CatWalk
New member
Seray Şahinler – Yiğit Özşener, tek kişilik oyunu “Aşınma” ile uzun bir ortadan daha sonra bir daha tiyatro sahnesinde. Şahika Tekand’ın yazıp yönettiği oyun, 55 dakika boyunca günümüzün problemlerini ve insanlık hâllerini irdeleyen, bununla birlikte bir oyuncunun ve oyuncuyla bir arada seyircinin de sonlarını zorlayan bir tecrübe. Bu atmosferin yaratılmasında oyuncu ve direktörün 27 yıllık beraberliklerinin hissesi büyük. Çünkü; Şahika Tekand, Yiğit Özşener’in “eşik”lerini fazlaca yeterli biliyor. Yiğit Özşener de bu nevi şahsına münhasır tiyatro ustasının yaratı dünyasını… Işık ve ses komutları eşliğinde oyuncuyla birlikte seyirci de dönüşüyor. Yer yer kalbiniz sıkışıyor, nefessiz kalıyorsunuz…
Bu atmosfer bununla birlikte bugünün sahne üstündeki bir temsili. Çünkü bireyden topluma, yaşadığınız ülkeden dünyaya uzanan ve her geçen gün bizi daha epey sıkıştıran “şeylerin” bir yansıması olan derin “Aşınma” hâli. Bizi korkmaktan korkmaya maruz bırakan şeylerin bir “sorgu” odası… Yiğit Özşener ile “Aşınma”yı konuştuk.
“Aşınma” birinci tek kişilik oyununuz. Nasıl bir tecrübe oldu sizin için?
Sahnede, yalnız ve savunmasız, kaçacak ya da sığınacak bir yeriniz olmadan tüm dikkatler sizin üzerinizde bu kadar uzun müddet var olmaya mahkum edilmek ki “Aşınma” bunu beni sahnede pek de rahat bırakarak yapmıyor; hayli keyifli, öğretici, eğlenceli ve bir o kadar da yorucu, gerilimli, olağanüstü bir tecrübe. Solo performanslar sıklıkla oyunun muharriri tarafınca sahnelenir. Benim en büyük bahtım; oyunun tiyatro mesleğimin başlamasına niye olan, her oyunda canımı çıkartmadan salmayan ve 27 yıldır o sahnede ne yapabileceğimi benden epeyce daha güzel bilen biri tarafınca yazılmış olmasıydı. Birbirlerini besleyebiliyorlarsa, uzun yıllar birlikte üreten yönetmen-oyuncu takımlarının ortaya çıkardıkları işlerin ruhu her vakit daha gerçek ve ilham verici geliyor bana. Şahika oyunu getirdiğinde, tüm kaygılarıma, endişelerime, metni okurken bile sıkışan nefesime, göğüs kafesimden çıkacakmışçasına çarpan kalbime karşın bir an bile düşünmeden kabul ettim. Zira biliyordum ki o yapabileceğime inanıyorsa, benim kendimle ilgili neye inandığımın bir ehemmiyeti yoktu. Oyunu sahnelediğimiz birinci gece, beni mümkün olana dair inançlarımın ötesine taşıyan işler yapmaktan, potansiyelimin ötesine geçme dileğimi dizginleyememekten ve bunu paylaşabileceğim bir takımla çalışmaktan nasıl büyük bir memnunluk duyduğumu anlatamam. Çocukluğumuzun hisleri bunlar. Yetişkinliğimizde epeyce sık gelmiyor başımıza, değerini bilmek gerekiyor.
Rejiyi oyuncu üzerinden kurgulayan tek kişilik bir performans üzere görünse de hem de seyirciyi de sürece dahil eden bir oyun “Aşınma.” Bir tarafıyla her insanın “Aşınma” hikayesi bu… Bu atmosferi nasıl kurguladınız?”
“Aşınma”nın Studio Oyuncuları’nın oyunlarına kıyasla oyun sistemi ortasında oyuncuyu bilhassa daha epey öne çıkaran; bu biçimdece ‘insan’ ve ‘insani olan’ı bir de bu biçimle sahneye getirerek altını çizen bir atmosferi var. “Aşınma”nın atmosferini temelde Şahika Tekand’ın yazdığı metin ve sahnede beni maruz bıraktığı ışıklar ve seslerden oluşan komutlar ve fizikî zorluklarla bezenmiş bir simülasyon belirliyor. Tek bir oyuncunun üzerinden insan olma ve hayatta kalabilme, tutunabilme hâli üzerine değerli bir karakter eğrisini gözler önüne seriyor. Hayata eleştirel yaklaşan ve beşere kendini sorgulatan bir oyun. Olup bitenlerin akla uygun olmayan ilerleyişinin getirdiği sorulara kendince bir yanıt arıyor. Bunu da seyirciye bir ayna tutarak, kendini görmek istediği üzere değil, olduğu üzere görmesine imkân tanıyarak yapıyor. O aynaya bakıp bakmamak seyirciye kalmış.
