Benmerkezcilik, bireyin kendi ckarlarn korumay amaclayan bir davrans bicimidir. Bireyler, kendi ckarlarn temel alarak, kendilerini veya diger insanlarn ckarlarn on planda tutacaklar kararlar alrlar. Benmerkezcilik, sosyal bilimciler tarafndan uc farkl temel kategoride snflandrlmstr: istismar, kaynak kontrolu ve ckar onceliklendirme.
Istismar
Istismar, bir kisinin digerlerinin ckarlarn goz ard ederek kendi ckarlarn one ckarmak icin kotu niyetli bir davrans olarak tanmlanmaktadr. Istismar, kisinin kotu niyetli olarak kullanmaya calstg diger kisilerin degerlerini, duygularn ve zamann goz ard ederek, kendi ckarlarn one ckarmak icin kullanlr. Ornegin, bir kisi, kendisi icin bir fayda saglamak icin diger kisinin zamann ya da kaynaklarn istismarca kullanabilir.
Kaynak Kontrolu
Kaynak kontrolu, bir kisinin bir kaynaga sahip olmasn ve bunu kendi ckarlar icin kullanmasn ifade eder. Ortak bir kaynak, genellikle bir projede calsan insanlar tarafndan esit olarak paylaslr. Ancak, kisiler bazen digerlerinin payndan daha fazla almak icin bu kaynag istismarca kontrol etmeye calsrlar. Ornegin, bir projede calsan iki kisi arasnda, her ikisi de esit olarak pay alma haklarna sahipken, bir kisi baska bir kisinin payn almaya calsabilir.
Ckar Onceliklendirme
Ckar onceliklendirme, bir kisinin ckarlarn korumak icin kararlar almasn ifade eder. Bir kisi, kendi ckarlar icin onceliklendirmesi gereken kararlar alrken, diger insanlarn ckarlarn goz ard edebilir. Ornegin, bir kisinin, kendi ckarlarn korumak icin diger insanlarn ckarlarn onemsemeyebilecegi bir karar almas durumunda, o kisi benmerkezcidir.
Benmerkezcilik, toplumda cok ciddi sorunlara yol acabilir. Istismar ve kaynak kontrolu, digerlerinin ckarlarn goz ard ederek kendi ckarlarn one ckarmak icin kullanlan davrans bicimleridir.
Istismar
Istismar, bir kisinin digerlerinin ckarlarn goz ard ederek kendi ckarlarn one ckarmak icin kotu niyetli bir davrans olarak tanmlanmaktadr. Istismar, kisinin kotu niyetli olarak kullanmaya calstg diger kisilerin degerlerini, duygularn ve zamann goz ard ederek, kendi ckarlarn one ckarmak icin kullanlr. Ornegin, bir kisi, kendisi icin bir fayda saglamak icin diger kisinin zamann ya da kaynaklarn istismarca kullanabilir.
Kaynak Kontrolu
Kaynak kontrolu, bir kisinin bir kaynaga sahip olmasn ve bunu kendi ckarlar icin kullanmasn ifade eder. Ortak bir kaynak, genellikle bir projede calsan insanlar tarafndan esit olarak paylaslr. Ancak, kisiler bazen digerlerinin payndan daha fazla almak icin bu kaynag istismarca kontrol etmeye calsrlar. Ornegin, bir projede calsan iki kisi arasnda, her ikisi de esit olarak pay alma haklarna sahipken, bir kisi baska bir kisinin payn almaya calsabilir.
Ckar Onceliklendirme
Ckar onceliklendirme, bir kisinin ckarlarn korumak icin kararlar almasn ifade eder. Bir kisi, kendi ckarlar icin onceliklendirmesi gereken kararlar alrken, diger insanlarn ckarlarn goz ard edebilir. Ornegin, bir kisinin, kendi ckarlarn korumak icin diger insanlarn ckarlarn onemsemeyebilecegi bir karar almas durumunda, o kisi benmerkezcidir.
Benmerkezcilik, toplumda cok ciddi sorunlara yol acabilir. Istismar ve kaynak kontrolu, digerlerinin ckarlarn goz ard ederek kendi ckarlarn one ckarmak icin kullanlan davrans bicimleridir.