CatWalk
New member
Müjde Işıl / Türkiye ile Almanya içinde İş Gücü Mutabakatı imzalandığında takvimler 1961 yılını gösteriyordu. Giden birinci jenerasyonlar, eğitim ve çalışma niteliği açısından ortalamanın altında görünüyordu. Muahedeye nazaran Türkler konuk emekçi statüsünde Almanya’da bulunacaktı. Ortadan geçen 60 yıl ortasında misafirlik vatandaşlığa, vasıfsız personellik de uzmanlığa dönüştü. Almanya’da yaşayan Türk kökenli vatandaşlar artık sanattan bilime ömrün her alanında faal üretim arasındaler. Bugün Kovid-19 salgını için aşı üreten BioNTech’in kurucuları Dr. Hasret Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin üzere… Türeci ve Şahin’in muvaffakiyetini, bir sinema sinemasında izleyeceğiz tahminen de.
Almanya’ya göç konusu sinemamızda çoğunlukla işlenen temalardan biri oldu. Çoğunlukla dram tipinde ele alındı; ahenk problemlerine, hanımı nasıl etkilediğine ve maddi zahmetlere odaklanıldı. Bu üretimlerden en dikkat çekenleri hatırlayalım…
Almanya Acı Vatan (1979)
Şerif nazarann’in yönettiği sinema, senelerca Almanya’ya göçün tanımı olacak “acı vatan” tabirini zihinlere kazır. Hülya Koçyiğit’in canlandırdığı Güldane, geçimini sağlamak için Almanya’da mecnun üzere çalışır. Para için mutabakatlı evlilik yapmayı kabul eder. Almanya’ya aldırmak için formalite evlilik yaptığı Mahmut ile alakası vakit içinde gerçeğe dönüşür. Lakin gurbette olmanın yarattığı tahribat ikisini de derinden tesirler. “Almanya Acı Vatan”da birinci göç sinemalarındaki kahramanların para kazanıp anavatanına geri dönüş gayesinin artık değiştiğini ve yaşamak acı da verse Almanya’nın göçmenler için vatana dönüştüğünü görürüz.
Fikrimin İnce Gülü-Sarı Mercedes (1987 1992)
Adalet Ağaoğlu’nun romanından uyarlanan bu yol sineması, “Otobüs” ile kaçak göçmenliği anlatan Tunç Okan’ın imzasını taşır. İlyas Salman’ın canlandırdığı Bayram, Almanya’da çalışıp biriktirdiği parayla bir araba almıştır. Almanya’dan Tükiye’deki köyüne yanlışsız yola çıkar. Emeli, köyünde prestij kazanmaktır lakin işler düşündüğü üzere gitmez. Ağaoğlu tarafınca, romandaki kültürel, ekonomik ve siyasi temelin yansıtılmadığı konusunda eleştirilse de sinema, göç temasındaki simge üretimlerden biri olarak hatırlanmakta. Çünkü bir otomobile tüm saygınlığını ve hayallerini yüklemenin trajikomikliği, bu sinemayla bütünleşmiştir.
Duvara Karşı (2004)
Türk kökenli bir direktörün gözünden göçmenliğin getirdiği ruhsal sıkışmışlık halinin en etkileyici temsilcilerinden… Fatih Akın “Duvara Karşı”da bir yandan yeni jenerasyon göçmenlerdeki entegrasyon sıkıntısına dikkat çekerken bir yandan da aksine bir göç kıssası anlatır. Sinemanın iki karakteri de toplum normlarına göre “uyumsuz”dur. Sibel, Almanya’ya göçmüş ailesinin yeni jenerasyonu olarak onların baskısında kurtulmak ister. Bunun dermanını, hayattan ümidi kesmiş Cahit ile formalite evliliği yapmakta bulur. Geleneklerle alakaları yokmuş üzere görünseler de kimliklerine işlemiş ritüeller onlarla yaşamaya devam eder. İstanbul’a geri dönüşleri ise problemleri daha da büyütür. Göç etmişlerin yeni nesillerindeki ortada kalma halini çarpıcı biçimde anlatan sinema, tüm meselelerin temeli olarak sistemin ta kendisini görür.
