Çocuğunuza Hayat Yolunda Rehberlik Etmek: Hudut Koymak Çocuklar üstündeki daima denetimin ve nizamlı olma fikrinin keşfetme hissini engellediğini tabir eden Sosyolog Aile Danışmanı Kimya Çifçi Dumlu, anne babaların çocuklarına nasıl hudut koymaları gerektiğiyle ilgili tavsiyelerini paylaştı.
Bebeğiniz 6. aydan itibaren kendi gücünü keşfeder ve daha sonra da gücünü denemeye başlar. Bebeğinizin kendi gücünü fark ettiği andan itibaren ebeveynlerin karşısına bir nazaranv daha çıkar: Hudut koymak…
Pekala hudut koymak nedir? Ebeveynlerin çocuklarına bir kural ve davranışı öğretebilmek için kullandıkları kelamlar ve davranışlardan oluşan sürece hudut koymak denir.
Birinci işi sonları zorlamak olan en yeterli huylu çocuğunuzun bile vakit zaman ebeveynlerine karşı isyan etiklerinin altındaki niçinlere değinelim isterseniz.
• Çocuklar sonları zorlamadan dünyayı keşfedemez
Çocuğunuz tam manasıyla bir kaşif, bunu biliyor muydunuz? Onun işi etrafını araştırmak, objelere dokunmak, tüm tatları tatmak ve her şeyi dökerek araştırmak. Bu keşfetme hissinden dolayı siz yetişkinlere daima sonları zorluyormuş üzere geliyor. Ancak çocuğunuza yaptığınız daima bir denetim etme ve nizamlı olma niyetinizden dolayı çocuğunuzun en büyük zevki keşfetme hissini engelliyorsunuz.
• Çocuklar çoklukla benmerkezci ve kendine odaklıdır
Maceracı ve kaşif çocuğunuz içgüdülerine nazaran hareket eder ve kararı fazla düşünmez. Üç yaşına kadar bir çocuk karşıdan karşıya geçerken elinizi bırakmayacağına garanti veremez. Zira sonuç odaklı değildir ve içgüdüleri ile hareket eder. Dengeli ve kararlı davranışlarınız ile çocuğunuzun davranışlarını şekillendirebilirsiniz.
• Kuralların karmaşık olmasından kaynaklıdır
Koltukta zıplayan çocuğunuza zıplamaaaa demeniz;
1. Çocuğunuz muhtemelen niye zıplama diye öfkelendiğinizi bilemeyecektir.
2. Sizde çocuğunuzun en keyif aldığı koltukta zıplama hissini bilemeyeceksiniz.
Çocuğunuza sonlar dahilinde niçinlerini açıklamadan koyduğunuz kurallar çocuk için büsbütün belirsizlik ve anlamlandırılamayan yansılar olarak hissedilir.
•Yetişkin kurallarının çocuk gelişmenine uygun olmamasından kaynaklanır
Genelde anne babalar olağan çocuk davranışlarını bilmediklerinden kaynaklı çocuğun davranışlarına karşı ‘kural tanımaz’ üzere görünüyor. Örneğin; üç yaşındaki çocuğa sinemada hareket etmeden oturmasını beklemek çizdiğiniz kuralın çocuk gelişmenine uygun olmadığını göstermektedir.
• Kendi davranışlarımızla istemeden teşvik edebiliyoruz
John Locke’a nazaran insan zihni doğuştan boş bir levhadır (tabula rasa). çabucak sonrasında bu zihin tecrübeyle (tecrübe) bir arada dolar. Evet çocuğunuz tam olarak doğduğu günden beri size dikkatle inceliyor. Sizin hangi durumlarda hangi yansınızın işe yaradığını hayli uygun biliyor. Küçük kaşifiniz sizin reaksiyonlarınıza ve davranışınıza nazaran hayat serüveninde ilerleyecektir.
Pekala çocuğuma nasıl hudut koymalıyım?
Ebeveynler çoklukla hudut koymakta sorun yaşarlar. Hudut koymak sıkıntı üzere gelse de çocuğunuzun hayat yolunda rehberlik ettiğiniz süreçte çocuğunuz için doğruyu, yanlışı ve tehlikeli olan şeyleri ayırt etmesini sağlayacak. Fakat hiç bir çocuk onun için çizilen yolda dümdüz yürümeyecektir, unutmayın. Çocuğunuzun birinci işi hudutları geçebilmeyi test etmek olacaktır. Çocukların keşfetme, öğrenme, sorumluluk alma, sorun çözme ve bağlantı kurma marifetlerinin sağlıklı bir biçimde geliştirilebilmesi için keşfetmesi, yaşadığı ortamın kurallarını bilmesi ve ebeveynle sağlıklı bir bağlantısı sürdürebilmesi gerekir. Hudut koymadan evvel ebeveynlerin çocuğa katiyen hürmet göstermesi gerekmektedir. Çocuğunuz kendine mahsus getirdiği özellikleriyle ailenizin yeni bir üyesi ve her şeydilk evvel bedel ve kabul görülmesi geren bir bireydir. Bir başka değerli nokta ise; hudut koyarken sabırlı olma, nazik olma, adil olma hisleri kadar tutarlılık ve kararlılık epey değerlidir.
