,3 milyar TL net borçlanma gerçekleştirirken kalan bakiye Hazine’nin Merkez Bankasındaki hesabından kullanılmıştı. 2021 yılının birinci yedi ayında toplam nakit bütçe açığı 106,7 milyar TL’dir. Aşağıdaki grafik masraflardaki (açık gri çubuklar) hızlanmaya bağlı olarak nakit bütçe istikrarında (turuncu çubuklar) açıktaki artışı gözler önüne seriyor.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
8 EYLÜL 2021, ÇARŞAMBA
BEJ KİTAP (BEIGE BOOK) – FED
Fed’in 14 Temmuz’da yayınladığı ve Mayıs sonu – Temmuz başı ekonomik gelişmeleri ortaya koyan Bej Kitap’ta (Beige Book) iktisadın ılımlıdan kuvvetli büyümeye gerçek giden bir seyir ortaya konmuştu. Ulaştırma, seyahat ve turizm, imalat ve finans dışı dallarında ortalamanın üzerinde büyüme işaret edilirken; güç piyasalarının kısmen düzgünleşme kaydettiği, tarım kesiminde ise karışık bir seyir yaşandığına dikkat çekilmişti. Bej Kitap’ta arz tarafında aksamaların (malzeme ve işgücü eksikliği, teslimatta gecikmeler, birçok tüketim mallarında düşük stok düzeyi) genele yayıldığı; bankaların kredi hacminde ve istihdamda ülke genelinde kısmen yahut ölçülü artışlar yaşandığı, bilhassa düşük vasıflı işlerde istihdamda kuvvetli artışlar olduğu, bilhassa materyal ve işgücü eksikliği yaşanan dallarda fiyat baskılarının sert biçimde arttığı başkalarında ise artışın daha ölçülü olduğunu, konteyner fiyatlarındaki artışın hızlandığını, son tüketici talebindeki artışın fiyatları üst çektiğini, girdi maliyetlerindeki artışın şirketlerin kar marjını düşürdüğünü, anket iştirakçilerinin bir kısmının fiyat artışlarını süreksiz olarak görürken çoğunluğunun önümüzdeki aylarda girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükselişin devam etmesini beklediklerini okumuştuk. Fed para siyasetini belirlerken ülke ve global iktisada ait gelişmeleri dikkate alarak enflasyon ve istihdam tarafındaki resmi ortaya koyup siyaset faizine ait strateji oluşturmaya çalışmaktadır. Jackson Hole toplantılarında Fed Lideri Powell mevcut risklere karşın ülke iktisadına ait olumlu seyrin Fed’i varlık alım ölçüsünde azaltmaya gitmesine yaklaştırdığına inandığını belirtmişti. Fed, Kovid-19’un iktisat üzerinde yarattığı olumsuz tabloyu uygunlaştırmak ve finansal sistemi desteklemek ismine Haziran 2020’den bu yana aylık azamî 80 milyar dolarlık varlık alımı gerçekleştirerek finansal piyasaya fon sağlıyor.
