‘Bağımsız olmamız lazım’

CatWalk

New member
Seray Şahinler – Almanya’da doğup büyüyen ve hala orada yaşayan muharrir Deniz Utlu, aktüel edebiyatın isminden kelam ettiren yazarlarından… Berlin’de yaşayan Utlu, romandan tiyatroya bir epey kitaba imza attı; hem yazdıklarıyla hem aldığı ödüllerle isminden kelam ettiriyor. Berlin ve Paris’te yüksek tahsil nazarann Utlu’nun Türkçe’ye “Savrulanlar” ismiyle çevrilen ve Detay Yayınları tarafınca yayımlanan birinci romanı “Ungehaltenen”, Hannover Edebiyat Ödülü’nün sahibi olmuştu. Müellifin ikinci romanı “Gegen Morgen” ise 2019 yılında piyasaya çıktı. 2003-2014 yılları içinde kültür ve toplum mecmuası “fFeitext”i çıkartan Utlu’nun köşe yazıları Almanya’da mecmua ve gazetelerde yayımlandı.

38 yaşındaki müellif şu sıralar yeni mükafatın heyecanını yaşıyor. Berlin Sanatlar Akademisi ile Berlin Edebiyat Kolokyumu tarafınca Alman muharrir Alfred Döblin anısına dağıtılan mükafatın bu yılki sahibi Deniz Utlu oldu. Heyet, anılara ait öyküleri baba-oğul içindeki alaka üzerinden kurduğunu belirterek, erkekliğin oluşumu, baht ve ruhsallığa dair sorular, göç ve aidiyet tecrübeler üzere varoluşsal hususları işlediği gerekçisiyle mükafatın Utlu’ya verildiğini deklare etti. Açıklamada ayrıyeten “Utlu, Alman edebiyatında Hannover’den Türkiye’ye, Suriye hududuna kadar uzanan bir hatıra coğrafyası oluşturuyor” denildi.

Türkiye’de edebiyatseverlerin göğsünü kabartan ödül vesilesiyle Deniz Utlu ile buluştuk; hem mükafatı hem yeni romanını konuştuk.


Öncelikle şimdiki olması niçiniyle mükafatla başlamak istiyorum. Almanya’nın itibarlı ödüllerinden Alfred Döblin Ödülü’nü kazandınız. Neler hissediyorsunuz? Bu ödül niye kıymetli sizce? Ve bu mükafatın size verilmesi ne söz ediyor?

Bir müellifin bağımsız olması gerektiğini düşünüyorum. Ama şu da bir gerçek ki, bu çeşit bir ödül işimizin zorluğunu biraz hafifçeletiyor. Alfred Döblin Mükafatı çabucak hemen yayımlanmamış bir roman çalışması için verilen bir ödül. 600 kişi içinden seçildi metnim. Doğal ki keyifli ediyor bu beni. Mükafatı babamdan yola çıkarak yazdığım bir roman için aldım. Bu durum ayrıyeten duygulandırdı beni.

Ödül öne sürülen nedeninde “Erkekliğin oluşumu, yazgı ve ruhsallığa dair sorular, göç ve aidiyet deneyimleri… Utlu, Alman edebiyatında Hannover’den Türkiye’ye, Suriye hududuna kadar uzanan bir hatıra coğrafyası oluşturuyor” tabirlerine rastlıyoruz. Bu kavramların bir müellif olarak sizdeki yeri ve değeri nedir?

Heyetin çalışmama uyan kavramlar bulduklarını düşünüyorum. Bilhassa “hatıra coğrafyası” çalışmalarımın bir katmanını düzgün anlatıyor. Hatırlama ve unutma, özel ve kolektif travmaların hayat kararlarına yansıması beni her vakit ilgilendirmiştir..

Almanya’daki Türk kökenli muharrirlerin varlığı ve şimdiki edebiyattaki yeri ne durumda?

Türkiye kökenli muharrirler az. Ve son romanımda yaptığım üzere kökenden farklı hususları ele almak Alman piyasasında epeyce kolay değil, lakin gördüğümüz üzere mümkün. Başta söylemiş olduğime geri dönmen gerekiyor: Bağımsız olmamız lazım. Yani edebi olarak neyi ne vakit önemsediğimizi bize karşı olan beklentilere göze almadan kararlamamız gerekiyor. Bu mevzuda yol aldığımızı düşünüyorum. Vakit taraftarımızdır.

Ödüllü roman Türkçeye çevriliyor

Yeni romanınız Türkçeye çevriliyor şu sıralar… Bu sefer probleminiz nedir? Neye odaklanıyorsunuz… Kitabın Türkçedeki yayım tarihi belirli mi?


Son romanım, “Gegen Morgen”, şu an Türkçeye çevriliyor. Başlığın çevirisi “Sabaha Karşı” olsa da şuan kullanacağımız başlık muhakkak değil. Birinci romanım için de Türkçede başka bir başlık bulmuştuk: “Savrulanlar”. “Gegen Morgen” arkadaşlık, şiddet ve sorumluluk/sorumsuzluk mevzularını ele alıyor. Son anda önlenebilen bir uçak kazasından daha sonra romanın kahramanı, Kara, vefat hissiyle karşılaşıyor ve bu onun hayata bakışını değiştiriyor. Çoktan unutmuş olduğu, daima dışlanan bir arkadaşı aklına geliyor ve onu aramaya başlıyor. Arkadaşının omurundaki kırıklarda kendi hissesini da aramaya başlıyor. Eski arkadaşını Paris’e kadar takip ediyor ve orda yaşanan bir felaketle karşılaşıyor. Arkadaşının ve ötürüsıyla kendisinin bu şiddetle ilişkisi olup olmadığını öğrenmeye çalışıyor.
 
Üst