Oyunda kendini yine eden soyut bir matrisin ortasındaki sıkışma ve daralma somut bir lisanla aktarılıyor. kuvvetli bir metne de şahit oluyoruz. Siz hem sahnede hem sahne “arkasında” – oyunun ömrünüze birinci girdiğinden bugüne dek- oyunla nasıl konuştunuz ve konuşuyorsunuz?
Bu kadar kuvvetli ve hiç de edebi olmayan bir metni, fizikî olarak bu kadar talepkâr bir ortamda sergilemek pek akıl kârı değil, biz de farkındayız. Hem oyuncu tıpkı vakitte ‘game player’ olarak sahnedeyim. Zira sahnede bir eser sergilerken, eş vakitli olarak kuralları aşikâr bir ‘game’de oynamak zorunda bırakılıyorum. Sahnede fizikî olarak sürdürmekte zorlandığım bu durum, hayatta aşınmayı had safhada hayatış üç bireyin durumuyla örtüşüyor. Bunu yaparken de dışarıdan çok eğlenceli üzere görünen, sesler ve müziklerle bezeli bir sureci, lisanı bir karış dışarda tamamlamanın trajedisini yaşatıyor bana oyun.
Oyun bununla birlikte aileden başlayarak etrafa topluma intikal eden bir girdaba, ruhsal hesaplaşmalara da temas ediyor. Sizin için ne tabir ediyor “Aşınma”?
“Taş duvarlar değil zindanı zindan yapan, ya da demir parmaklıklar kafesi yaratan” der şair. Kaygı burada. Tam burada. Asıl dehşet, korkmaktan korkmak.
Öteki bir oyunun zavallı taşlarıyız
Oyunda “Kumanda edilme” hissi de öne çıkıyor. Bu ortada kalmışlığın, yönlendirilmenin, yönetilmenin, her an her koldan kumanda edilmenin girdabından nasıl çıkacağız ne dersiniz?
Hayat bir oyundur diyerek, üstelik bir de kendimizi bu oyunu muvaffakiyetle oynayan aktörler zannederek, tümüyle bizim dışımızda oynanan diğer bir oyunun zavallı oyun taşları olduğumuzu fark ettiğimizde bulacağız çıkış yolunu.
Bu atmosfer bununla birlikte bugünün sahne üstündeki bir temsili. Çünkü bireyden topluma, yaşadığınız ülkeden dünyaya uzanan ve her geçen gün bizi daha epey sıkıştıran “şeylerin” bir yansıması olan derin “Aşınma” hâli. Bizi korkmaktan korkmaya maruz bırakan şeylerin bir “sorgu” odası… Yiğit Özşener ile “Aşınma”yı konuştuk.
“Aşınma” birinci tek kişilik oyununuz. Nasıl bir tecrübe oldu sizin için?
Sahnede, yalnız ve savunmasız, kaçacak ya da sığınacak bir yeriniz olmadan tüm dikkatler sizin üzerinizde bu kadar uzun müddet var olmaya mahkum edilmek ki “Aşınma” bunu beni sahnede pek de rahat bırakarak yapmıyor; hayli keyifli, öğretici, eğlenceli ve bir o kadar da yorucu, gerilimli, olağanüstü bir tecrübe. Solo performanslar sıklıkla oyunun muharriri tarafınca sahnelenir. Benim en büyük bahtım; oyunun tiyatro mesleğimin başlamasına niye olan, her oyunda canımı çıkartmadan salmayan ve 27 yıldır o sahnede ne yapabileceğimi benden epeyce daha güzel bilen biri tarafınca yazılmış olmasıydı. Birbirlerini besleyebiliyorlarsa, uzun yıllar birlikte üreten yönetmen-oyuncu takımlarının ortaya çıkardıkları işlerin ruhu her vakit daha gerçek ve ilham verici geliyor bana. Şahika oyunu getirdiğinde, tüm kaygılarıma, endişelerime, metni okurken bile sıkışan nefesime, göğüs kafesimden çıkacakmışçasına çarpan kalbime karşın bir an bile düşünmeden kabul ettim. Zira biliyordum ki o yapabileceğime inanıyorsa, benim kendimle ilgili neye inandığımın bir ehemmiyeti yoktu. Oyunu sahnelediğimiz birinci gece, beni mümkün olana dair inançlarımın ötesine taşıyan işler yapmaktan, potansiyelimin ötesine geçme dileğimi dizginleyememekten ve bunu paylaşabileceğim bir takımla çalışmaktan nasıl büyük bir memnunluk duyduğumu anlatamam. Çocukluğumuzun hisleri bunlar. Yetişkinliğimizde epeyce sık gelmiyor başımıza, değerini bilmek gerekiyor.