Berlin in Berlin (1993)
Sinan Çetin imzalı “Berlin in Berlin”, dışarısı Almanya içerisi Türkiye olan bir konut ile tanıştırır bizi. Bu konutun ahalisi dışarıda, kaç jenerasyondur bulundukları Almanya’nın kurallarına nazaran hareket etmeye çalışırken içeride kendi geleneklerini, Türkiye’ymiş üzere yaşamaktadır. Ailenin oğlunun kaza kararı vefatına niye olan Alman, onların konutunda mahpus kalır. Zira törelere göre konuta sığınan bireye ziyan verilmez. Ailenin başka oğlu, intikam almak için onun meskenden çıkmasını beklemeye başlar. Sinema, yıllardır Almanya’da yaşasalar da törelerini terk etmeyen aile üzerinden göç olgusunun değişmezlerini anlatır.
Dönüş (1972)
Almanya’ya göç bahisli birinci sinemalarımızdan… Birinci sefer direktör koltuğuna oturan Türkan Şoray, kendisinin hayat verdiği geride kalmış eş üzerinden bir “Almancı” trajedisi anlatır. Çalışmak için Almanya’ya giden kocasının akabinde küçük çocuğuyla ayakta kalmaya çalışan genç bir bayana odaklanır sinema. Kocası geri geldiğinde, sinemamızın klasikleşmiş “Almancı” tipini görürüz. Şatafatlı giysi kuşam, yanında getirdiği Avrupai aygıtlarla atılan havalar ve iki kültür içinde gelgitli bir karakter… Sinema, göç problemlerinden en çok bayanların etkilendiğine dikkat çeker.
Polizei (1988)
Şerif bakılırsan bu sefer göçmen problemlerine mizahi bir pencereden bakar. Kemal Sunal’ın canlandırdığı Ali Ekber, Almanya’da çöpçülük yapmaktadır. Bir yandan sokaklarda çalışırken bir yandan da tiyatroda sahneye çıkmak ister. Dileği gerçekleşip polis rolünü aldığında üniformasını sokakta da giymeye karar verir. “Polizei” Almanya’da artık nizam kurmuş bir karakter üzerinden ahenk meselelerinin devam ettiğine ve üniforma algısının zihinlerdeki tartısına dikkat çeker.
40 Metrekare Almanya (1986)
Göçün bayan üstündeki tesirlerini anlatan bir diğer kuvvetli üretim… Tevfik Başer, kapalı bir yerde hem Almanya’yı tıpkı vakitte Türkiye’yi anlatır. Dursun, köyden Turna ile evlenip onu Almanya’ya getirmiştir. Karısı üzerinde o denli bir baskı kurar ki Turna’nın konuttan çıkmasını bile yasaklar. Turna, köyündeki konutundan farksız döşenmiş bu 40 metrekarelik alanda göçmen değil, esir hayatı yaşar. Almanya’da çekilen sinema, Turna’nın yaşadığı mahkûmiyeti anlatarak erkek otoritesinde hudut farkı olmadığını vurgular.
Almanya’ya göç konusu sinemamızda çoğunlukla işlenen temalardan biri oldu. Çoğunlukla dram tipinde ele alındı; ahenk problemlerine, hanımı nasıl etkilediğine ve maddi zahmetlere odaklanıldı. Bu üretimlerden en dikkat çekenleri hatırlayalım…
Almanya Acı Vatan (1979)
Şerif nazarann’in yönettiği sinema, senelerca Almanya’ya göçün tanımı olacak “acı vatan” tabirini zihinlere kazır. Hülya Koçyiğit’in canlandırdığı Güldane, geçimini sağlamak için Almanya’da mecnun üzere çalışır. Para için mutabakatlı evlilik yapmayı kabul eder. Almanya’ya aldırmak için formalite evlilik yaptığı Mahmut ile alakası vakit içinde gerçeğe dönüşür. Lakin gurbette olmanın yarattığı tahribat ikisini de derinden tesirler. “Almanya Acı Vatan”da birinci göç sinemalarındaki kahramanların para kazanıp anavatanına geri dönüş gayesinin artık değiştiğini ve yaşamak acı da verse Almanya’nın göçmenler için vatana dönüştüğünü görürüz.
Fikrimin İnce Gülü-Sarı Mercedes (1987 1992)
Adalet Ağaoğlu’nun romanından uyarlanan bu yol sineması, “Otobüs” ile kaçak göçmenliği anlatan Tunç Okan’ın imzasını taşır. İlyas Salman’ın canlandırdığı Bayram, Almanya’da çalışıp biriktirdiği parayla bir araba almıştır. Almanya’dan Tükiye’deki köyüne yanlışsız yola çıkar. Emeli, köyünde prestij kazanmaktır lakin işler düşündüğü üzere gitmez. Ağaoğlu tarafınca, romandaki kültürel, ekonomik ve siyasi temelin yansıtılmadığı konusunda eleştirilse de sinema, göç temasındaki simge üretimlerden biri olarak hatırlanmakta. Çünkü bir otomobile tüm saygınlığını ve hayallerini yüklemenin trajikomikliği, bu sinemayla bütünleşmiştir.
