Çetin Ünsalan: Hesap kitap hak getire

YodaUsta

Global Mod
Global Mod
Faiz düşürdüler, PPK toplantının arifesinde söylenenlere nazaran aşikâr ki daha da düşürecekler. niye kredi kullanmıyorsunuz? niye yatırım yapmıyorsunuz? ‘Alın krediyi ve yatırım yapın’ davetine niye kulak tıkıyorsunuz?

Cumhurbaşkanı Erdoğan iş dünyasına yönelik sitemlerini bu biçimdece sıraladı. daha sonra da ‘niçin bana sallıyorsunuz, sallasanız da tutmaz’ diyerek tam olarak ne olduğu anlaşılmayan bir tabir kullandı.

İşin telaffuz seviyesini bir kenara bırakırsak, asıl sorunun krediyi ücretsiz para zannetmekte olduğunun altını çizmek gerekiyor. Aslında bu tabirler Türkiye’nin ekonomik olarak nasıl battığının ve batırıldığının da itirafı üzere.

2 binli senelerdaki nakdî genişlemeyle insanların gırtlağına kadar borçlandırılması işte bu yaklaşımdan kaynaklanıyor. 2021 yılına gelindiğinde her insanın altında otomobil olduğunu vurgulayıp, bunun bir zenginlik göstergesi anlatmanın ardında da bu yaklaşım var.

halbuki alınan meskenler, otomobiller hepsi krediyle alındı ve kredinin tamamını kapatmadığınız bir mal size değil, bankaya aittir. Tansu Çiller devrinde vaat edilen 2 anahtar, nakdî genişlemenin getirdiği ortamla birlikte hayata geçti ve 2002 yılında toplamda 6,3 milyar TL finansal kuruluşlara borcu olan Türk Halkı, 930 milyar TL’lik borç hududuna dayandırıldı.

Firmalarda da durum epeyce farklı değil. Yaklaşık bu oranda da yalnızca KOBİ’lerin ve küçük işletmelerin borcu bulunuyor. ‘Yap işlet devretme; kullanmazlarsa öderiz’ diye sunulan ve ismine proje denilen, fizibilitesiz işlerden kaynaklanan zararımızın da sebebi bu.

Pandemi periyodunda tüm dünya vatandaşına, küçük işletmelerine karşılıksız para dağıtırken, bizimkilerin bankaları zorlayarak ziyanına krediyi takviye diye anlatmalarının da kendi ortasındaki mantığı bu.

halbuki bir yatırımın gerçekleşmesi için gereken şey yalnızca para mıdır? Oradaki ekosistemden hukuksal altyapıya, üretilmesi planlanan eserin pazardaki potansiyelinden paranın maliyetine kadar pek fazlaca faktörü alt alta koymanız gerekir.

Yani eskilerin tabiriyle attığınız taş, ürküttüğünüz kuşa değmeyecekse kimse yatırım yapmaz. Ancak paranın maliyeti olduğunu bilmeden kitap yazdığını argüman edenlerin, paranın her kuruşunun maliyetini bilenlere, borç parayla yatırım yapmalarını önermesinin ortasındaki çelişkiyi nasıl çözeceğiz?

İşte koca bir ülkenin iktisadı bundan battı. Eskiler hazıra dağ dayanmaz derler ya… Gelen emanet parayı kendinizin zanneder, ondan uydurma bir refah yaratırsanız, sizden parayı geri istediklerinde de bozulup faiz lobisi diye bağırırsınız.

Elinize kadar gelen parayla üretim teknolojilerine yatırım yapıp, onu borç değil finansman yapmayı akıl edemezseniz de, ortada evvel bir dolar lobisi olduğunu zanneder, akabinde maliyetleri görmezden gelir, doların tesiriyle de tetiklenen enflasyonu fırsatçıların, ödemediğiniz ilaçların parası niçiniyle kesilen ilaçları da stokçuların yapıtı zannedersiniz.

Paraya gereksiniminizin şiddeti arttıkça elinizdeki malı mülkü satarsınız, daha sonra da bunun ismine özelleştirme dersiniz. Ele geçen parayı da üzerinde iktisat yaratmayan yola köprüye yatırıp, bir de yıllarce sürecek faizli borç ödemeye, yetmedi, işi yapana da ödeme garantisi vermeye kalkarsınız.

Aslında bırakın bir iktisat gazetecisi olmayı, bir esnaf çocuğu olarak ben bu tip ismi iş insanı olanlara fazlaca rastladım. Hesap kitap bilmezler, daha sonra da günün sonunda piyasaya borç takarak ortadan yok olurlar. Ve inanın bana artlarından hiç güzel anılmazlar.

[email protected]





Dolar durdurulamıyor! İktisat denetimden çıktı mı? & 90’lara dönüş mü? | Murat Üçer

Prof. Dr. Serdar Sayan: TL’nin “altın vuruşu”: Faiz ve kur çanları kimin için çalıyor?

Erdoğan’dan Bahçeli görüşmesi: Bahis faiz sonucu mı?
 
Üst