– Uygun beklentilerle sonlarınızı çizin: Çok sevdiğiniz beyaz koltuğun üstünde zıplamamasını istediğiniz çocuğunuza koltukta “Zıplamaaa” diyerek hudut çizmek yerine; beyaz koltuğunuzun üstüne örtü sererek konutunuzu çocuğunuza uygun hale getirebilirsiniz. Çocuğunuz sizin çizdiğiniz sonlar çerçevesinde özgürce hareket etmiş olmanın öz itimadını yaşayacaktır. Meskendeki kırılabilecek eşyaları hem çocuğunuzun ziyan görmemesi tıpkı vakitte konutu çocuğunuzun hareket alanına uygun hale getirmeniz için de öbür bir seçenektir. bu biçimdece çocuğunuzu daima değiştirmeye çalışmayacaksınız.
– Uygulayabileceğiniz kurallar koyun: Çocuğunuzla tıpkı anda biroldukça şeyi yapmasını bekleyerek otorite savaşına girmeniz otoritenizi kaybetmenize niye olabilir. Yani çocuğunuzun hem brokoli yemesi, hem dişlerini fırçaması ve merdivenleri kendisi çıkması, tıpkı vakitte tuvaleti kullanımını beklemek çocuk gelişim devirlerine alışılmamış kurallar koyma gayretine girmenize yol açar. Bu çocuk gelişmenine uygun olmayan kurallar çocuğunuzun mizacına nazaran kaos ve çatışmaya da gidebilir. Ebeveyn olmanız çocuğunuza daima istediğiniz kuralı koymaya yahut anlık duruma göre kuralları değiştirmeniz manasına gelmemektedir.Yani çizgi sinema saati sabah 11:00 iken sizin isteğinize göre çizgi sinema saati bugün 13.00, yarın 15:00 formunda tutarsızlıklar barındırmamalıdır. Kurallar aile toplantınızda tüm aile üyeleri ile konuşulup koyulmalıdır. Kuralların değiştirilmesi şahısların isteklerine göre değil bir daha aile toplantısında gereksinimlere bakılırsa olmalıdır. Zira kurallarınız da netlik, tutarlılık ve sürdürülebilirlik olması çocuğunuzun kurallara o kadar kolay uymasına niye olmaktadır. Ayrıyeten birlikte alınan kararlara ahenk sağlamak herkes için daha kolaydır.
– Kurallarınız kısa ve olumlu olsun: Çocuğum beni dinlemiyor diyen biroldukca ebeveyn vardır. Pekala ebeveyn olarak ben çocuğuma anlatamıyorum söylemiş olduğiniz oluyor mu? Kurallarınızı buyruk kipi ile söylemeniz çocuğunuzun o kuralı yapma ihtimalini azaltacaktır. Sözcüklerle dans etmelisiniz, bu kuralı hatırlatmak konusunda daha tesirlidir. Örneğin; ‘Koşma’ komutu yerine ‘Burası yürüme yolu’ diyerek çocuğunuza kuralları sevdirerek daha sıcak bir bağlantıyla bağ kurabilirsiniz.
– Hayır mı, Dengeli olmak mı? Karar verin: Disiplinin “hayır” sözcüğünü sık kullanmak, bağırarak kelam dinletmek olduğunu düşünen biroldukca aile var. Lakin tesirli disiplinin özünde tutarlılık ve evvelde varsayım edebilirlik vardır. Çocuklar kuralları severler ve kendilerini daha inançta hissederler. Hudutlar çocuk gelişmeninin bir modülüdür ve daima yenilenmek ister. Her devrin kendine mahsus hudutları olmalıdır. Cebinizde sonlu sayıda ‘Hayır’ sözü olduğunu düşünün ve disiplinin ‘Hayır’ sözünün sıklığıyla orantılı olmadığını bilin. Her şartta uyguladığınız dengeli kurallar çocuğunuzun gerçek ve yanlışı anlamasına yardımcı olacaktır.
