Bayan dekanlar kıymetlendirdi

CatWalk

New member
Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Leyla Ateş, İktisadi, İdari ve Toplumsal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İtina, İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Özsoy ve Hoş Sanatlar Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nurcan Perdahcı, toplum ortasında bayanın camdan bir tavan ile engellendiği ve olması gerekenden çok daha fazla efor sarf etmek zorunda kaldığı değerlendirmelerini yaptılar.

Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Leyla Ateş, akademi de bayan yönetici olmanın ömrüne kattıklarına değinerek, “Dünyaya bütünsel bakabilen bir beşerim; idarecilik de bunu gerektiriyor. Yüksek öğretim mevzuatı başta olmak üzere, işe alımlar, iş kontratları, satın alma süreçleri dâhil her şeye hâkim olmalısınız. Hoş fakat kuvvetli bir müddetç. Altınbaş Üniversitesi, bana dekan olma fırsatını verdi lakin bir bayan olarak kendinizi ispatlamak için daha hayli çalışmanız gerektiği de bir gerçek. Hukuk alanında bu eşitsizliği gözler önüne sermek üzere, Anayasa Mahkemesi üyeliğinin en yüksek kademelerden biri bulunmasına karşın ülkemizde bir tane bile bayan üye bulunmamasını örnek olarak gösterebiliriz” diye konuştu.

İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Özsoy, bayan erkek sayıları başta eşite yakınken, profesörlüğe geçtiğinizde oranın yüzde 33’e düşerek, yüzde 67 oranda bayanın aleyhine değiştiğini vurguladı. Rektör sayılarına bakıldığında bayan oranının yalnızca yüzde 8 olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Zeynep Özsoy, “oysa profesör sayısı kadar bunun eşit olması gerekiyor. Bayanların ağır çalıştığı kesimlere baktığımızda da bayan yönetici çok az. Bankacılık ya da eğitim alanında da idarede hanımın neredeyse olmadığını görüyoruz. Türkiye’de çalışan bayan oranı, OECD ülkeleri içinde yüzde 29 ile en düşük düzeylerde. “Camdan Tavan” olgusu her yerde. Profesyonel iş hayatında olduğu üzere, üniversite dünyasında da bunu açıkça nazaranbiliyoruz.” açıklamalarında bulundu.

İİSB Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İtina ise aslında kadın- erkek olarak mesleğe eşit oranda başlandığını fakat piramidin üstelerine yanlışsız çıkıldığında bayan oranının azaldığını lisana getirdi. Mevzuyla ilgili gerçekleştirdiği “Az mıyız? Çok muyuz? Yok muyuz?” isimli araştırmasında tespit etmiş olduğu bilgilerin çok çarpıcı olduğunu dikkat çeken Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İhtimam, “Alt kademe yani araştırma bakılırsavlilerine bakıldığında oransal olarak neredeyse eşit. Devlet ve vakıf toplam üniversitelerde araştırma bakılırsavlisi olarak çalışan bayanların oranları yüzde 51 iken adamların oranı yüzde 49’dur. Dr. Öğretim üyesi olarak bakıldığında üniversitelerin genelinde kadın/erkek oranının yüzde 44’e, yüzde 56 olduğunu görüyoruz” diyerek istatiksel dataları paylaştı. Bu noktadan itibaren makasın açılmaya başladığını belirten Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İhtimam, “Doçentlik etabında bayan oranı daha da azalmakta ve yüzde 40’lara gerilemekte. Profesörlüğe gelindiğinde ise bayan oranı yüzde 34’lerde” dedi. birlikte çıkılan bu yolda kademe arttıkça bayan oranının azaldığına işaret eden Dilek Şirvanlı İhtimam, bu durumun üniversite üst idare takımında fazlaca daha çarpıcı bir biçimde kendini gösterdiğini belirtti. Üniversitelerimizde bayan dekan oranı yüzde 18 civarında iken; bayan rektör oranımız, Zeynep Hocamızın da lisana getirdiği, üzere yalnızca yüzde 8. YÖK’ün en az bir hanımın, Rektör Yardımcısı olması talebine karşılık YÖK’ün kendi genel heyetinde bile 23 üyeden yalnızca 1’i bayan. Şu anda da ÜAK idare şurasında 12 üye içinde 1 bayan bulunuyor. Bu süreçte ne oluyor da bir arada çıkılan bu yolda oranlar bayan aleyhine bu kadar değişiyor?” değerlendirmesini yaptı.