Duvara Karşı (2004)
Türk kökenli bir direktörün gözünden göçmenliğin getirdiği ruhsal sıkışmışlık halinin en etkileyici temsilcilerinden… Fatih Akın “Duvara Karşı”da bir yandan yeni jenerasyon göçmenlerdeki entegrasyon sıkıntısına dikkat çekerken bir yandan da aksine bir göç kıssası anlatır. Sinemanın iki karakteri de toplum normlarına göre “uyumsuz”dur. Sibel, Almanya’ya göçmüş ailesinin yeni jenerasyonu olarak onların baskısında kurtulmak ister. Bunun dermanını, hayattan ümidi kesmiş Cahit ile formalite evliliği yapmakta bulur. Geleneklerle alakaları yokmuş üzere görünseler de kimliklerine işlemiş ritüeller onlarla yaşamaya devam eder. İstanbul’a geri dönüşleri ise problemleri daha da büyütür. Göç etmişlerin yeni nesillerindeki ortada kalma halini çarpıcı biçimde anlatan sinema, tüm meselelerin temeli olarak sistemin ta kendisini görür.
Berlin in Berlin (1993)
Sinan Çetin imzalı “Berlin in Berlin”, dışarısı Almanya içerisi Türkiye olan bir konut ile tanıştırır bizi. Bu konutun ahalisi dışarıda, kaç jenerasyondur bulundukları Almanya’nın kurallarına nazaran hareket etmeye çalışırken içeride kendi geleneklerini, Türkiye’ymiş üzere yaşamaktadır. Ailenin oğlunun kaza kararı vefatına niye olan Alman, onların konutunda mahpus kalır. Zira törelere göre konuta sığınan bireye ziyan verilmez. Ailenin başka oğlu, intikam almak için onun meskenden çıkmasını beklemeye başlar. Sinema, yıllardır Almanya’da yaşasalar da törelerini terk etmeyen aile üzerinden göç olgusunun değişmezlerini anlatır.
Dönüş (1972)
Almanya’ya göç bahisli birinci sinemalarımızdan… Birinci sefer direktör koltuğuna oturan Türkan Şoray, kendisinin hayat verdiği geride kalmış eş üzerinden bir “Almancı” trajedisi anlatır. Çalışmak için Almanya’ya giden kocasının akabinde küçük çocuğuyla ayakta kalmaya çalışan genç bir bayana odaklanır sinema. Kocası geri geldiğinde, sinemamızın klasikleşmiş “Almancı” tipini görürüz. Şatafatlı giysi kuşam, yanında getirdiği Avrupai aygıtlarla atılan havalar ve iki kültür içinde gelgitli bir karakter… Sinema, göç problemlerinden en çok bayanların etkilendiğine dikkat çeker.
Polizei (1988)
Şerif bakılırsan bu sefer göçmen problemlerine mizahi bir pencereden bakar. Kemal Sunal’ın canlandırdığı Ali Ekber, Almanya’da çöpçülük yapmaktadır. Bir yandan sokaklarda çalışırken bir yandan da tiyatroda sahneye çıkmak ister. Dileği gerçekleşip polis rolünü aldığında üniformasını sokakta da giymeye karar verir. “Polizei” Almanya’da artık nizam kurmuş bir karakter üzerinden ahenk meselelerinin devam ettiğine ve üniforma algısının zihinlerdeki tartısına dikkat çeker.
40 Metrekare Almanya (1986)
Göçün bayan üstündeki tesirlerini anlatan bir diğer kuvvetli üretim… Tevfik Başer, kapalı bir yerde hem Almanya’yı tıpkı vakitte Türkiye’yi anlatır. Dursun, köyden Turna ile evlenip onu Almanya’ya getirmiştir. Karısı üzerinde o denli bir baskı kurar ki Turna’nın konuttan çıkmasını bile yasaklar. Turna, köyündeki konutundan farksız döşenmiş bu 40 metrekarelik alanda göçmen değil, esir hayatı yaşar. Almanya’da çekilen sinema, Turna’nın yaşadığı mahkûmiyeti anlatarak erkek otoritesinde hudut farkı olmadığını vurgular.