9 EYLÜL 2021, PERŞEMBE
AVRUPA MERKEZ BANKASI (AMB) PARA SİYASETİ TOPLANTISI – http://www.ecb.europa.eu
AMB, en son 22 Temmuz tarihindeki para siyaseti toplantısında enflasyondaki artışın süreksiz olduğunu ve önümüzdeki aylarda düşeceğini öne sürerek siyaset faiz oranlarında değişiklik yapmamıştı. Mevcut durumda AMB’nin bankalara borç verme faiz oranı (marjinal borç verme oranı) %0,25, bankaların Eurosystem’den borç alma faiz oranı (borç yenileme faiz oranı) %0, bankalara uygulanan mevduat faiz oranı ise eksi %0,5 düzeyinde bulunuyor. Düşük siyaset faizi ve devam eden varlık alımlarının takviyesiyle Euro Bölgesinde 2021 yılı ikinci çeyreğinde GSYH bundan evvelki çeyreğe nazaran %2 büyüme kaydetti. Üçüncü çeyreğe yönelik bilgiler ise imalat kesiminde ve tüketim eğiliminde vites düşüşüne işaret ediyor. İşsizlik oranı Temmuz ayında %7,6 düzeyine gerilese de hala pandemi öncesi pahanın üzerinde bulunuyor. Enflasyon ise Ağustos ayında yıllık %3 düzeyine yükseldi, fakat enflasyonist baskıda kısmen hafifçeleme sinyalleri gelmeye başladı. ötürüsıyla AMB Eylül ayı toplantısında faizlerde bir değişiklik yapmayacak fakat Banka’nın iktisada yönelik beklentilerini ve işaret ettikleri riskleri takip edeceğiz. Eklemekte yarar var, AMB Lideri Lagarde, 1 Eylül tarihindeki Time röportajında pandeminin başlangıcından bu yana 6 trilyon Euro finansal takviye sağlandığını, aşılamanın da takviyesiyle yıl sonunda GSYH’nin pandemi öncesi düzeylerine yükseleceğini, pandemiden etkilenen kesimleri finansal olarak desteklemeye devam edeceklerini, bilhassa sigorta bölümünün sağlıklı işleyişini sürdürebilmesi ismine iklim değişikliğinin para siyasetinde kıymetli bir faktör olduğunu dikkatlerimize sundu. www.tradingeconomics.com adresinden alınan aşağıdaki grafik, AMB’nin siyaset faiz oranı olan bankaların bir daha borçlanma faiz oranındaki tarihi seyri (mavi çizgi) gösteriyor.
Kaynak: http://www.tradingeconomics.com
TCMB VE BDDK, 3 EYLÜL 2021 TARİHLİ HAFTALIK PARA VE BANKA DATALARI – BDDK, TCMB
27 Ağustos ile biten haftada piyasadaki likiditeyi gösteren nakdî göstergeler (M1, M2, M3) evvelki haftaya bakılırsa yatay kaldı. TL cinsi mevduatlar ve krediler evvelki haftaya nazaran değişiklik göstermedi. TL cinsi mevduat faiz oranları %15-19 aralığına yavaşça geriledi, TL cinsi kredi faiz oranları %17-25 aralığında kalarak evvelki haftaya göre değişmedi. Gerçek bireylerin döviz mevduatlarının (DTH) evvelki haftaya nazaran 1,1 milyar dolar artışla 113,8 milyar dolara, hükmî bireylerin 2,7 milyar dolar artışla 87,5 milyar dolar, yurt dışı mevduatların 0,4 milyar dolar artışla 24,9 milyar dolara yükselmesine bağlı olarak DTH hacmi 27 Ağustos haftasında 4,7 milyar dolar artışla 229,4 milyar dolar düzeyine yükseldi. Bankacılık sistemi yabancı para net genel durumu evvelki haftaya göre yavaşça artışla 6,7 milyar dolar oldu. Merkez Bankasında tutulan milletlerarası rezervler 118,3 milyar dolar ile evvelki haftaya nazaran 9,7 milyar dolar arttı; altın rezervleri 40,3 milyar dolar ile evvelki haftaya bakılırsa değişmedi, brüt döviz rezervleri 9,8 milyar dolar artışla 78,0 milyar dolar oldu. Merkez Bankasının net rezerv açığı da evvelki haftaya nazaran 9,4 azalarak 20,9 milyar dolar düzeyine geriledi. Yurtharicinde yerleşik şahısların mülkiyetindeki pay senedi stoku ve devlet iç borçlanma senedi (DİBS) stoku toplamı 32,6 milyar dolar ile bundan evvelki haftaya bakılırsa 1,0 milyar dolar arttı. Yurt dışı yerleşikler 27 Ağustos ile biten haftada pay senetlerinde 43 milyon dolarlık, DİBS’te 60 milyon dolarlık net alış gerçekleştirdiler.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
