‘Bir roman okudum kendimi tanıdım’

CatWalk

New member
Melisa Vardal – Psikoloji ve edebiyatın birbirine yarenlikleri yüzsenelerdır sürüp gidiyor. İnsan hâl ve hareketlerini inceleyen bilim kolu olan psikoloji ile edebiyatın birbirinden ayrılmasını mümkün değil esasen. Ancak edebiyatımızın birinci ruhsal romanı olan Mehmet Rauf’un “Eylül”ünden bugüne büyük ilerleme kaydeden ruhsal roman örneklerinin uyarlamalarını artık sıkça ekranlarda görüyoruz. Bol reytingli diziler de belirli ki halkımız tarafınca pek bir sevilip benimsendi. Pekala, psikoloji ve edebiyatın bu biçimdesine bağlantılanması okurda ve izleyicilerde neler uyandırıyor? Son periyot uyarlamalarla sıkça isminden bahsettiren Psikiyatr/Yazar Gülseren Budayıcıoğlu, Gazeteci/Yazar Filiz Aygündüz, Eleştirmen Asuman Kafaoğlu-Büke ve Muharrir Sinem Çelebioğlu’na sorduk: “Son devirde ruhsal romanlar ve uyarlamalarına karşı artan ilgiyi nasıl değerlendiriyorsunuz, edebiyat ile psikolojinin birbirinden bu derece faydalanıyor oluşu okurda nasıl bir tesir yaratıyor sizce?”

Asuman Kafaoğlu-Büke: “İlginç olan edebi yapıtlardan beslenen ruhbilimciler”

Günümüz okuru kimi vakit edebiyattan pragmatik beklentiler içine giriyor. Yalnızca psikoloji alanında değil, sanırım okuduğu her romanda bir çeşit yarar bulmayı bekliyor fakat çabucak bir ayrım yaparak, faydacı bir anlayışla yazılmış ticari ruhsal romanlar ile ruhsal derinlikle karakterlerini ele alan romanları ayıralım. Edebiyat ya da daha hakikat söylersek romanlar, insanın ruhunu, hislerini, davranışlarını, birbirleriyle kurdukları ya da kuramadıkları ilgilerini anlatır. Beşerden soyutlayarak yazılmış ‘Yeni Roman’ örnekleri bile sonuçta insanı anlatır. Bu manada roman her vakit psikolojiden yararlanır, bunu söylemek üzere sıradan bir totoloji sayılır. Lakin epeyce daha değişik olan romanlardan, edebi yapıtlardan beslenen ruhbilimcilerdir. Örneğin Sigmund Freud, Franz Kafka ve Fyodor Dostoyevski hakkında yazmış, onları kuramlarına dahil etmiştir. Yalnızca müelliflerin ruh hâlleri değildi olağan olarak Freud’un ilgisini çeken, roman kahramanları da insanın karanlıkta kalan ruhsal derinlikleriyle konusu oluyordu.


Filiz Aygündüz: “Psikolojiye girmeden insanı anlatmak zor”

Psikoloji Freud’dan bu yana daima edebiyatla iç içe. Freud’un başucu kitabı Dostoyevski’nin “Karamazov Kardeşler”i. Son okuduğu kitap da Balzac’ın “Tılsımlı Deri” hikayesi. esasen 70 yaş kutlamalarında sahneye “Bilinçdışının kâşifi” olarak davet edildiğinde kabul etmiyor. “Bilinçdışını şairler ve filozoflar keşfetti, ben yalnızca kuramını yazdım” diyor. Bu edebiyat psikoloji beraberliği her vakit okurun da ilgisini çekti. Psikolojiye girmeden insanı anlatmak sıkıntı. hiç bir sonuç vermeyen şahsi gelişim kitaplarına doyan okurlar, pür edebiyatla iç içe bir psikolojiyi daha derinlikli buluyor. Son senelerda, ruhsal romanlardan televizyona yapılan uyarlamalar da okurun bu cins kitaplara ilgisini artırdı. hayatı ve insanı anlamak üzere bir sıkıntımız pek ruhsal romanlara ilgimiz de hiç azalmayacak.

Gülseren Budayıcıoğlu: “Yaralarını düşünme ve konuşma fırsatı doğdu”

Bundan fazlaca mutluyum çünkü bu sayede ülkemizde bugüne kadar tabu olan, yazılmayan, konuşulmayan lakin bir yandan insanların hiç ortasından çıkmayan yaralarını düşünme ve konuşma fırsatı doğdu. Yazgımızı en epey da doğduğumuz konutlar, o meskenlerde yaşananlar yazıyor. Bu kadar değerli bir bahis doğal olarak insanların ilgisini çekti. Şu anda bilhassa bayanlar, kendilerini bir daha keşfetme konusunda süratle ilerliyorlar. Edebiyatın asıl konusu insansa şayet, o insan her istikametiyle, bilhassa de iç dünyasıyla değerlendirilmeli.

Sinem Çelebioğlu: “İnsanlık, mizah ve bilinçaltı”

Hani deriz kimi vakit, bir soru bin karşılık barındırır. İşte, okuduğumuz romanda, “Başkahraman nasıl biri?” diye sorduğumuz an, bin karşılık ararız. Fizyolojik ve sosyolojik boyutta tanımamız yetmez onu. Hayallerine, kaygılarına, isteklerine şahit olmak isteriz. Virginia Woolf, karakterlerinin gerisindeki hoşlukları keşfettiğini söylemiştir. Bu da ona istediklerini verir: İnsanlık, mizah ve bilinçaltı. Üç kavram da kahramanı derin halde işleyebilen müellifler için biçilmiş kaftandır. Bu noktada insanların bilinçaltında keşiflere çıkan psikoloji alanından yararlanan edebi metinlerin revaçta bulunmasına şaşırmıyoruz. Şayet müellif, müelliflik manasında yetkinse, yeterli inşa edilmiş karakterlerle tanışabiliyoruz. bu biçimdece çeşitli hayat kıssaları okuyor, uygun yahut berbat halde etkileniyoruz. Zira işlenen karakterler bizden biri, bizim dünyamızdan birileri…
 
Üst