Hoş Sanatlar Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nurcan Perdahcı ise bayanın sanattaki yerine değindi. Bayanların epey kuvvetli olduğunu belirterek, “Akademide Hocam olan Prof. Adnan Çoker, hanımın tabiat tarafınca kutsanmış mükemmel varlıklar olduğunu, erkeğin kuvvetli göründüğünü lakin asıl gücün bayanda olduğunu söylerdi” dedi. Sanatta hanımın yeri konusuna baklıldığında ise; Linda Nochlin’in, 1971 de Artnews’da yayınlanan “niçin Hiç Büyük Bayan Sanatçı Yok?” başlıklı yazısı ile feminist sanat tarihi üzerine araştırma, çalışma sürecinin başladığını, 20’inci Yüzyıla gelinceye kadar bayan sanatçı sayısının hayli az olduğunu belirtti. Prof. Dr. Nurcan Perdahcı, “20’nci Yüzyılın getirdiği niyet özgürlükleriyle birlikte bayan sanatkarlar pozisyonları ve üretimleri ile varlıklarını kabul ettirdiler. Obje olma durumundan özne olma durumuna evrilen bayan bu uğurda büyük emek ve süreç sarf etmiştir” dedi. Perdahcı; Türkiye’de “Kadın Sanatçı”lar üretimin her alanında, evrelerinde sıra dışı gayretlerle kendilerini var etmişlerdir. Sanata ve üretime katkı sağlayan her yaratıcı süreci “insan” olma iştirakinde nazaranbileceğimiz günlerin hayli yakın olmasını dilerim” diyerek mevzuya sanatsal bir bakış açısı getirdi.

“HER BAYANIN BU CUMHURİYETE VE ATATÜRK’E BORCU VAR”
Prof. Dr. Nurcan Perdahcı
, “Sanatkar, toplumda uzun efor ve çalışmalardan daha sonra alnında ışığı birinci duyan insandır” kelamlarını söyleyen ulu lider Atatürk sanata ve sanatkara epeyce kıymet vermiştir. “Cumhuriyetin birinci senelerına bakıldığında Türkiye’nin birinci bayan seramik sanatkarı olan Füreya Koral’ı örnek olarak alabiliriz. Mensubu olduğu esaslı Şakir Paşa ailesinin yedi sanatkarından biri ve Ulu Başkan Atatürk’ün yakın arkadaşı Kılıç Ali’nin de eşidir. Kendi ağzından dinleme bahtımın olduğu ömür hikayesinde, sanatıyla gündeme gelen, Atatürk’ün yanında mavi çinili piposuyla sohbetlere katılan genç, kuvvetli bir bayan. Fahrünnisa Zeid, Aliye Berger üzere Çağdaş Türk Sanatı’na damga vurmuş bayanların olduğu bir aileden gelmesinin yanısıra Atatürk üzere bir devlet adamının yakınında olması onun sanatçı kişiliğini derinden etkilemiştir” diye konuştu. Dilek Şirvanlı İhtimam, tüm Türk bayanlarının Atatürk’e ve Cumhuriyet’e borcu olduğunu söz ederken, Prof. Dr. Leyla Ateş ise, bu noktada eğitimde fırsat eşitliğinin ehemmiyetine değindi, “O devirde yalnızca seçkin bir zümrenin ulaşabildiği eğitim hakkını, Atatürk’ün her kısma hak tanımasıyla bayanlarımız da bilim basamaklarını tırmanmaya başladı.” dedi.