Ebeveynler tarafınca bilinmesi gereken en kıymetli nokta belirlenen ortak kurallar ve uygulanan dengeli bir disiplin, hem çocukların sağlıklı gelişimi tıpkı vakitte keyifli olmaları için hayli değerlidir.
Bebeğiniz 6. aydan itibaren kendi gücünü keşfeder ve daha sonra da gücünü denemeye başlar. Bebeğinizin kendi gücünü fark ettiği andan itibaren ebeveynlerin karşısına bir nazaranv daha çıkar: Hudut koymak…
Pekala hudut koymak nedir? Ebeveynlerin çocuklarına bir kural ve davranışı öğretebilmek için kullandıkları kelamlar ve davranışlardan oluşan sürece hudut koymak denir.
Birinci işi sonları zorlamak olan en yeterli huylu çocuğunuzun bile vakit zaman ebeveynlerine karşı isyan etiklerinin altındaki niçinlere değinelim isterseniz.
• Çocuklar sonları zorlamadan dünyayı keşfedemez
Çocuğunuz tam manasıyla bir kaşif, bunu biliyor muydunuz? Onun işi etrafını araştırmak, objelere dokunmak, tüm tatları tatmak ve her şeyi dökerek araştırmak. Bu keşfetme hissinden dolayı siz yetişkinlere daima sonları zorluyormuş üzere geliyor. Ancak çocuğunuza yaptığınız daima bir denetim etme ve nizamlı olma niyetinizden dolayı çocuğunuzun en büyük zevki keşfetme hissini engelliyorsunuz.
• Çocuklar çoklukla benmerkezci ve kendine odaklıdır
Maceracı ve kaşif çocuğunuz içgüdülerine nazaran hareket eder ve kararı fazla düşünmez. Üç yaşına kadar bir çocuk karşıdan karşıya geçerken elinizi bırakmayacağına garanti veremez. Zira sonuç odaklı değildir ve içgüdüleri ile hareket eder. Dengeli ve kararlı davranışlarınız ile çocuğunuzun davranışlarını şekillendirebilirsiniz.
• Kuralların karmaşık olmasından kaynaklıdır
Koltukta zıplayan çocuğunuza zıplamaaaa demeniz;
1. Çocuğunuz muhtemelen niye zıplama diye öfkelendiğinizi bilemeyecektir.
2. Sizde çocuğunuzun en keyif aldığı koltukta zıplama hissini bilemeyeceksiniz.
Çocuğunuza sonlar dahilinde niçinlerini açıklamadan koyduğunuz kurallar çocuk için büsbütün belirsizlik ve anlamlandırılamayan yansılar olarak hissedilir.
•Yetişkin kurallarının çocuk gelişmenine uygun olmamasından kaynaklanır
Genelde anne babalar olağan çocuk davranışlarını bilmediklerinden kaynaklı çocuğun davranışlarına karşı ‘kural tanımaz’ üzere görünüyor. Örneğin; üç yaşındaki çocuğa sinemada hareket etmeden oturmasını beklemek çizdiğiniz kuralın çocuk gelişmenine uygun olmadığını göstermektedir.
• Kendi davranışlarımızla istemeden teşvik edebiliyoruz
John Locke’a nazaran insan zihni doğuştan boş bir levhadır (tabula rasa). çabucak sonrasında bu zihin tecrübeyle (tecrübe) bir arada dolar. Evet çocuğunuz tam olarak doğduğu günden beri size dikkatle inceliyor. Sizin hangi durumlarda hangi yansınızın işe yaradığını hayli uygun biliyor. Küçük kaşifiniz sizin reaksiyonlarınıza ve davranışınıza nazaran hayat serüveninde ilerleyecektir.
Pekala çocuğuma nasıl hudut koymalıyım?
Ebeveynler çoklukla hudut koymakta sorun yaşarlar. Hudut koymak sıkıntı üzere gelse de çocuğunuzun hayat yolunda rehberlik ettiğiniz süreçte çocuğunuz için doğruyu, yanlışı ve tehlikeli olan şeyleri ayırt etmesini sağlayacak. Fakat hiç bir çocuk onun için çizilen yolda dümdüz yürümeyecektir, unutmayın. Çocuğunuzun birinci işi hudutları geçebilmeyi test etmek olacaktır. Çocukların keşfetme, öğrenme, sorumluluk alma, sorun çözme ve bağlantı kurma marifetlerinin sağlıklı bir biçimde geliştirilebilmesi için keşfetmesi, yaşadığı ortamın kurallarını bilmesi ve ebeveynle sağlıklı bir bağlantısı sürdürebilmesi gerekir. Hudut koymadan evvel ebeveynlerin çocuğa katiyen hürmet göstermesi gerekmektedir. Çocuğunuz kendine mahsus getirdiği özellikleriyle ailenizin yeni bir üyesi ve her şeydilk evvel bedel ve kabul görülmesi geren bir bireydir. Bir başka değerli nokta ise; hudut koyarken sabırlı olma, nazik olma, adil olma hisleri kadar tutarlılık ve kararlılık epey değerlidir.