Rejiyi oyuncu üzerinden kurgulayan tek kişilik bir performans üzere görünse de hem de seyirciyi de sürece dahil eden bir oyun “Aşınma.” Bir tarafıyla her insanın “Aşınma” hikayesi bu… Bu atmosferi nasıl kurguladınız?”
“Aşınma”nın Studio Oyuncuları’nın oyunlarına kıyasla oyun sistemi ortasında oyuncuyu bilhassa daha epey öne çıkaran; bu biçimdece ‘insan’ ve ‘insani olan’ı bir de bu biçimle sahneye getirerek altını çizen bir atmosferi var. “Aşınma”nın atmosferini temelde Şahika Tekand’ın yazdığı metin ve sahnede beni maruz bıraktığı ışıklar ve seslerden oluşan komutlar ve fizikî zorluklarla bezenmiş bir simülasyon belirliyor. Tek bir oyuncunun üzerinden insan olma ve hayatta kalabilme, tutunabilme hâli üzerine değerli bir karakter eğrisini gözler önüne seriyor. Hayata eleştirel yaklaşan ve beşere kendini sorgulatan bir oyun. Olup bitenlerin akla uygun olmayan ilerleyişinin getirdiği sorulara kendince bir yanıt arıyor. Bunu da seyirciye bir ayna tutarak, kendini görmek istediği üzere değil, olduğu üzere görmesine imkân tanıyarak yapıyor. O aynaya bakıp bakmamak seyirciye kalmış.
Oyunda kendini yine eden soyut bir matrisin ortasındaki sıkışma ve daralma somut bir lisanla aktarılıyor. kuvvetli bir metne de şahit oluyoruz. Siz hem sahnede hem sahne “arkasında” – oyunun ömrünüze birinci girdiğinden bugüne dek- oyunla nasıl konuştunuz ve konuşuyorsunuz?
Bu kadar kuvvetli ve hiç de edebi olmayan bir metni, fizikî olarak bu kadar talepkâr bir ortamda sergilemek pek akıl kârı değil, biz de farkındayız. Hem oyuncu tıpkı vakitte ‘game player’ olarak sahnedeyim. Zira sahnede bir eser sergilerken, eş vakitli olarak kuralları aşikâr bir ‘game’de oynamak zorunda bırakılıyorum. Sahnede fizikî olarak sürdürmekte zorlandığım bu durum, hayatta aşınmayı had safhada hayatış üç bireyin durumuyla örtüşüyor. Bunu yaparken de dışarıdan çok eğlenceli üzere görünen, sesler ve müziklerle bezeli bir sureci, lisanı bir karış dışarda tamamlamanın trajedisini yaşatıyor bana oyun.
Oyun bununla birlikte aileden başlayarak etrafa topluma intikal eden bir girdaba, ruhsal hesaplaşmalara da temas ediyor. Sizin için ne tabir ediyor “Aşınma”?
“Taş duvarlar değil zindanı zindan yapan, ya da demir parmaklıklar kafesi yaratan” der şair. Kaygı burada. Tam burada. Asıl dehşet, korkmaktan korkmak.
Öteki bir oyunun zavallı taşlarıyız
Oyunda “Kumanda edilme” hissi de öne çıkıyor. Bu ortada kalmışlığın, yönlendirilmenin, yönetilmenin, her an her koldan kumanda edilmenin girdabından nasıl çıkacağız ne dersiniz?
Hayat bir oyundur diyerek, üstelik bir de kendimizi bu oyunu muvaffakiyetle oynayan aktörler zannederek, tümüyle bizim dışımızda oynanan diğer bir oyunun zavallı oyun taşları olduğumuzu fark ettiğimizde bulacağız çıkış yolunu.