“KADIN, TOPLUMSAL BASKI niçinİYLE KENDİ KENDİNİ SUSTURUYOR”
Dilek Şirvanlı İtina
, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin tesirlerine de değinerek, “Biraz kendi özeleştirimizi de yapmak durumundayız. ‘Kendi kendini susturma’ dediğimiz bir kavramın devrede olduğunu görüyorum. Biz bayanlar olarak öne çıkmaktan çekiniyoruz. Bu da sosyalleştirilmemizdeki yanlılıktan kaynaklanıyor” dedi. Bayandan toplumsal rollerinin hepsini yerine getirmesi beklendiğini belirten Dilek Şirvanlı İtina, “Üst seviye yönetici olmak ağır bir iş, lakin erkek öbür rollerinden sıyrılarak buna konsantre olabiliyor. Toplum bunu olağan karşılıyor. halbuki bayanın anneliği de eşliği de evlatlığı da gelinliği de devamlı sorgulanıyor. Bayan, tüm bu roller ortasında, bu rollerini de layıkıyla yerine getirerek, mesleğini yapmak zorunda. Yani bayanın mesleğinde ilerlemesi, bir şeylere karşın gerçekleşen bir durum. Bu rollerin rastgele birindeki zafiyet göstermesi durumunda toplum bayana çabucak “sen düzgün bir eş ya da anne değilsin” duygusu yaşatılıyor. Lakin erkeklerden bu biçimde bir beklenti yok. Bunu en âlâ karı- koca akademisyenlere baktığımızda görüyoruz. bir arada başlamalarına karşın genelde bayan akademisyen kocasından 1-2 kademe geriden geliyor.” değerlendirmesinde bulundu. Leyla Ateş ise “Aslında günlük ömrümüzde birden çok alanda gayret etmeyi öğrendiğimiz için ‘ben aslına bakarsanız bunu yapıyorum’ diyebiliyorsunuz. Dekan olunca da bu değişmiyor. Akşam konuk de ağırlıyorsunuz, makale gönderilecek ise hazırlıyorsunuz, o sırada çocuk okuldan gelecek, ödevleri olacak. Onlarla da ilgileniyorsunuz.” diyerek görüşlerini lisana getirdi. Zeynep Özsoy ise OECD datalarına bakılırsa bayan erkek konut içi iş yükünün dağılımını Türkiye’de epey eşitsiz olduğunu belirterek; “kadınlar mesken işlerine 5 saatin üzerinde vakit ayırırken erkeler 1,5 saat dahi harcamıyorlar dedi. Bu durumun Türkiye’yi OECD ülkeleri içinde 5. Sıraya yerleştirdiğini” belirtti.

“YÖNETİMDE EN AZ 3 BAYAN OLMASI BİR MANA TABİR EDER”
Zeynep Özsoy
, idare heyetlerinde genelde 1-2 bayan bulunduğunu söz ederek, “Literatürde buna “Tokenizm” yahut “Token” (göstermelik) karakter deniliyor. Ben bunu “nazar boncuğu gibi” göstermelik bir durum olarak nitelendiriyorum. Litaratür çalışmaları İdare Konseyleri’nde bayan sayısı üçün altındaysa bir fark yaratamadıklarını gösteriyor. Zira asimile oluyorlar. Gerçek bir mana tabir etmesi için en az 3 hanımın idare şurasında olması gerekir” diye deklare etti. Halka açık şirketlerin idare heyetlerinin yalnızca yüzde 17 sinde bayan üye olduğunu lisana getirerek, “Bunun da yarısı aile üyesidir” dedi. Üniversitelerin de idare konseyleri olduğunu söyleyen Zeynep Özsoy, “Biz 4 bayan dekan ve bir de genel sekreterimiz olarak 5 bayan üye ile bu barajı geçen az yapılardan biriyiz” tabirlerini kullandı. Bayan yüklü şirketlerin toplumsal konularda da daha hassas olduklarını ve “Social Responsbility Endexleri”ne de bunun yansıdığını tabir etti. Dilek Şirvanlı İhtimam de bayanın, “İsviçre çakısı” üzere olduğunu, yöneticilik vasıflarının da fazlaca gelişmiş olduğunu lisana getirdi. “Sahip olduğumuz özellikler, münasebetlere verdiğimiz kıymet, duygusal yapımız, daha titiz ve itinalı olmamız bizi fazlaca daha âlâ bir yönetici yapıyor. Bağlantı odaklı yaklaşımı bayandan geliyor.” dedi. Leyla Ateş ise hanımın bu özellikleri niçiniyle sürdürülebilirliği sağladığına dikkat çekti.