10 EYLÜL 2021, CUMA
TEMMUZ AYI İŞGÜCÜ DATALARI – TÜİK
Haziran ayında hizmet bölümünde açılma ve sanayi kesimindeki artan talebin tesiriyle işe alımlar hızlanmıştı. Mevsim tesirinden arındırılmış işsizlik oranı Haziran ayında evvelki aya nazaran yüzde 2,5 puan düşüşle %10,6 düzeyine gerilemişti. İşsiz sayısı aylık 823 bin kişi azalarak 3 milyon 399 bin kişi, istihdam edilenlerin sayısı aylık 602 bin kişi artışla 28 milyon 586 bin kişi olmuştu Haziran ayı sektörel itimat endekslerinde “Gelecek 3-ayda toplam çalışan sayısı beklentisi” alt endekslerinde evvelki aya nazaran artışlar hem hizmet tıpkı vakitte inşaat dalı istihdamındaki artışı, otomotiv kesimi üretimi ve ihracatındaki artış da sanayi dalı istihdamındaki artışı desteklemişti. Temmuz ayına ait olarak; sektörel itimat endeksleri (TÜİK) hizmet ve perakende ticaret istihdamında artışa, SAMEKS hizmet bölümü endeksi bilgileri hizmet bölümü istihdamında artışa, imalat bölümü PMI bilgileri (İSO) imalat dalı istihdamında artışa işaret etmişti.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ – TÜİK
Haziran ayında ihracat ölçü endeksindeki hızlanmanın ana tetikleyicileri hammadde ve otomotiv bölümü ihracatı olmuştu. TÜİK her ay -uluslararası hizmet ticaretini kapsamayan- dış ticaret ölçü ve paha endekslerini yayınlamaktadır. Arındırılmamış bilgilere nazaran ihracat ölçü endeksi Haziran ayında bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %32,2, ithalat %11,7 artış kaydetmişti. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış datalara göre ise ihracat ölçü endeksi Haziran ayında bundan evvelki aya göre %2,3 artmış, ithalat ölçü endeksi %3,4 azalmıştı. 2020 yılı Mart ayından bu yana ihracat ölçü endeksi aralıksız yükselirken, ithalat ölçü endeksi Aralık 2020’den bu yana aşağı taraflı eğilimini korumaktadır. Bilhassa hammadde ihracatındaki hızlanma ve “taşımacılık araçlarının aksam ve parçaları” ile “yatırım mallarının aksam ve parçaları” ithalat endekslerinde Haziran ayında kaydedilen artışlar ihracat siparişlerindeki artışı ve yatırım harcamalarındaki artışı desteklemişti. Öte yandan, ihracat ünite kıymet endeksinin ithalat ünite bedel endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise Haziran ayında 91,6 bedeli ile aylık bazda değişiklik göstermezken, yıllık bazda 10,7 puan azalmıştı. Temmuz ayında ihracat ve ithalat hacminin evvelki aya göre gerilemesi dış ticaret endekslerinde de aşağı istikametli bir seyir görmemize sebep olacak.
Kaynak: TÜİK
TEMMUZ AYI İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ – TÜİK
Haziran ayında materyal maliyetlerindeki artışın tesiriyle inşaat maliyetleri yükselmeye devam etmişti. İnşaat maliyet endeksi, 2021 yılı Haziran ayında bundan evvelki aya göre %2,89, bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %42,48 artmıştı. Alt ayrıntılarda, bundan evvelki aya nazaran materyal endeksi %4,23 artmış, personellik endeksi ise %0,40 azalmıştı. Yıllık artışlar ise gereç endeksinde %53,70, personellik endeksinde %19,88 olmuştu. Haziran ayında döviz kurundaki yükselişin direkt materyal maliyet endeksini, ötürüsıyla da inşaat maliyet endeksini üst çektiğini görmek olağan olarak şaşırtan değil. Temmuz ayında yarı yarıya Dolar/TL ve Euro/TL’den oluşan döviz sepetinin aşağı gelmesinin ve hatta Ağustos ayında da düşüşün sürmesinin inşaat maliyet endekslerini nasıl etkilediğine odaklanacağız.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
Dr. Fulya Gürbüz