– Uygun beklentilerle sonlarınızı çizin: Çok sevdiğiniz beyaz koltuğun üstünde zıplamamasını istediğiniz çocuğunuza koltukta “Zıplamaaa” diyerek hudut çizmek yerine; beyaz koltuğunuzun üstüne örtü sererek konutunuzu çocuğunuza uygun hale getirebilirsiniz. Çocuğunuz sizin çizdiğiniz sonlar çerçevesinde özgürce hareket etmiş olmanın öz itimadını yaşayacaktır. Meskendeki kırılabilecek eşyaları hem çocuğunuzun ziyan görmemesi tıpkı vakitte konutu çocuğunuzun hareket alanına uygun hale getirmeniz için de öbür bir seçenektir. bu biçimdece çocuğunuzu daima değiştirmeye çalışmayacaksınız.
– Uygulayabileceğiniz kurallar koyun: Çocuğunuzla tıpkı anda biroldukça şeyi yapmasını bekleyerek otorite savaşına girmeniz otoritenizi kaybetmenize niye olabilir. Yani çocuğunuzun hem brokoli yemesi, hem dişlerini fırçaması ve merdivenleri kendisi çıkması, tıpkı vakitte tuvaleti kullanımını beklemek çocuk gelişim devirlerine alışılmamış kurallar koyma gayretine girmenize yol açar. Bu çocuk gelişmenine uygun olmayan kurallar çocuğunuzun mizacına nazaran kaos ve çatışmaya da gidebilir. Ebeveyn olmanız çocuğunuza daima istediğiniz kuralı koymaya yahut anlık duruma göre kuralları değiştirmeniz manasına gelmemektedir.Yani çizgi sinema saati sabah 11:00 iken sizin isteğinize göre çizgi sinema saati bugün 13.00, yarın 15:00 formunda tutarsızlıklar barındırmamalıdır. Kurallar aile toplantınızda tüm aile üyeleri ile konuşulup koyulmalıdır. Kuralların değiştirilmesi şahısların isteklerine göre değil bir daha aile toplantısında gereksinimlere bakılırsa olmalıdır. Zira kurallarınız da netlik, tutarlılık ve sürdürülebilirlik olması çocuğunuzun kurallara o kadar kolay uymasına niye olmaktadır. Ayrıyeten birlikte alınan kararlara ahenk sağlamak herkes için daha kolaydır.
– Kurallarınız kısa ve olumlu olsun: Çocuğum beni dinlemiyor diyen biroldukca ebeveyn vardır. Pekala ebeveyn olarak ben çocuğuma anlatamıyorum söylemiş olduğiniz oluyor mu? Kurallarınızı buyruk kipi ile söylemeniz çocuğunuzun o kuralı yapma ihtimalini azaltacaktır. Sözcüklerle dans etmelisiniz, bu kuralı hatırlatmak konusunda daha tesirlidir. Örneğin; ‘Koşma’ komutu yerine ‘Burası yürüme yolu’ diyerek çocuğunuza kuralları sevdirerek daha sıcak bir bağlantıyla bağ kurabilirsiniz.
– Hayır mı, Dengeli olmak mı? Karar verin: Disiplinin “hayır” sözcüğünü sık kullanmak, bağırarak kelam dinletmek olduğunu düşünen biroldukca aile var. Lakin tesirli disiplinin özünde tutarlılık ve evvelde varsayım edebilirlik vardır. Çocuklar kuralları severler ve kendilerini daha inançta hissederler. Hudutlar çocuk gelişmeninin bir modülüdür ve daima yenilenmek ister. Her devrin kendine mahsus hudutları olmalıdır. Cebinizde sonlu sayıda ‘Hayır’ sözü olduğunu düşünün ve disiplinin ‘Hayır’ sözünün sıklığıyla orantılı olmadığını bilin. Her şartta uyguladığınız dengeli kurallar çocuğunuzun gerçek ve yanlışı anlamasına yardımcı olacaktır.
Ebeveynler tarafınca bilinmesi gereken en kıymetli nokta belirlenen ortak kurallar ve uygulanan dengeli bir disiplin, hem çocukların sağlıklı gelişimi tıpkı vakitte keyifli olmaları için hayli değerlidir.