TAHLİL TEKLİFLERİ
Prof. Dr. Nurcan Perdahcı,
Hoş Sanatlar Fakültelerinde bayan öğrencilerimizin giderek artmasının umut verici olduğunu söylemiş oldu. Eğitim lisanı Türkçe olduğu için memleketler arası öğrenci kabul edememelerine karşın etraf ülkelerden de sanat eğitimi için gelmek isteyen bayan öğrencilerin olduğunu belirtti. “Örneğin, geçenlerde Irak’tan plastik sanatlarda okumak isteyen bayan öğrenci ile görüştük. Hoş gelişmeler bunlar” dedi.

Prof. Dr. Zeynep Özsoy, “İş gücüne iştirak oranı en çok kesim bir daha üniversite mezunlarından” diyerek bir bayanın iş hayatına devam edebilmesindeki en büyük dayanağın aile olduğuna işaret etti. Günümüz kaidelerinde bakıcı tutabilmenin çok zorlaştığını belirterek, “bayanın aileden dayanağı yoksa bırakmayı düşünebiliyor. Türkiye’de maalesef çalışan anneyi destekleyecek kreş sistemi olmadığı için bu sorunu bir daha bayan kendisi çözmek zorunda kalıyor. Çok üzücü bir durum.” kelamlarıyla değerli bir probleme işaret etti. Zeynep Özsoy, devletin hanımın çalışmasını sağlayacak sistemi kurmak yerine, meskende yaşlı bakan bayana gelir dayanağı sağlamasını da eleştirdi. Bunun bayanın büsbütün konuta hapsbulunmasına ve toplumsal garantiden de mahrum kalmasına niye olduğunu söz etti.

Prof. Dr. Leyla Ateş, Türkiye’nin yükselen bir iktisat olduğunu belirterek, maddelerimizde 150 bayan çalıştıran şirketlerin kreş açma zorunluğu bulunmasına karşın bunu yapmadıklarını belirtti. “Devletin, bayana işe gittiğinde çocuğunu itimatla teslim edebileceği bir kreş sistemini sağlaması gerekiyor.” tabirlerini kullandı.

Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İtina ise, bir devir gündemde olan “3 çocuk politikası” aslında yanlışsız bir yaklaşım olmakla bir arada, “Devlet gerek kendisi kreş açarak gerekse firmalara mecburilik getirerek fakat kesinlikle bir toplumsal siyaset geliştirip, daha sonra bunu gündeme getirmeli. Bu şartlarda üç çocuk sahibi olan bir hanımın çalışma hayatında var olabilmesi imkânsız” halinde görüşlerini lisana getirdi.

“TÜM KURUMLARDA BAYAN ÇALIŞAN KOTASI OLMALI”
Öte yandan da idare şuralarında bayan üzerinde akademik çalışmalar yürüttüğünü belirten Prof. Dr. Özsoy, “Dünyadaki belirli başlı ülkelerde, idare konseylerinde bayan kotaları var. Asıl sıkıntı, devletlerin yasal olarak bu kotaları koyması. Tesirli olacak olan bu. Avrupa Birliği ülkeleri artık bunu yapıyor” sözlerini kullandı.
 
Üst